Σ. Ριζάς στο ΕΡΤnews: Η υποθήκη που άφησε το Πολυτεχνείο και το πολιτικό υπόστρωμα που υπήρχε ήταν ότι η δικτατορία δεν έχει καμία νομιμοποιητική βάση
Με αφορμή την 52η επέτειος του Πολυτεχνείου και τη σημασία που αυτή έχει στις νεότερες γενιές μίλησε ο διευθυντής Κέντρου Έρευνας Ιστορίας Νεότερου Ελληνισμού, κ. Σωτήρης Ριζάς στην εκπομπή «News Room» του ΕΡΤnews.
«Είναι μια φάση στην εξέλιξη του στρατιωτικού καθεστώτος, όπου η ηγεσία της δικτατορίας αντιμετωπίζει ένα δίλημμα, πρέπει να δημιουργήσει την εντύπωση μιας φιλελευθεροποίησης, ενός πολιτικού ανοίγματος, ενός εκδημοκρατισμού. Από την άλλη πλευρά, καταλαβαίνει κανείς, ειδικά από το Σύνταγμα, το οποίο υποτίθεται ότι είχε τεθεί σε ισχύ, ότι αυτός ο εκδημοκρατισμός στην ουσία είναι πλαστός, αποβλέπει στην ουσία να δημιουργήσει την εντύπωση ότι υπάρχει μια πολιτική κίνηση, μια φιλελευθεροποίηση, ενώ στην πραγματικότητα εδραιώνεται το δικτατορικό καθεστώς με το μανδύα μιας αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας. Θυμίζω ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν είχε εκλεγεί σε μια ανοικτή, ανταγωνιστική διαδικασία. Ο Παπαδόπουλος ήταν ο μόνος υποψήφιος σε αυτό το δημοψήφισμα από το 1973. Ως πρόεδρος είχε εκτεταμένες εξουσίες, οι οποίες είχαν τον κοινοβουλευτικό πείρα του πολιτεύματος, όπως ζητήθηκε από τον πρωθυπουργό να διορίζει υπουργούς απευθείας Εξωτερικών, Εθνικής Αμύνης, Δημοσίας Τάξης. Μπορούσε να διορίζει το 10% των βουλευτών και οπωσδήποτε αυτές οι αρμοδιότητες και εξουσίες, οι οποίες είναι ασύμβατες με ένα γνήσιο κοινοβουλευτικό σύστημα. Αυτή ακριβώς η προσπάθεια στην ουσία αποδοκιμάζεται από τους φοιτητές. Υπάρχει ήδη μια αναταραχή από τις αρχές του χρόνου, έχει εκδηλωθεί με την κατάληψη της Νομικής Σχολής. Το Πολυτεχνείο έχει σαφώς πολύ πιο σοβαρό χαρακτήρα και επηρεάζει, θα έλεγε κανείς και ευρύτερα την κοινωνία, αρχίζει και υπάρχει μια λαϊκή υποστήριξη. Πάει αυτή η παθητικότητα που σημειωνόταν στη διάρκεια της δικτατορίας. Έχει πολύ μεγάλη ψυχολογική σημασία η κατάληψη του Πολυτεχνείου, γιατί γνωρίζουμε και δεν πρέπει να αμφιβάλουμε για αυτό, ότι ο ελληνικός λαός στην εξουσία του αντιτίθεται Πλην όμως, από το 1967 έως το 1973, η αλήθεια είναι ότι η αντίσταση έχει πολύ περιορισμένη αποτελεσματικότητα. Το αστυνομικό κράτος, το οποίο ήταν η δικτατορία, είχε αποδειχθεί εξαιρετικά αποτελεσματικό στο να κατασιγάσει οποιαδήποτε αντίδραση θα μπορούσε να δημιουργήσει προβλήματα. Αυτό είναι κάτι που που σπάει το 1973, αυτό έχει μια μεγάλη ηθική σημασία, θα έλεγα και μια πολιτική σημασία. Προφανώς, προσπαθεί να έχει και πρακτική σημασία ως προς τις πολιτικές εξελίξεις, γιατί η αλήθεια είναι ότι η δικτατορία δεν τερματίστηκε το 1973, η καταστολή της εξέγερσης του Πολυτεχνείου σημαίνει νεκρούς και ότι καταπιέζεται το αντιδικτατορικό φρόνημα, το δικτατορικό αίσθημα και ο ίδιος Παπαδόπουλος ανατρέπεται, λίγες μέρες μετά από μια πτέρυγα πολύ αδιάλλακτων σκληρών αστυνομικών συναδέλφων ως τότε και υποστηρικτών της. Αυτό δεν μειώνει όμως την αξία του πράγματος», δήλωσε αρχικά ο κ. Ρίζας αναφερόμενος στο τι συνέβη 52 χρόνια πριν.
Ταυτόχρονα, τόνισε τη σημασία του Πολυτεχνείου «Πρώτον, πολύ συχνά στην ιστορία οι εξελίξεις δεν είναι ευθύγραμμες. Δεν σημαίνει ότι ήταν ασήμαντο γιατί δεν πέτυχε εκείνη τη στιγμή, άφησε μια υποθήκη και υπήρχε ένα πολιτικό υπόστρωμα το οποίο δεν μπορούσε να αγνοηθεί, ότι η δικτατορία δεν έχει καμία νομιμοποιητική βάση, δεν έχει καμία αποδοχή στη μεγάλη πλειοψηφία του πληθυσμού. Το δεύτερο σημείο που θα είχε σημασία, θα έλεγα, αφορά την αφορά τη μεταπολίτευση, η μεταπολίτευση κινείται, θα έλεγα σε δύο τροχιές. Η μία τροχιά είναι η επίσημη, η θεσμική, σε αυτήν θα έλεγε κανείς ότι κυριαρχεί η φυσιογνωμία και η πολιτική, του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Εισάγεται Σύνταγμα, αφού έχει υπάρξει ένα δημοψήφισμα το οποίο καθιερώνει χωρίς αμφισβητήσεις την αβασίλευτη δημοκρατία, δενεργούνται εκλογές κατ΄ επανάληψη, οι οποίες δεν αμφισβητούνται από κανένα, αποκαθίστανται οι δημοκρατικές ελευθερίες. Αυτό είναι το ένα στοιχείο της δημοκρατίας της μεταπολίτευσης, είναι μια δημοκρατία που δεν έχει λειτουργήσει ποτέ έτσι στο ελληνικό κράτος».
«Υπάρχει όμως και μια δεύτερη τροχιά. Υπάρχει αυτό το αίσθημα ότι οι αγώνες μιας μεγάλης μερίδας, τουλάχιστον του ελληνικού λαού, πάντως υπάρχει το αίσθημα μιας μερίδας ότι δεν έχουν δικαιωθεί. Η άποψη ότι ο αγώνας του Πολυτεχνείου παραμένει ένα ζητούμενο ως προς τους σκοπούς και πολύ συχνά ανάγονται αυτές οι αντιλήψεις και στην περίοδο της Κατοχής και στη δεκαετία του ’60. Αυτός που αντιπροσωπεύει με μεγαλύτερη επιτυχία αυτή την αντίληψη, αυτή την άποψη, αυτή την ιδέα είναι ο Ανδρέας Παπανδρέου και το ΠΑΣΟΚ. Είναι δύο στοιχεία τα οποία συγκροτούν δηλαδή την μεταπολίτευση, ως την δεκαετία του ’80 δεν βρίσκονται οπωσδήποτε μεταξύ τους σε αρμονία. Είναι όμως και τα δύο οργανικά στοιχεία της δημοκρατίας της μεταπολίτευσης και συνυπάρχουν και παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχει μια τυπική συμφωνία, δεν υπάρχει μία τυπική συναίνεση με έναν πολύ πραγματιστικό τρόπο, οι αντιλήψεις αυτές πράγματι θα συνυπάρξουν και συνιστούν τις βάσεις της δημοκρατίας» εξήγησε για το πως αυτά τα γεγονότα επηρέασαν τα επόμενα χρόνια.
www.ertnews.gr
Διαβάστε περισσότερα… Read More
