O αμερικανικός ΙRA που ανησυχεί και κινητοποιεί την Ευρώπη…

Οι επιπτώσεις που δημιουργούνται για την οικονομία της Ευρώπης από την απόφαση των ΗΠΑ να υιοθετήσουν το νόμο IRA (Inflation Reduction Act), με τον οποίο λαμβάνουν προστατευτικά μέτρα για τη βιομηχανία τους που όμως αναμένεται να πλήξουν την ευρωπαϊκή οικονομία, ευρισκόμενη ήδη επί ξηρού ακμής λόγω ενεργειακής κρίσης, συνεπειών του πολέμου της Ουκρανίας και υψηλού πληθωρισμού, αναλύθηκαν στην εκπομπή του Πολυδεύκη Παπαδόπουλου, «Με το Πρώτο στην Ευρώπη και τον Κόσμο». Εξετάστηκε, επίσης, το κατά πόσον θα υπάρξει «ευρωπαϊκή απάντηση», με αλλαγή των κανόνων της Εσωτερικής Αγοράς, αλλά και δημιουργία ενός νέου «Ταμείου Κυριαρχίας», όπως το ονομάζει η Κομισιόν.  Καλεσμένος για τη σχετική συζήτηση ήταν ο Αλέκος Κρητικός, Ειδικός Σύμβουλος του ΕΛΙΑΜΕΠ για ζητήματα Ευρωπαϊκής Ενοποίησης και πρώην ανώτερο στέλεχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. 

Η οικονομία της ευρωζώνης και ευρύτερα της ΕΕ διέρχεται από στενωπό με την ταυτόχρονη ύπαρξη της ενεργειακής κρίσης  που εν μέρει μόνον οφείλεται στον πόλεμο της Ουκρανίας, των επιπτώσεων αυτής καθαυτής της σύγκρουσης, της μεγάλης αύξησης του πληθωρισμού που σταδιακά είχε αρχίσει να εμφανίζεται ήδη από την άνοιξη του ’21 και της πολιτικής υψηλών επιτοκίων την οποία αναγκαστικά ακολουθεί η ΕΚΤ προσπαθώντας, ωστόσο, να μην επιδεινώσει ιδιαίτερα την κατάσταση δανεισμού υπερχρεωμένων χωρών, όπως η Ιταλία και η Ελλάδα. Και όλα τούτα ενώ η Ζώνη και η Ένωση ως σύνολο είχαν μερικώς μόνον εξέλθει από τα προβλήματα που είχε δημιουργήσει η πανδημία, ενώ δεν είχαν ακόμη αποδώσει τα κεφάλαια και οι μηχανισμοί του Ταμείου Ανάκαμψης. 

Σχεδόν αμέσως μετά την έγκριση του εν λόγω Ταμείου το καλοκαίρι του 2020, ορισμένες πλευρές στην ΕΕ  είχαν ξεκινήσει τη συζήτηση για το αν και πως μπορεί να προβλεφθεί η συνέχιση ενός τέτοιου μηχανισμού παροχής αναπτυξιακών κεφαλαίων με κοινό δανεισμό και μετά το 2026 που προβλέπεται να λήξει το παρόν σχήμα. Και είχαν ήδη αντιδράσει σ’ αυτή την προοπτική οι λεγόμενοι Frugal ( δηλ. οι Φειδωλοί) αποκλείοντας μια τέτοια προοπτική, αλλά και η Γερμανία, ενώ δεν ανήκει στη συγκεκριμένη ομάδα, είχε θεωρήσει άκαιρη μια τέτοια συζήτηση. 

 Ωστόσο, το θέμα επανατίθεται de facto από την παρούσα οικονομική συγκυρία, σε συνδυασμό με τον προαναφερόμενο «Inflation Reduction Act» νόμο των ΗΠΑ, που κατάφερε να περάσει στα τέλη του περασμένου καλοκαιριού η κυβέρνηση Μπάιντεν από το αμερικανικό Κογκρέσο. Ο σχετικός νόμος προβλέπει ένα μεγάλο πακέτο επιχορηγήσεων ύψους 369 δισ. δολαρίων για την ενίσχυση της περιβαλλοντικά «καθαρής» βιομηχανίας των ΗΠΑ, ιδιαίτερα δε της παραγωγής ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Ταυτόχρονα, όμως, καθιστά το έδαφος των ΗΠΑ πολύ ελκυστικό για ξένες επενδύσεις, κάτι που έχει ανησυχήσει την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ετσι, πέραν των στρεβλώσεων που θα επιφέρει στον ανταγωνισμό μεταξύ ευρωπαϊκών και αμερικανικών επιχειρήσεων, μπορεί να προσελκύσει τις επενδύσεις ή και τη μετανάστευση επιχειρήσεων της ΕΕ στις ΗΠΑ. Ως αντίδραση σ’ αυτή την αμερικανική πολιτική η Πρόεδρος της Επιτροπής Ντεν Λάιεν δήλωσε ότι πρέπει να τροποποιηθούν οι κανόνες της ΕΕ που αφορούν τις κρατικές ενισχύσεις προκειμένου να υπάρξει μια ευρωπαϊκή απάντηση στον νόμο των ΗΠΑ, αλλά και μίλησε για ανάγκη ενός νέου ταμείου, το οποίο αποκάλεσε μάλιστα “Ταμείο Κυριαρχίας“). Ο δε Επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς Τιερί Μπρετόν προχώρησε και στην κοστολόγηση του, υπολογίζοντας ότι θα απαιτηθούν περί τα 350 δισεκατομμύρια ευρώ.  

Ωστόσο, η ιδέα ενός τέτοιου Ταμείου, αλλά και μια μόνιμης αλλαγής των κανόνων ανταγωνισμού, δεν βρίσκει σύμφωνες όλες τις πλευρές της ΕΕ. Προς το παρόν υπάρχει η αντίθεση του στενού πυρήνα των Frugal 4,  με επικεφαλής την ασκούσα αυτό το εξάμηνο προεδρία του Συμβουλίου Σουηδία (οι υπόλοιποι είναι η Αυστρία, η Ολλανδία και η Δανία), ενώ έως πρότινος αρνητική ήταν και η Γερμανία. Ωστόσο, πληροφορίες θέλουν τον Καγκελάριο Σολτς και το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα να μετακινούνται προς μια τέτοια ιδέα αλλαγής κανόνων και Ταμείου, αν και αυτό δεν αποτελεί επί του παρόντος πολιτική της γερμανικής κυβέρνησης. Και τούτο γιατί έχει εκδηλωθεί αντίθεση σε μια τέτοια προοπτική από τον υπουργό Οικονομικών Κρίστιαν Λίντερ και το Κόμμα των Φιλελευθέρων του οποίου ηγείται και που είναι κυβερνητικός εταίρος. Έτσι, προς το παρόν το μόνο ορατό σημείο είναι η πρόθεση της Γαλλίας να προχωρήσει ακόμη και μονομερώς προς μια πολιτική κρατικών ενισχύσεων των βιομηχανιών της, αλλά και το πακέτο 200 δισ. που ήδη εφαρμόζει η Γερμανία για στήριξη της παραγωγής της από τις επιπτώσεις της ενεργειακής κρίσης. 

Τίθεται έτσι το ερώτημα  ποια μπορεί να είναι η τύχη ενός νέου Ταμείου, αλλά και μιας πιο μόνιμης αλλαγής των κανόνων της Εσωτερικής Αγοράς περί κρατικών ενισχύσεων στη βιομηχανία.  Η απουσία μιας ενιαίας πολιτικής στην ΕΕ και παράλληλα η ανάληψη εθνικών πρωτοβουλιών από τις μεγάλες χώρες, εκτός από όρια αποτελεσματικότητας που μπορεί να έχει, θα δημιουργήσει μια άνιση κατάσταση με τις ασθενέστερες οικονομίες. Από την άλλη δεν είναι απλό να προχωρήσει μια σοβαρή αλλαγή κανόνων στον Ανταγωνισμό, η οποία θα επαναφέρει στο προσκήνιο την ιδέα μιας βιομηχανικής πολιτικής που “ξορκίζεται” στην ΕΕ  από τη δεκαετία του ’80 και την έναρξη δημιουργίας της Εσωτερικής Αγοράς.   

Σε ό,τι πάντως αφορά τη χρηματοδότηση ενός νέου Ταμείου, ορισμένες πλευρές θεωρούν επαρκές να χρησιμοποιηθούν  απλώς τα κεφάλαια του Ταμείου Ανάκαμψης που δεν θα έχουν απορροφηθεί. Όμως,  κάτι τέτοιο θα έχει συμβεί κυρίως λόγω τεχνικών αδυναμιών των χωρών μελών να αξιοποιήσουν τους πόρους και όχι γιατί δεν τους έχουν ανάγκη. Αθροιστικά το κόστος στις οικονομίες τους από την πανδημία, τώρα την ενεργειακή κρίση, την οικονομική και στρατιωτική βοήθεια που παρέχουν στην Ουκρανία, αλλά και τα νέα εξοπλιστικά προγράμματα στα οποία προχωρούν, έχει ήδη φτάσει στο ύψος ή και υπερβεί τα 750 δισ. ευρώ από τις δωρεάν επιχορηγήσεις και τα δάνεια που προβλέπονται από το σύνολο των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και τους μηχανισμούς του ΝextGeneration EU.

www.ertnews.gr

Διαβάστε περισσότερα… Read More