Το Βέλγιο και η τέχνη του στρατηγικού «ΟΧΙ»

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, που ολοκληρώθηκε τα ξημερώματα της Παρασκευής 19 Δκεμβρίου, στις Βρυξέλλες, δεν ήταν απλώς μια ακόμη ευρωπαϊκή συνάντηση των 27 ηγετών της ΕΕ, για την Ουκρανία. 

Βρυξέλλες — Ανταπόκριση Γιώργος Συριόπουλος

Ήταν το πεδίο μιας σιωπηρής αλλά σκληρής διπλωματικής μάχης, όπου το Βέλγιο, δια του Πρωθυπουργού του, Μπαρτ ντε Βέβερ, κλήθηκε να υπερασπιστεί τα εθνικά του συμφέροντα απέναντι σε έναν άτυπο αλλά ισχυρό άξονα Βερολίνου και Ευρωπαϊκής Επιτροπής. 

Η τελική έκβαση, που αποφεύγει την άμεση χρήση των παγωμένων ρωσικών κεφαλαίων στην Euroclear για τη δανειοδότηση του Κιέβου, πιστώνεται ως μια σημαντική νίκη της βελγικής διπλωματίας και προσωπικά του Βέλγου Πρωθυπουργού.

Εδώ και μήνες, η βελγική κυβέρνηση δεχόταν αφόρητες πιέσεις. Το σχέδιο που προωθούσε η Πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, με την ένθερμη υποστήριξη του Γερμανού Καγκελαρίου Φρίντριχ Μερτς, προέβλεπε τη χορήγηση ενός «δανείου επανορθώσεων» ύψους δεκάδων δισεκατομμυρίων στην Ουκρανία, με εγγύηση τα παγωμένα περιουσιακά στοιχεία της Ρωσικής Κεντρικής Τράπεζας που βρίσκονται στο Βέλγιο.

Το πρόβλημα για τις Βρυξέλλες ήταν υπαρξιακό. Η Euroclear, η επενδυτική τράπεζα που εδρεύει στη βελγική πρωτεύουσα, διακρατά περίπου 185 δισεκατομμύρια ευρώ από αυτά τα κεφάλαια. Ο Μπαρτ ντε Βέβερ, συνεπικουρούμενος από τον Υπουργό Εξωτερικών Μαξίμ Πρεβό, αντέταξε ένα ηχηρό «όχι» στην άμεση κατάσχεση ή τη ριψοκίνδυνη μόχλευση αυτών των κεφαλαίων χωρίς «απεριόριστες» νομικές εγγυήσεις. Το Βέλγιο και η Euroclear θα ήταν υπό έκθεση σε μακροχρόνιες δικαστικές διαμάχες με τη Μόσχα και θα κλονιζόταν η εμπιστοσύνη των διεθνών επενδυτών στο ευρώ, οδηγώντας ενδεχομένως σε φυγή κεφαλαίων.

Ο Βέλγος Πρωθυπουργός αρνήθηκε να μετατρέψει τη χώρα του στον «αποκλειστικό εγγυητή» του οικονομικού πολέμου της ΕΕ, ζητώντας επιμερισμό του ρίσκου. Κάτι που το Βερολίνο και η Φρανκφούρτη (ΕΚΤ) απέφευγαν επιμελώς. Η στάση του χαρακτηρίστηκε από τον Τύπο ως «παιχνίδι υψηλού ρίσκου», καθώς απειλήθηκε ακόμη και με απομόνωση στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.

Το τελικό ανακοινωθέν του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου δικαιώνει την τακτική του Ντε Βέβερ. Αντί της επικίνδυνης μόχλευσης των βελγικών αποθεμάτων, οι Ευρωπαίοι ηγέτες κατέληξαν σε μια συμβιβαστική λύση κοινού δανεισμού από τις αγορές (ύψους 90 δισ. ευρώ), διατηρώντας τα ρωσικά κεφάλαια «παγωμένα» ως μελλοντικό διαπραγματευτικό χαρτί ή εγγύηση, αλλά χωρίς να τα αγγίζουν άμεσα με τρόπο που θα προκαλούσε νομικό έμφραγμα στις Βρυξέλλες.

Σημερινά δημοσιεύματα του βελγικού Τύπου, όπως της De Standaard και της Le Soir, αποδίδουν τα εύσημα στον Πρωθυπουργό, σημειώνοντας ότι φάνηκε «άξιος της εντολής του». Οι αναλυτές υπογραμμίζουν ότι ο Ντε Βέβερ κατάφερε να διαχωρίσει την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη προς την Ουκρανία, την οποία το Βέλγιο συνεχίζει να στηρίζει,  από την οικονομική αυτοκτονία της χώρας του. Η φράση που κυριαρχεί, πλέον, είναι ότι «το Βέλγιο κράτησε την πλάτη του ίσια» παρά τις αφόρητες πιέσεις από τις μεγαλύτερες δυνάμεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η Ιστορία των βελγικών «ΟΧΙ»

Αν και το Βέλγιο θεωρείται παραδοσιακά ως η χώρα του συμβιβασμού και της «ήπιας δύναμης», η ιστορία υπενθυμίζει ότι αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που οι Βρυξέλλες υψώνουν ανάστημα, προκαλώντας τριγμούς στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα όταν θίγονται ζωτικά τους συμφέροντα ή αξίες.

Το πιο χαρακτηριστικό προηγούμενο είναι το ηχηρό «όχι» της Βαλλονίας το 2016 στην εμπορική συμφωνία Ευρωπαϊκής Ένωσης-Καναδά (CETA). Τότε, ο τοπικός Πρωθυπουργός, Πολ Μανιέτ, είχε μπλοκάρει τη υπογραφή της συμφωνίας για μέρες, αντιστεκόμενος σε τεράστιες πιέσεις από όλη την Ευρώπη και τον Καναδά, απαιτώντας αυστηρότερες εγγυήσεις για τα εργασιακά και περιβαλλοντικά πρότυπα. 

Εκείνο το «μικρό γαλατικό χωριό» της Βαλλονίας είχε αναγκάσει την ΕΕ να «παγώσει», υπενθυμίζοντας πως η συναίνεση δεν είναι δεδομένη.

Ακόμη παλαιότερα, το 2003, το Βέλγιο υπό τον Γκι Φερχόφσταντ, μαζί με τη Γαλλία και τη Γερμανία, είχε πει ένα ιστορικό «όχι» στην εισβολή στο Ιράκ, διαφοροποιούμενο πλήρως από την αμερικανική και βρετανική γραμμή, σε μια κίνηση που τότε είχε διχάσει βαθιά τη Δύση αλλά διασφάλισε την αυτονομία της βελγικής εξωτερικής πολιτικής.

Η σημερινή στάση του Μπαρτ ντε Βέβερ εγγράφεται σε αυτή ακριβώς την παράδοση. Και αποδεικνύει ότι και τα μικρότερα ιδρυτικά μέλη της Ένωσης διαθέτουν τη θεσμική μνήμη και την πολιτική βούληση να θέσουν «κόκκινες γραμμές», ακόμη και όταν στην απέναντι πλευρά του τραπεζιού βρίσκονται το Βερολίνο και η Κομισιόν.

www.ertnews.gr

Διαβάστε περισσότερα… Read More