Τι απέφερε η επίσκεψη της Άγκυρας και η νηνεμία των τελευταίων μηνών

Σύνταξη : Πολυδεύκης Παπαδόπουλος

H ανατομία της επίσκεψης του πρωθυπουργού Κ. Μητσοτάκη στην Άγκυρα, της τέταρτης συνάντησης που είχε με τον Πρόεδρο Ερντογάν μέσα σε 10 μήνες, το κλίμα που μεταβλήθηκε αυτό το διάστημα, οι μερικές συγκλίσεις που υπήρξαν και οι πολλές διαφορές που παραμένουν και σε τρέχοντα ζητήματα αλλά ιδίως ως προς τους στρατηγικούς στόχους της Τουρκίας, καθώς και το τι μπορεί να γίνει να συμβεί στο μέλλον είναι θέματα που αναπτύσσονται στην εκπομπή του Πολυδεύκη Παπαδόπουλου «Με το Πρώτο στην Ευρώπη και τον Κόσμο» (Α’ Πρόγραμμα, Σάββατα και Κυριακές 12.00-13.00). Καλεσμένη ήταν η Καθηγήτρια Διεθνούς Δικαίου στο ΕΚΠΑ και Γεν. Διευθύντρια του ΕΛΙΑΜΕΠ κα Μαρία Γαβουνέλη.

ΣΕΙΡΑ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΩΝ, ΑΛΛΑΓΗ ΚΛIΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΚΩΔΙΚΩΝ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΑΛΛΑ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΖΩΤΙΚΏΝ ΔΙΑΦΩΝΙΩΝ

Πυκνές ήταν οι συναντήσεις του πρωθυπουργού κ. Μητσοτάκη με τον Τούρκο πρόεδρο τους τελευταίους δέκα μήνες. Μετά μια περίοδο μεγάλης ψυχρότητας και κρίσεων, η προσέγγιση άρχισε στο περιθώριο της Συνόδου του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους της Λιθουανίας, στις 12/7/23, όπου σηματοδοτήθηκε «ένα σπάσιμο του πάγου» και μια επαναφορά των σχέσεων σε περίοδο μεγαλύτερης κανονικότητας, καθώς και διαμόρφωσης ενός οδικού χάρτη επαναπροσέγγισης.

Η επόμενη συνάντηση έγινε στις 20/9/23, στο περιθώριο της ΓΣ του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη και μετά ήρθε η προετοιμασία και τελικά η διενέργεια του 5ου Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας (7/12/23) στην Αθήνα. Σ’ αυτό είδαμε την υπογραφή συνολικά 15 συμφωνιών, μνημονίων και κοινών διακηρύξεων, μεταξύ των οποίων της «Διακήρυξης των Αθηνών Περί Σχέσεων Φιλίας και Καλής Γειτονίας», που αφορά την αμοιβαία δέσμευση για τη συνέχιση ουσιαστικών και εποικοδομητικών διαβουλεύσεων αλλά και για λήψη μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης προκειμένου να εξαλειφθούν τυχόν εντάσεις και κίνδυνοι.

Οι Μητσοτάκης και Ερντογάν δρομολόγησαν μάλιστα τρία επόμενα ραντεβού τους εντός του 2024. Το πρώτον πιθανόν να πραγματοποιηθεί στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ στις 9-11 Ιουλίου στην Ουάσιγκτον. Το δεύτερο στο περιθώριο της φετινής ΓΣ του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη τον Σεπτέμβριο και το τρίτο στην επόμενη συνεδρίαση του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας- Τουρκίας, προς τα τέλη του έτους, αυτή τη φορά στην Άγκυρα Κι όλο αυτό το διάστημα έχει δημιουργηθεί μια νηνεμία στο διπλωματικό επίπεδο, καθώς και «επί του πεδίου» στο Αιγαίο, αλλά παραμένουν ζωτικές διαφωνίες.

Μόνον εκείνες που διατυπώθηκαν δημόσια κατά τη διάρκεια της επίσκεψης στην Άγκυρα αφορούν τη μειονότητα της Θράκης, τη μετατροπή της Μονής της Χώρας σε τζαμί, το Κυπριακό και τον χαρακτήρα της Χαμάς, την οποία η Αθήνα θεωρεί τρομοκρατική οργάνωση και η Άγκυρα αντιστασιακή. Από την άλλη υπεγράφησαν δύο νέες συμφωνίες, για θέματα πολιτικής προστασίας και οικονομικής συνεργασίας και έγινε ο προγραμματισμός των προαναφερόμενων συναντήσεων. Με βάση τα όσα ειπώθηκαν κατά την επίσκεψη του Έλληνα Πρωθυπουργού στην Άγκυρα και με την αλληλουχία των συναντήσεων και επαφών του τελευταίου 10μηνου η κα Γαβουνέλη αξιολογεί τη συνάντηση κι απαντά το κατά πόσο ήταν χρήσιμη.

ΟΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΕΠΙΔΙΩΞΕΙΣ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΊΑΣ ΚΑΙ Η ΕΛΛΑΔΑ

«Δίπλα στις διαπιστωμένες διαφωνίες μας μπορούμε να γράφουμε μία παράλληλη σελίδα, με τις συμφωνίες μας» υπογράμμισε στο τέλος της επίσκεψης ο Κυριάκος Μητσοτάκης. «Δεν υπάρχει πρόβλημα μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, όσο μεγάλο και να είναι, που να μην μπορεί να λυθεί», είπε ο Ερντογάν και τόνισε πως «εστιάζουμε στη θετική ατζέντα».
Παρακολουθώντας τις εξελίξεις στο συγκεκριμένο 10μηνο που πέρασε, πέραν της νηνεμίας που προαναφέρεται, δύο συγκεκριμένες εξελίξεις ήταν η συμφωνία, με συνεννόηση που πέτυχε η ελληνική κυβέρνηση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, για τη γρήγορη έκδοση βίζας ώστε οι Τούρκοι επισκέπτες και οι οικογένειές τους να ταξιδεύουν σε δέκα ελληνικά νησιά, καθώς και μια νέα συνεργασία των δύο πλευρών στον κρίσιμο τομέα του μεταναστευτικού.

Ωστόσο, κοιτώντας τη μεγαλύτερη εικόνα, διαπιστώνει κανείς πως η Τουρκία παραμένει σταθερή στις στρατηγικές της επιδιώξεις, με τον κυριότερο ότι δεν υπάρχει μόνο ένα θέμα, αλλά ολόκληρος κατάλογος. Έτσι, εν αντιθέσει προς την Ελλάδα που συνεχίζει να λέει ότι μοναδικό θέμα είναι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ στο Αιγαίο και την Α. Μεσόγειο, ο Ερντογάν μιλάει για ζητήματα και για «κατάλογο θεμάτων», θέση άλλωστε της Άγκυρας που είναι σταθερή από το 1974, οπότε άρχισε να ξεδιπλώνεται η βεντάλια των τουρκικών διεκδικήσεων. Η κα Γαβουνέλη καλείται να σχολιάσει σχετική λίστα που περιλαμβάνει: -Την αποστρατικοποίηση των ανατολικών νησιών του Αιγαίου -Την οριοθέτηση της σχετικής υφαλοκρηπίδας -Την επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 ν.μίλια -Τα όρια της Περιοχής Πληροφοριών Πτήσεων (FIR) Αθηνών -Το διαφορετικό εύρος του εναερίου χώρου (10 μίλια) σε σχέση προς το εύρος των χωρικών υδάτων (6 μίλια) -Τα όρια της Ζώνης Έρευνας και Διάσωσης στο Αιγαίο -Τα επιχειρησιακά όρια στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ -Την αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας επί απροσδιόριστου αριθμού μικρών νησιών στο Αιγαίο -Την αντίρρηση της Τουρκίας για τα όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας στην Ανατολική Μεσόγειο ανατολικά Ρόδου, Καρπάθου και Κρήτης και νότια του Καστελόριζου, καθώς και του συνόλου της κυπριακής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης -Το τουρκολιβυκό μνημόνιο –Εσχάτως, την χωροθέτηση off shore ανεμογεννητριών κι ακόμη και θαλασσίων πάρκων για την προστασία του περιβάλλοντος.

ΟΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ, ΓΙΑ ΠΟΙΟΝ ΤΡΕΧΕΙ Ο ΧΡΟΝΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΟΡΙΑ ΤΟΥ “ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΎ ΕΡΓΑΛΕΙΟΥ”

Η Τουρκία ζητά επίλυση του συνόλου αυτών των θεμάτων με διμερή «συμφωνία-πακέτο», η δε χώρα μας δέχεται μόνο την παραπομπή του θέματος της υφαλοκρηπίδας στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Η κα Γαβουνέλη ερωτάται τι προοπτικές έχει αυτή η στάση της κάθε πλευράς, με ποια λογική η δική μας επικαλείται μια εθνική κυριαρχία που επί της ουσίας δεν ασκεί, αλλά και υπέρ ποιανού τρέχει ο χρόνος.

Επίσης, κατά τη διάρκεια της επίσκεψης στην Άγκυρα ο κ. Μητσοτάκης επανέλαβε τη στήριξη της Ελλάδας στην ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας, αναφερόμενος στα συμπεράσματα του τελευταίου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Απριλίου. Γενικότερα μιλώντας, η Ελλάδα συνήθισε να παραπέμπει στις ευρωπαϊκές και ατλαντικές διπλωματικές καλένδες πολλές από τις εκκρεμότητες με την Τουρκία, όπως αργότερα και με τη Β. Μακεδονία και την Αλβανία. Ωστόσο, όπως φαίνεται από τη συμπεριφορά όλων αυτών των πλευρών, ο σχετικός χειρισμός αποδίδει πλέον περιορισμένα για διαφόρους λόγους, με τον κυριότερο να έχει να κάνει πως η Τουρκία, μα και οι άλλες δύο χώρες δεν βλέπουν κάποια καθαρή ευρωπαϊκή προοπτική. Εν κατακλείδι, στην κα Γαβουνέλη τίθεται το ερώτημα κατά πόσον η χώρα μας πρέπει να συνεχίσει να επενδύει ιδιαίτερα σ’ αυτή την προοπτική, ειδικά στην περίπτωση της Τουρκίας, αλλά και της Β. Μακεδονίας και Αλβανίας και με την ίδια να απαντά πως πρόκειται για ένα απ’ όλα τα εργαλεία.

www.ertnews.gr

Διαβάστε περισσότερα… Read More