Ευ. Βενέτης: Η γεωπολιτική σημασία του Εμφυλίου στο Σουδάν
Στην σκιά του Παλαιστινιακού Ζητήματος με τον πόλεμο στην Γάζα, ο πόλεμος στο Σουδάν έχει ξεχασθεί από τα δυτικά μέσα ενημέρωσης παρά την μεγάλη γεωπολιτική του σημασία για την Ανατολική Αφρική και την Ερυθρά Θάλασσα. Ξέσπασε στις 15 Απριλίου 2023 μεταξύ των Σουδανικών Ενόπλων Δυνάμεων (SAF) του Δικτάτορα στρατηγού Μπορχάν και των παραστρατιωτικών Δυνάμεων Ταχείας Υποστήριξης (RSF) του στρατηγού Χεμμέτι, πραξικοπηματιών οι οποίοι, εκ μέρους των ΗΠΑ, ανέτρεψαν το 2019 τον δικτάτορα Ομάρ Μπασίρ, επειδή κατά την περίοδο 2017-9 επιδίωξε συμμαχία με την Ρωσία και συμφώνησε με τον Βλαδίμηρο Πούτιν να κατασκευασθεί ρωσική ναυτική βάση στην σουδανική ακτή της Ερυθράς Θάλασσας. Ο εν εξελίξει εμφύλιος αποτελεί τον πιο πρόσφατο αιματηρό κρίκο στην αλυσίδα εμφυλίων της χώρας του Νείλου.
Δρ. Ευάγγελος Βενέτης – Ειδικός σε θέματα Ισλάμ και Μέσης Ανατολής
Οι απαρχές του εμφύλιου σπαραγμού του Σουδάν ανάγονται στην δυτική αποικιοκρατική πολιτική, καθώς η βρετανική διοίκηση στο Σουδάν ευνοούσε τον αραβικό μουσουλμανικό βορρά έναντι του κυρίως μη αραβικού, χριστιανικού και ανιμιστικού νότου. Οι διαφωνίες για τους πόρους, ιδιαίτερα το πετρέλαιο, επιδείνωσαν τις εντάσεις μεταξύ των βόρειων και νότιων περιοχών. Η περιθωριοποίηση, οι οικονομικές ανισότητες και οι αγώνες για πολιτική εξουσία τροφοδότησαν περαιτέρω τη σύγκρουση.
Η ενδοστρατιωτική εμφύλια σύγκρουση που βρίσκεται σε εξέλιξη στο μέχρι πρόσφατα αγγλο-αμερικανικό προτεκτοράτο του Σουδάν είναι αποτέλεσμα της σύγκρουσης Αμερικανών και Ρώσων. H σύγκρουση στο Σουδάν είναι δυνατόν να ερμηνευθεί ως αποτέλεσμα της επιτυχούς ρωσικής εξωτερικής πολιτικής και προέκταση του αιγυπτιο-σαουδαραβικού ανταγωνισμού στην περιοχή. Παράλληλα όμως ο εμφύλιος στο Σουδάν συνιστά αμερικανική αποτυχία, καθώς η Ουάσιγκτον δεν κατάφερε να αποτρέψει τον εμφύλιο και δεν πρόβλεψε τις συνέπειες της πολιτικής διαπάλης σε μια χώρα που βρίσκεται υπό την επιρροή της για δεκαετίες.
Οι απώλειες για τον σουδανικό λαό είναι μεγάλες. Από τον Ιανουάριο του 2024 έως σήμερα, σύμφωνα με τον ΟΗΕ, περίπου 13.000–15.000 άνθρωποι είχαν σκοτωθεί και άλλοι 33.000 είχαν τραυματιστεί. Μέχρι τον Δεκέμβριο του 2023, περισσότεροι από 9.000 έως 10.000 άνθρωποι είχαν σκοτωθεί και 12.000 άλλοι τραυματίστηκαν. Παράλληλα υπάρχουν τουλάχιστον 5,6 εκατομμύρια εσωτερικά εκτοπισμένοι και 1,5 εκατομμύρια πρόσφυγες. Συγκεκριμένα στις 12 Ιουνίου 2023, το Συνδικάτο των Γιατρών του Σουδάν ανέφερε ότι τουλάχιστον 959 άμαχοι σκοτώθηκαν και άλλοι 4.750 τραυματίστηκαν. Το σουλτανάτο του Νταρ Μασαλίτ, στις 20 Ιουνίου ότι περισσότεροι από 5.000 άνθρωποι σκοτώθηκαν και περίπου 8.000 τραυματίστηκαν στις μάχες μόνο στο Δυτικό Νταρφούρ[228], ενώ ένας αρχηγός της φυλής Masalit είπε στο σουδανικό ειδησεογραφικό δίκτυο Ayin Network στις 22 Ιουλίου ότι περισσότεροι από 10.000 άνθρωποι είχαν σκοτωθεί στο κράτος. Στις 15 Αυγούστου, ο ΟΗΕ ενημέρωσε ότι τουλάχιστον 435 παιδιά είχαν σκοτωθεί στη σύγκρουση. Σύμφωνα με προειδοποιήσεις γιατρών, τα αναφερόμενα στοιχεία δεν περιλαμβάνουν όλα τα θύματα, καθώς οι άνθρωποι δεν μπορούσαν να φτάσουν στα νοσοκομεία λόγω δυσκολιών στη μετακίνηση. Ένας εκπρόσωπος της σουδανικής Ερυθράς Ημισελήνου φέρεται να είπε ότι ο αριθμός των θυμάτων “δεν ήταν μικρός”. Οι σουδανοί εισαγγελείς κατέγραψαν περισσότερες από 500 υποθέσεις αγνοουμένων σε ολόκληρη τη χώρα, μερικές από τις οποίες ήταν εξαναγκαστικές εξαφανίσεις με κύριο υπαίτιο το RSF.
Η συνεχής εμφύλια σύρραξη στο Σουδάν έχει γεωπολιτικές προεκτάσεις, με επίκεντρο το Παλαιστινιακό, την ναυσιπλοΐα και το μεταναστευτικό, στην Ανατολική Αφρική, την Μεσόγειο και την Ερυθρά Θάλασσα. Η ευρύτερη περιοχή των Στενών του Σουέζ και του Άντεν, το όριο μεταξύ Δύσης κι Ανατολής, Ευρώπης, Ασίας κι Αφρικής.
Η ταυτόχρονη πολεμική εμπλοκή στο Παλαιστινιακό και το Σουδάν δημιουργούν έναν συνδυασμό γεωπολιτικής αστάθειας στην ευρύτερη περιοχή. Το Σουδάν αναδεικνύεται σε σημαντικό παράγοντα επιρροής για τις εξελίξεις στην Παλαιστίνη. Συγκεκριμένα η αστάθεια στο Σουδάν καθιστά τις σουδανικές ακτές στην Ερυθρά θάλασσα κατάλληλο χώρο για την μεταφορά όπλων προς την Παλαιστινιακή Αντίσταση στην Λωρίδα της Γάζας μέσω της Χερσονήσου του Σινά εν τω μέσω του πολέμου στην Γάζα αλλά και κατόπιν.
Παράλληλα ο εμφύλιος στο Σουδάν σε συνδυασμό μ την σομαλική πειρατεία δρα επιτατικά αναφορικά με την αμφισβήτηση του status quo των Στενών του Σουέζ και του Άντεν για πρώτη φορά από το 1917 ως σήμερα από την de facto φιλοπαλαιστινιακή κυβέρνηση των Χούθι στην πρωτεύουσα Σαναά. Οι επιθέσεις των Χούθι κατά πλοίων με προορισμό το Ισραήλ αποτελούν εμπλοκή των Χούθι στον πόλεμο της Γάζας στο πλευρό των Παλαιστινίων. Οι επιπτώσεις της αμφισβήτησης αυτής για την παγκόσμια ναυσιπλοΐα κι οικονομία είναι εμφανείς στις αυξημένες τιμές της ενέργειας και των προϊόντων κυρίως στην Ευρώπη. Παράλληλα όμως το γεωπολιτικό παιγνίδι στο Άντεν αποκτά παγκόσμιες διαστάσεις σύγκρουσης μεταξύ των ΗΠΑ και της Ρωσίας Κίνας οι οποίες υποστηρίζουν τους Χούθι κι ενθαρρύνουν την άρση του αμερικανικού μονοπωλίου στον έλεγχο των Στενών, όπως καταδεικνύει η πρωτοφανής συμφωνία της Μόσχας και του Πεκίνου με την Σαναά για τον ανεμπόδιστο πλου εμπορικών πλοίων ρωσικών και σινικών συμφερόντων την στιγμή που δεν ισχύει το ίδιο για τα βρετανικά κι αμερικανικά πλοία λόγω των αγγλο-αμερικανικών βομβαρδισμών κατά των Χούθι. Η σινορωσική συμφωνία με την Σαναά αναδεικνύει τους Χούθι σε ρυθμιστή της παγκόσμιας ναυσιπλοΐας σε βάρος των ΗΠΑ. Ο εμφύλιος στο Σουδάν δημιουργεί μια επιπλέον σοβαρή εστία αστάθειας για τους Αμερικανούς στην Ερυθρά Θάλασσα καθιστώντας κάθε προσπάθεια επανελέγχου των Στενών με την Επιχείρηση Ασπίδες εξαιρετικά δύσκολη κι ανεπαρκή.
Συν τοις άλλοις οι γεωπολιτικές προεκτάσεις του σουδανικού εμφυλίου φθάνουν με τις προσφυγικές ροές ως τις ακτές της Γαύδου και της Κρήτης. Μέχρι τον Ιανουάριο του 2024, 7,8 εκατομμύρια άνθρωποι είχαν εκτοπιστεί βίαια. Περισσότεροι από 1,6 εκατομμύρια άνθρωποι είχαν φτάσει σε γειτονικές χώρες της Κεντροαφρικανικής Δημοκρατίας, στο Τσαντ, στην Αίγυπτο, στην Αιθιοπία και στο Νότιο Σουδάν, συμπεριλαμβανομένων προσφύγων, παλιννοστούντων και υπηκόων τρίτων χωρών, με 6 εκατομμύρια πρόσφατα εκτοπισμένους στο Σουδάν. Είναι βέβαιο, λοιπόν, ότι ο πόλεμος στο Σουδάν έχει οξύνει το πρόβλημα των προσφυγικών ροών μέσω Αιγύπτου και Λιβύης προς την Ελλάδα. Σε αυτό το πλαίσιο η συμμετοχή της Ελλάδας στην Επιχείρηση Ασπίδες ενισχύει τις μεταναστευτικές ροές προς την Ελλάδα καθώς με την πρόφαση της προστασίας της ναυσιπλοΐας υποστηρίζει δυνάμεις που συνεχίζουν τον πόλεμο στην Παλαιστίνη και συντελούν στην εκροή προσφύγων από την Παλαιστίνη προς την Ελλάδα και την υπόλοιπη Ευρώπη μέσω της Βόρειας Αφρικής.
www.ertnews.gr
Διαβάστε περισσότερα… Read More
