Ηρακλής Ελευσίνας: Ο ποδοσφαιρικός άθλος των Μικρασιατών προσφύγων

16 Ιουλίου 2022

Το ποδοσφαιρικό καμάρι των Μικρασιατών της Ελευσίνας, ήταν και παραμένει ο τοπικός Ηρακλής, που ιδρύθηκε στα χώματα και τις λάσπες της αλάνας, από προσφυγόπουλα που είχαν βρει τη νεά τους πατρίδα και μετά τον πρώτο καιρό της εγκατάστασης βρήκαν το βηματισμό τους και στον αθλητισμό.

Είναι η δεύτερη φορά που αναφερόμαστε στον Ηρακλή Ελευσίνας, την πρώτη μας είχαν μιλήσει οι άνθρωποι της ομάδας. Σε αυτή τη δεύτερη αναφορά μας θα παρουσιάσουμε πως οι ίδιοι οι Μικρασιάτες έχουν καταγράψει και τοποθετήσει ψηλά στην ιστορική τους μνήμη το αθλητικό σωματείο και τον κοινωνικό του ρόλο.

Αυτή η δεύτερη αναφορά μας βασίζεται σε δύο πηγές, από τη μία σε δημοσίευμα της εφημερίδας «Αθλητικά Χρονικά» της 3-10-1932 και από το βιβλίο του αείμνηστου Γρηγόρη Ι. Σιδηρά, «Οι Μικρασιάτες της Ελευσίνας» (ISBN 960-88563-0-2) τα έσοδα του οποίου προσφέρθηκαν στο Σύλλογο Μικρασιατών Ελευσίνας, από το οποίο ξεκινάμε και μεταφέρουμε το σχετικό απόσπασμα.

“Όταν πια περάσανε οι πρώτες δυσκολίες, εξασφαλίστηκε η στέγη, βρέθηκαν δουλειές και κάθε σπιτικό πήρε λίγες ανάσες, τα παιδιά που τώρα ήταν δεκαεφτάρηδες και λίγο πιο πάνω, εκεί γύρω στο 1925-1926 σκαρώσανε μία ποδοσφαιρική ομάδα. Οι πιο πολλοί ήταν της γειτονιάς του Τυρλή, του Βαγγέλη του Καρατζά και γύρω. Ήταν ο Δημήτρης ο Μαυρίδης, οι Αντωναραίοι, Λευτέρης, Γιάννης και Χρήστος, οι Καλαρίδηδες, ο Γιογιός, ένας ξάδερφος του Γιογιού, ο Ηρακλής, ο Πανανης, ο Φραγκουλάκης, ένας Όθωνας και άλλοι. Παίζανε για το κέφι τους, πηγαίνανε μέχρι το Περιστέρι και παίζανε, αλλά και μέχρι την Κοκκινιά και το Χαϊδάρι. Δεν είχαν καμία επίσημη αναγνώριση.

Ισοπαλία στο μικρασιάτικο ντέρμπι – 23 Δεκεμβρίου 2018, Ηρακλής Ελευσίνας – Α.Ο. Μίμας Μικρασιατική: 2-2 φωτο αρχείο Ν. Μπράτσου

Η ονομασία της ομάδας τους ήταν «Μικρασιατική Ένωσις». Όταν αργότερα θέλησαν επίσημη αναγνώριση, σκέφτηκαν να δώσουν στην ομάδα ένα άλλο όνομα, θρυλικό, ηρωικό. Τότε ο ξάδελφος του Γιογιού, ο Ηρακλής πρότεινε να ονομαστεί η ομάδα «Ηρακλής», γιατί όλοι γνώριζαν από το σχολείο τα μυθικά κατορθώματά του. Η πρόταση έγινε δεκτή και έτσι η ομάδα πήρε το όνομα «ΗΡΑΚΛΗΣ» (οι πληροφορίες είναι από τον κ. Βαγγέλη Κούλη).

27-5-1938-Αθλητικόν-Βήμα

Το 1928 όταν πια είχαν σχεδόν όλοι τακτοποιηθεί σε σπίτια και είχαν πιάσει δουλειές, άρχισαν να σκέφτονται και για κάτι άλλο, κάτι παραπάνω, κάτι έξω από τον αγώνα για τον «επιούσιο». Τότε ο Ιωάννης Παπαδόπουλος, έμπορος στο πατρικό μαγαζί, σκέφτηκε μαζί με άλλους να οργανώσουν την ποδοσφαιρική ομάδα επίσημα. Μάζεψαν λοιπόν τους νέους από τις γειτονιές του συνοικισμού κι’ έφτιαξαν τον «Ηρακλή» την πρώτη ποδοσφαιρική ομάδα στην Ελευσίνα, που μάλιστα υπάρχει μέχρι σήμερα. Ο «Πανελευσινιακός» ιδρύθηκε τρία χρόνια αργότερα. Συμπαραστάτες ο Παπαδόπουλος είχε το Βασ. Σκαμπά, τον Κόκο Θεολόγου, το Ν. Γέμελα, το Ν. Πασπάτη, το Γ. Γιογιό, και το Στ. Φουντουκίδη.

από το βιβλίο του αείμνηστου Γρηγόρη Ι. Σιδηρά, «Οι Μικρασιάτες της Ελευσίνας»

Η πρώτη ομάδα του «Ηρακλή» είχε την παρακάτω σύνθεση.Τερματοφύλακας ήταν ο Μιχ. Σύρμαλης, ο θρυλικός Μουχάλ, οπισθοφύλακες οι Δημ. Μαυρίδης και Μιχ. Αντωνάρας, σέντερ χαφ ο Χρ. Μπιτσαξής, χαφ δεξί ο Γιάννης Αντωνάρας, ,χαφ αριστερό ο Μηνάς Στυλιανίδης, έξω αριστερά ο Σαρκής, μέσα αριστερά ο Βασ. Κυριαζέλος, , σέντερ φορ ο Γιώργος Γιογιός, το αστέρι της ομάδας, με μεταγραφικές επιτυχίες, έξω δεξιά ο Στ. Αβζάγγελης και μέσα δεξιά ο Παναγ. Παπανικολάου.

Στην ομάδα έπαιζαν ακόμα ο Λευτέρης Αντωνάρας, ο Ν. Μουρλός, μεγάλος τριπλέρ και γι’ αυτό επονομαζόμενος «κεντήστρα», ο Στρ. Φωκιανίδης και ο Γιάννης Φραγκουλάκης.

Ως πρώτο τους γραφείο χρησιμοποιούσαν το έξω δωμάτιο του σπιτιού του Γιώργου Γιογιού (από τον οποίο και οι λεπτομερείς πληροφορίες), στην οδό Λαμψάκου, ενώ αργότερα μετέφεραν το γραφείο στο σπίτι του Νικ. Καρνάβα, στη Δαρδανελλίων. Για γήπεδο είχαν την αλάνα στην οδό Δαρδανελλίων, όπου αργότερα χτίστηκε το μεταπολεμικό 3ο Δημοτικό Σχολείο Ελευσίνας. Ο Ηρακλή» σήμερα παίζει και προπονείται στο Δημοτικό Στάδιο Ελευσίνας”.

3-10-1932 εφημερίδα Αθλητικά Χρονικά

«Συνεχίζοντες την εις Ελευσίναν έρευνά μας ως δεύτερον σύλλογον αναφέρομεν τον Ηρακλή (Ελευσίνος). Η ίδρυσις του συλλόγου τούτου υπολογίζεται από το έτος 1927. Ο πρώτος θέσας τους θεμελίους λίθους τούτου, είναι ο άριστος και πρακτικώτατος ποδοσφαιριστής Γ. Γιωγιός, όστις έχει κατακτήσει θριάμβους δια τον αθλητισμόν του Συλλόγου. Ο Γιωγιός είνε ιδρυτής επίσης και ενός άλλου συλλόγου, όστις εξέλιπε λόγω του ότι απεδήμησαν οι παίκται του.

Με τα ολίγα χρηματικά μέσα, τα οποία δύναται να έχη ένα προσφυγικόν σωματείον και δή ανεπίσημον, όπως το ως άνω, ηγοράσθησαν από το ταμείον του Συλλόγου δύο γκολπόστ, τα οποία και ετοποθετήθησαν εις μίαν ολίγον μεγάλην πλατεία του Συνοικισμού.

Ο Σύλλογος συν τω χρόνω προσλαμβάνων και άλλα μέλη ήρχισε τακτικάς εργασίας.

Ήρχισε να συναντάται με διαφόρους άλλας ομάδας και τοιουτοτρόπως απέβη το θέαμα το Κυριακάτικον των κατοίκων του Συνοικισμού.

Προς το παρόν ο όμιλος διατηρεί μόνον Ποδοσφαιρικόν τμήμα το οποίον απαρτίζει τας δύο ομάδας περίπου.

Το Καταστατικόν όμως τούτου περιλαμβάνει την ίδρυσιν απάντων των τμημάτων του αθλητισμού.

Οι παίκται του διακρίνονται δια το φιλήσυχον και ταχύ παιγνίδι των και ιδίως ο Γιωγιός όστις είναι ο θριαμβευτής του επαρχιακού ποδοσφαίρου.

Είναι εκείνος όστις έσωσε την ομάδα του από πολλά επικίνδυνα σούτ.

Τα μέλη του Σωματείου ανέρχονται τους 100, αλλά αι συμπάθεια της προσφυγικής κοινωνίας είναι τοιαύται ώστε ασφαλώς θα αυξηθούν ταχύτατα δια να δυνηθή ο Σύλλογος να επιτύχη την ολοκλήρωσιν του καταστατικού άρθρου και προγράμματος. Εκτός των συναντήσεων τας οποίας έκαμε εντός της πόλεως δεν παρέλειψαν αι ομάδες του να πραγματοποιήσουν πολλάς εξόδους εις τα γύρω προάστεια, όπου συνηντήθησαν με τας τοπικάς ομάδας των προαστείων τούτων.

Αναφέροντες περί της σταδιοδρομίας του δεν θα παραλείψωμεν τας αποτελεσματικάς συναντήσεις τας οποίας έκαμε.

Ο Ηρακλής Ελευσίνος έχει νικήσει τας κάτωθι ομάδας. Τον Ερμή (Δραπετσώνος) με 3-0, την ΑΕΚ (Δραπετσώνος) με 3-2,την Ένωσιν (Καραβά) με 3-1, τον Εθνικόν (Παλαιάς Κοκκινιάς) με 4-0, την Βροντή (Περιστερίου) με 1-0, τον Ηρακλή (Πετραλώνων) με 1-0, τον Απόλλωνα (Κοκκινιάς) με 4-1, το Εθνικός (Αθηνών) 2-0, την Ένωσιν (Ψυρρή) 2-0, τον Ήφαιστον (Αθηνών) με 6-2, τον Αρίωνα (Κολωνακίου) γ’ κατηγορίας με 1-0, την Ανατολή Βοτανικού, έχασε με 3-2, τον Βύρωνα (Κοκκινιάς) με 2-0, την Ένωσιν Θυμαρακίων με 2-1, με τα α’ και β’ Αμύνης Πειραιώς, έχασε με 3-2, την Ιεράπολιν (Πυριτιδοποιείου) με 2-0, τον Μέγα Αλέξανδρο (Βοτανικού) με 2-1, την Ένωσιν Ποντίων με 4-3, με Φιλική Ένωσιν Αγ. Σοφίας με 3-1, τον Άρη Αμπελοκήπων με 4-1, την Μικτή Θρασυβούλου Ασπροπύργου με 3-1, τον Ελευσινιακόν με 2-0 και 2-1.

Αναφέρομεν μόνο τόσον ολίγας συναντήσεις εκ των οποίων φανερόν είναι η δράσις του Συλλόγου.

Έχει όμως τας περίπου 300 συναντήσεις εκ των οποίων αι 240 είναι υπέρ των χρωμάτων του.

Κατά την σταδιοδρομίαν του εβοηθήθη υπό πολλών φιλάθλων δι’ εράνων, τας οποίας διεξήγαγον μερικοί φανατικοί φίλαθλοι αυτοβούλως.

Διατηρεί ευπρεπή γραφεία και αποδυτήρια, ως επίσης και γήπεδον δια τους αγώνας ιδιόκτητον.

Το όνειρον των ιθυνόντων τον Σύλλογον, είναι η απολύτως εξύψσις του ομίλου και του αθλητικού πνεύματος εκ των οποίων ο κ. Μουρίκης αν και γηγενείς Ελευσίνιος δεν παρέλειψε να βοηθή παντοιοτρόπως τον Σύλλογον.

Οι ιθύνοντες τον Σύλλογον είναι κατηρτισμένοι και εκλεκτοί, η σύνθεσίς των είναι η εξής:

Δ.Σ. Αντωνάρας (Πρόεδρος), Κούλης (Αντιπρόεδρος), Μουρίκης (Γενικός Γραμματεύς). Σύμβουλοι: Μπογάς, Ξανθόπουλος, Γ. Αλεξανδής, Μαυρίδης, Χατζηαντωνίου και Βαφιάδης.

Είναι παρήγορον διότι η σημερινή διάθεσις της κοινωνίας διάκειται ευμενεστάτη δια την αθλητικήν εκδήλωσιν χάρις εις τας αρίστας προσπαθείας των ιθυνόντων.

Σήμερον έπειτα από την τοιαύτην απόδοσιν της ενεργητικότητος των ιθυνόντων δυνάμεθα να είπωμεν ότι παρουσιάζεται η σταδιορδρομία του Συλλόγου μελοντική και με αξιώσεις ως δικαία επιβράβευσις των καταβληθέντων κόπων του Δ. Συμβουλίου.

Οι φιλότιμοι ποδοσφαιρισταί οίτινες απαρτίζουν το ποδοσφαιρικόν τμήμα είναι:

Σουρμελής, Γιωγιός, Αντωνάρας Ι και ΙΙ, Μπιτσαξής, Αβτζάγκελης, Κυριαζέλος, Παπανικολάου, Φουντουκίδης, Στυλιανίδης, Χατζηδάκης, Μανίσαλης, Βίκος, Αναστασίου και Διδίκας.

Εκ τούτων οι Σουρμελής, Γιωγιός και Στυλιανίδης προξενούν τον θαυμασμόν του κοινού Ελευσίνος εις τας εκάστοτε συναντήσεις.

Εκ της ιδρύσεώς του, κάθε προσπάθεια του Δ. Συμβουλίου ήτο η εξύψωσις της ιδέας του κλασσικού αθλητισμού, του οποίου όμως δυστυχώς και κακώς η έννοια έχει στραγγαλισθεί εις τας τάξεις του ποδοσφαιρικού τμήματος.

Επίσης το διοικητικον συμβούλιον επιδιώκει εις μέγα βαθμόν ουχί μόνον την προαγωγήν εις τον αθλητισμό αλλά και τη σφυρηλάτησιν χαρακτήρων χρηστών και το οποίον αποτελεί ένα εκ των κυρίων γνωρισμάτων του αθλητού.

Αποβλέπει δε διά την μόρφωσιν χρηστών χαρακτήρων διότι ποία η ωφέλεια εάν μίαομάς έχει παίκτας αρίστους, οίτινες όμως είναι ως άτομα χαρακτήρες διαστρεβλωμένοι.

Πριν κλείσωμεν την περιληπτικήν αυτήν ιστορίαν του Σωματείου τούτου δια την ωραίαν και ταχείαν δράσιν του και εξέλιξιν, πρέπει να παρακαλέσωμεν το διοικητικόν συμβούλιον του Συλλόγου να μας επιτρέψη να συστήσωμεν εις τους παίκτας του Συλλόγου να σταματήσουν την εις αλλήλους έριδα και τις προφάσεις περί ασθενείας τα οποία μόνο ο εν Ελευσίνι ανταποκριτής μας αντελήφθη εκ της ερεύνης του. Διότι τα τοιαύτα καταβιβάζουν το γόητρον του Συλλόγου και αυτών ακόμη των διοργανωτών των τοιούτων προφάσεων. Τελειωτικώς ευχόμεθα εις το καλόν αυτό Σωματείον καλήν πρόοδον».

Β. Π. Παπαδόπουλος

Ο ποδοσφαιρικός «Ηρακλής Ελευσίνας» έχει καταγράψει ήδη έναν μεγάλο άθλο, αυτόν της συνεχούς λειτουργίας κάτω από δύσκολες συνθήκες σε σκληρές περιόδους και του βαπτίσματος στον αθλητισμό για γενιές και γενιές Μικρασιατών και των απογόνων τους.

Έρευνα: Νάσος Μπράτσος

Σχετικές ειδήσεις

Το ertnews στο Μουσείο Μικρασιατών Ελευσίνας (φωτορεπορτάζ)

90 χρόνια ιστορίας για τον Ηρακλή Ελευσίνας – Οι Μικρασιάτες πρόσφυγες

1931-2021: 90 χρόνια ιστορίας με το στάχυ στο στήθος – Πανελευσινιακός

Σχετικά θέματα

Aπό τον Ερμή Κωνσταντινούπολης το 1877 έως τη Beyoğlu Sports Club – 144 χρόνια ιστορίας

Π.Ο.Α.: Από τα Βουρλά στο Ατσαλένιο – Οι Μικρασιάτες με σήμα το αμπελόφυλλο

Mικρασιατικός Καισαριανής: Η ιστορία μίας παρέας μαθητών δημοτικού το 1935

«Ο Απόλλων περιέχει δηλητήριον φοβερόν»: Από τον Πόντο μέχρι την Καλαμαριά

Α.Ε. Περάματος: Η ομάδα που ιδρύθηκε το 1927 από Μικρασιάτες Πρόσφυγες

Οι Μικρασιάτες πρόσφυγες και ο αθλητισμός στο Αίγιο – Από την «ΑΕΚ Αιγίου» το 1926 έως την «Αθλητική Ένωσις Αιγίου»