Tα «περασμένα μεγαλεία» της ΑΖΕΛ και της Π-Π Γαβριήλ (φωτορεπορτάζ)

16 Ιουλίου 2023

«Ένα τσιγάρο δρόμος» είναι από τον ΗΣΑΠ Φαλήρου μέχρι τον ΗΣΑΠ Πειραιά, αλλά περπατώντας έρχονται στο μυαλό άλλες εποχές τότε που η περιοχή ήταν ένα εργατικό μελίσσι, καθώς ακμάζουσες βιομηχανίες έδιναν ζωή και μεροκάματο στην περιοχή, αλλά και πέρα από τα στενά της όρια.
Ακόμα και οι εκτός εργασιακού κλίματος, εκείνες τις εποχές είτε δια ζώσης παρακολουθώντας αγώνες του Ολυμπιακού και του Εθνικού στο γήπεδο Καραϊσκάκη, αλλά και τηλεοπτικά έβλεπαν πίσω από το ένα πέταλο του γηπέδου ένα μεγάλο φουγάρο. Ήταν της Πειραϊκής – Πατραϊκής «Γαβριήλ».

Περπατώντας από το Φάληρο προς τον Πειραιά, άλλο ένα μεγάλο βιομηχανικό κτήριο η ΑΖΕΛ (εργοστάσιο παραγωγής αμύλου και ζυμών) ήταν σήμα κατατεθέν της εποχής που υπήρχε βιομηχανία στην περιοχή.

Σήμερα έχουν απομείνει τα κουφάρια τους με ενδείξεις να μην πλησιάζει κανείς κοντά για λόγους επικινδυνότητας και ο χρόνος έχει αφήσει τα σημάδια της εγκατάλειψης χαραγμένα στις άλλοτε λειτουργούσες επιχειρήσεις.
Αν μάλιστα αναλογιστεί κανείς και τις τόσες άλλες που υπήρχαν στην περιοχή, εύκολα αντιλαμβάνεται τι σήμαινε κάθε πρωί η προσέλευση και τα μεσημέρια η αποχώρηση πολυάριθμου εργατικού δυναμικού.

Η ΑΖΕΛ ιδρύθηκε το 1926 σαν βιομηχανικό συγκρότημα παραγωγής αμύλου και γλυκόζης, αμυλοσιροπιού και μαγιάς, μακαρονοποιείο, αρχικά με το όνομα ΖΑΕΕ Χημικά Εργοστάσια Α.Ε. πριν γίνει ΑΖΕΛ και είναι εγκαταλελειμμένο από το 1997.

Έως το 1990 η ΑΖΕΛ αποτελούσε σημαντικό μέγεθος, αλλά τα χρέη συσσωρεύονταν, όπως και οι καταγγελίες των εργαζομένων για κακή διαχείριση από την εργοδοτική πλευρά, που τελικά έδωσε τη σκυτάλη σε άλλους ιδιοκτήτες.
Κύκνειο άσμα ήταν οι κινητοποιήσεις των 136 εργαζομένων που είχαν απομείνει την περίοδο 1997 -1998 με στόχο τη διάσωση και επαναλειτουργία του εργοστασίου, ενώ ο τελευταίος ιδιοκτήτης του μπήκε στη φυλακή για οικονομικές ατασθαλίες.

Ο τεράστιος όγκος και η έκταση που καταλαμβάνει, ήταν κίνητρο για να διατυπωθούν κατά καιρούς αρκετές προτάσεις. Μία από αυτές ήταν η Προπτυχιακή διπλωματική εργασία: Επανάχρηση και αστική επανένταξη εγκαταλελειμμένου βιομηχανικού συγκροτήματος στον Πειραιά. Σπουδάστριες: Ε. Κανάκη, Σ. Καρασιώτου, Β. Παχή. Υπεύθυνος καθηγητής Σ. Σταυρίδης, 2008.
Το ακίνητο αποτελείται από οικόπεδο επιφάνειας 7,8 στρεμμάτων καθώς και 12 κτίρια, συνολικής επιφάνειας 12.606 τ.μ.
Η διατήρηση της ΑΖΕΛ στην κατάσταση εγκατάλειψης δείχνει ότι δεν προχώρησε τίποτα και ακολούθησε πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για την αγορά του ιστορικού βιομηχανικού ακινήτου που δημοσίευσε η Πειραιώς Real Estate.
Σήμερα δύσκολα πλησιάζεις το κτήριο ακόμα και για να το δεις γιατί η σήμανση δείχνει επικινδυνότητα.

Στο Φάληρο η «Κλωστοϋφαντουργία Νέου Φαλήρου Γαβριήλ» λειτουργούσε από το 1982 ως κλάδος της Πειραϊκής Πατραϊκής ΑΕ. ενώ το 1986 μετετράπη σε ανεξάρτητη εταιρεία με μετόχους τον ΟΑΕ (62,02%) και την Π-Π (37,98%). Όπως έλεγε η διαφήμιση της εποχής «Πειραϊκή – Πατραϊκή, ντύνει, στολίζει, νοικοκυρεύει» και είχε ιδιαίτερα έμπειρο προσωπικό στην κλωστοϋφαντουργία.
Ιδιωτικοποιήθηκε το 1992 και λίγους μήνες μετά αρχίζει η καθυστέρηση καταβολής των δόσεων της εξαγοράς προς τον Οργανισμό Ανασυγκρότησης Επιχειρήσεων, ξεκινούν τριβές μεταξύ οργανισμού και του ιδιοκτήτη κ. Παπαθανασίου, αλλά και εργασιακή αναταραχή από καθυστερήσεις καταβολής δεδουλευμένων.

22-11-1981-Ριζοσπάστης

Η συνέχεις και ειδικά από το 1994 και μετά ήταν παρέμβαση του ΟΑΕ και αλλαγή μελών του ΔΣ της επιχείρησης, ενώ η διοίκηση ξεπούλησε αποθέματα της εταιρείας περίπου 240.000 μέτρα ύφασμα με εκπτώσεις της τάξης του 90%. Δημοσιεύματα της εποχής αναφέρουν ότι μόνο τα αποθέματα που υπήρχαν στον ΓΑΒΡΙΗΛ, ήταν αξίας 2,6 δισ. δρχ. Ο ΟΑΕ διατάσσει διαχειριστικό έλεγχο στην εταιρεία, και οι εργαζόμενοι από τον Σεπτέμβριο προχωρούν σε επίσχεση εργασίας. Υπουργός βιομηχανίας ήταν ο Κώστας Σημίτης που διατάσσει διαχειριστικό έλεγχο, ο οποίος εντοπίζει σειρά ενεργειών και επιλογών που στέλνουν στο δικαστήριο τους ιδιοκτήτες – διαχειριστές της εταιρείας, με τις κατηγορίες της απιστίας και της παράβασης του Νόμου περί Ανωνύμων Εταιρειών, ενώ όμως έχει ήδη απαξιωθεί η επιχείρηση.

Η Πειραϊκή – Πατραϊκή Βιομηχανία Βάμβακος Α.Ε., γνωστή απλά σαν «Πειραϊκή-Πατραϊκή», ήταν η μεγαλύτερη βιομηχανία κλωστοϋφαντουργικής, βάμβακος και ετοίμων ενδυμάτων της Ελλάδος. Ιδρύθηκε το 1919 και λειτουργούσε αδιάκοπα μέχρι και το 1996, όταν και έκλεισε παραγωγικά, Στην ακμή της αριθμούσε 7.500 εργαζόμενους και διέθετε 11 εργοστάσια και παραγωγικές μονάδες σε ολόκληρη τη χώρα, με εξαγωγές 33 δισ. δρχ., η οποία απορροφούσε πάνω από 30.000 τόνους βαμβάκι το χρόνο. Την ενιαία επιχείρηση είχαν στα χέρια τους οι Στράτος – Κατσάμπας έως το 1982, την άφησαν υπερχρεωμένη (η ορολογία της εποχής ήταν προβληματικές επιχειρήσεις) και πέρασε στον έλεγχο του δημοσίου μέσω ΟΑΕ που έσπασε το 1986 τα εργοστάσια του ομίλου και εξ αυτών η Π – Π ΓΑΒΡΙΗΛ, πέρασε στους Παπαθανασίου – Κατσάμπα.

Συνολικά η δεκαετία του 1990 σήμανε τη διακοπή – συρρίκνωση της κλωστοϋφαντουργίας στη χώρα μας και τη μεταφορά επιχειρήσεων στις χώρες του πάλαι ποτέ ανατολικού μπλοκ με πιο φτηνά λειτουργικά έξοδα και μικρότερο μισθολογικό κόστος.

Για την ιστορία διαβάστε τη μελέτη του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ τον Ιούνιο του 1997 που αναφέρονταν στο σχέδιο επαναλειτουργίας της επιχείρησης.

Σήμερα η εικόνα των ανενεργών και πληγωμένων από το χρόνο εργοστασίων προκαλεί θλίψη για την εξέλιξή τους.

Κείμενο & φωτο: Nάσος Mπράτσος

Σχετικά θέματα:

«IRIS»: Η παλιά βιομηχανία γίνεται χώρος Πολιτισμού στην Ελευσίνα (φωτορεπορτάζ)

Ένα νέο πάρκο «γεννιέται» στο παλιό εργοστάσιο «Κοροπούλη» στα Σεπόλια (φωτορεπορτάζ)

ΒΟΤΡΥΣ: Ο «ξεχασμένος γίγαντας» στα Σεπόλια (φωτορεπορτάζ)

ΒΟΤΡΥΣ: Ο «ξεχασμένος γίγαντας» στα Σεπόλια βρήκε το δρόμο του – Χώρος πρασίνου για τους πολίτες

«Εδώ είναι Αττική φαιό νταμάρι» – Ο χώρος της ΑΣΤΗΡ ΛΑΤΟ στα Τουρκοβούνια (φωτο)

Το παλιό εργοστάσιο Δουζένη στο Χαλάνδρι (φωτορεπορτάζ)

Σαΐτα: Μία καμινάδα από άλλες εποχές στην είσοδο πολυκατοικίας στο Ηράκλειο Αττικής

Σε πολιτιστικό πολυχώρο «μεταμορφώνεται» παλιό κλωστοϋφαντουργείο στο Ηράκλειο Αττικής