Οι πυρηνικοί κίνδυνοι μετά την αναστολή της Συμφωνίας «New Start»

Η εποχή των νέων πυρηνικών κινδύνων μετά την αναστολή συμμετοχής της Ρωσίας στη Συμφωνία “New Start” για τον έλεγχο των ανάλογων όπλων μεγάλου βεληνεκούς, αλλά και την ανεξέλεγκτη κατοχή άλλων τέτοιων οπλικών συστημάτων από σειρά χωρών, καθώς και την αποχώρηση ήδη από 2019 των ΗΠΑ από τη Συμφωνία για κατάργηση των πυραύλων μέσου και μικρού βεληνεκούς ήταν τα ζητήματα που εξετάστηκαν στην εκπομπή του Πολυδεύκη Παπαδόπουλου «Με το Πρώτο στην Ευρώπη και τον Κόσμο». Καλεσμένος ήταν ο Δρ. πυρηνικής φυσικής Παντελής Οικονόμου, πρώην ανώτερος αξιωματούχος του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας και επιθεωρητής για την μη διάδοση των πυρηνικών όπλων. 

Κατ’αρχήν εξηγήθηκε ποιά είναι η “New Start”, πότε υπογράφηκε, τι προέβλεπε, πότε ανανεώθηκε και  έως ποιο χρονικό διάστημα έφτανε η διάρκειά της. Εξηγήθηκε, επίσης, ότι με βάση τις σχετικές δηλώσεις Πούτιν, η  Ρωσία τελικά δεν αποχωρεί από τη συμφωνία αλλά “αναστέλλει” τη συμμετοχή της. Όμως αυτό σημαίνει διακοπή των επιτόπιων διεθνών ελέγχων, καθώς, όπως ανέφερε ο Πρόεδρος της Ρωσίας,  η χώρα του δεν θα επιτρέψει στις ΗΠΑ και στον Οργανισμό του Βορειοατλαντικού Συμφώνου να επιθεωρήσουν τις πυρηνικές εγκαταστάσεις της, αν και τόνισε πως δεν θα είναι η πρώτη που θα ξαναρχίσει τις δοκιμές των ατομικών της όπλων.  Επίσης, το όριο των 1550 πυρηνικών κεφαλών για την κάθε πλευρά, που μπορούν να φέρουν πύραυλοι μεγάλου βεληνεκούς -όπως πρόβλεπε η START- δεν αμφισβητείται, αλλά το ερώτημα είναι κατά πόσον θα μπορεί να ισχύσει στην πράξη χωρίς ελέγχους. Πάντως, δύο σημεία της Συμφωνίας που η Μόσχα φαίνεται να σκοπεύει να τηρήσει, είναι αυτό που αφορά τις προβλέψεις για τον εμπλουτισμό ουρανίου, καθώς και εκείνο για τις δεσμεύσεις που τίθενται στην αγορά πυρηνικών από τρίτες χώρες. 

Οι δυτικές χώρες από την πλευρά τους επέκριναν, όπως ήταν αναμενόμενο, τις εξαγγελίες της Ρωσίας. “Η ανακοίνωση της Ρωσίας ότι αναστέλλει τη συμμετοχή της στη New START είναι άκρως ανεύθυνη” δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Αντονι Μπλίνκεν, συμπληρώνοντας ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι “έτοιμες να συζητήσουν για τον περιορισμό των στρατηγικών όπλων ανά πάσα στιγμή με τη Ρωσία, ανεξάρτητα από οτιδήποτε άλλο συμβαίνει στον κόσμο ή στις σχέσεις μας”. Επίσης, ο ΓΓ του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ ανέφερε ότι “λυπάται” για την απόφαση της Ρωσίας, επισημαίνοντας ότι “ολόκληρη η αρχιτεκτονική ελέγχου των εξοπλισμών έχει διαλυθεί”. Και πρόσθεσε “Ενθαρρύνω έντονα τη Ρωσία να επανεξετάσει την απόφασή της και να σεβαστεί τις υπάρχουσες συμφωνίες”. Ωστόσο, το ζήτημα είναι πόσο ρεαλιστικές, αλλά και πειστικές μπορούν να γίνουν αυτές οι προτροπές στις γεωπολιτικές πραγματικότητες που ζούμε.  

Ο Ρώσος πρόεδρος, επισημαίνοντας πως η Ρωσία δεν αποχωρεί από τη συμφωνία, αλλά αναστέλλει τη συμμετοχή της, εξήγησε ότι “πριν επιστρέψουμε στη συζήτηση αυτού του θέματος, πρέπει να καταλάβουμε οι ίδιοι τι όπλα διαθέτουν οι χώρες της βορειοατλαντικής συμμαχίας, όπως η Γαλλία και η Μεγάλη Βρετανία”. Επίσης,  διαμήνυσε ότι η χώρα του θα δώσει αυξημένη προσοχή στην ενίσχυση της πυρηνικής τριάδας. δηλαδή πυρηνικά όπλα που βασίζονται σε ξηρά, θάλασσα και αέρα.  

Είναι γνωστό ότι η Ρωσία έχει αναπτύξει τους υπερηχητικούς πυραύλους τύπου Sarmat, πως θα συνεχίσει την παραγωγή υπερηχητικών συστημάτων αέρος Kinzhal και θα ξεκινήσει μαζικές προμήθειες υπερηχητικών πυραύλων Zircon θαλάσσης, σε συνδυασμό με την ανάπτυξη του πυρηνικού υποβρυχίου Borei-A «Emperor Alexander III» και νέων καταδρομικών που θα  φέρουν εξελιγμένα πυρηνικά όπλα. Όμως δεν είναι μόνον η Ρωσία που αποκτά καινούργια πυρηνικά οπλικά συστήματα, καθώς το ίδιο κάνουν οι ΗΠΑ, η Κϊνα, αλλά και η Γαλλία και Βρετανία.  Επομένως τίθεται το κρίσιμο ερώτημα αν πέραν της εφαρμογής της START, οι υπόλοιποι εξοπλισμοί με πυρηνικά όπλα σε Ανατολή και Δύση μένουν ανεξέλεγκτοι. 

Εκτός των όσων αφορούν την “ΝEW START”, ορισμένοι αναλυτές εξακολουθούν να θεωρούν ακόμη πιο κρίσιμης σημασίας -ειδικά για την Ευρώπη- τη Συνθήκη για τα πυρηνικά όπλα μέσου βεληνεκούς (INF), από την οποία είχαν αποχωρήσει οι ΗΠΑ το 2019 καταγγέλλοντας τη Ρωσία πως την καταπατά (η οποία επίσης με τη σειρά της κατηγορούσε τις ΗΠΑ για το αντίστροφο). Μια μερίδα ειδικών θεωρεί πως η διαταραχή των ισορροπιών που δημιούργησε η εγκατάλειψη αυτής της Συνθήκης υπήρξε μια από τις αιτίες που έκαναν πραγματικότητα τον πόλεμο της Ουκρανίας  

Τέλος, εφόσον δεν μπορούμε να φανταστούμε πως κάποιοι έχουν στον νου τους ακόμη και ένα Ολοκαύτωμα, τότε οι πυρηνικές απειλές έχουν να κάνουν με μια «περιορισμένη» και «τοπική» χρήση τέτοιων όπλων. Το ζήτημα, όμως, είναι αν έχει λογική η αντίληψη μιας “περιορισμένης χρήσης πυρηνικών όπλων”, τόσο από την πλευρά της κλιμάκωσης που το πιθανότερο είναι να συμβεί, όσον και του εύρους των θυμάτων και των καταστροφών που θα προκαλέσει.  

Η εκπομπή έκλεισε με την αξιολόγηση της άποψης που κυκλοφορεί ολοένα και ευρύτερα, πως η Ουκρανία έκανε λάθος που συναίνεσε (με τη Συμφωνία της Βιέννης του 1994)  για την παραχώρηση στη Ρωσία των πυρηνικών που είχε στο έδαφός της από την εποχή της ΕΣΣΔ.  Η θέση ότι ο κόσμος θα ήταν ασφαλέστερος αν είχαν πυρηνικά όπλα η Ουκρανία, (αλλά κατά συνέπεια και η Λευκορωσία και το Καζακστάν) δε φαίνεται να στέκει υπό καμία οπτική. Αλλωστε ήταν κάιτι που δεν θα το είχε επιτρέψει ποτέ ακόμη και η τότε Ρωσία του Γιέλτσιν, αλλά και οι ΗΠΑ και η ΕΕ, οι οποίες είχαν πιέσει την Ουκρανία για τη σχετική συμφωνία και είχαν μάλιστα πληρώσει και το σχετικό κόστος για την εφαρμογή της απόσυρσης των πυρηνικών από το έδαφός της και της μεταβίβασής τους στη Ρωσία.   

www.ertnews.gr

Διαβάστε περισσότερα… Read More