Εκλογές στην Τουρκία: Όλα για την Κωνσταντινούπολη

Από τα ηχεία των λεωφορείων που λειτουργούν ως κινητά προεκλογικά κέντρα τριγυρνώντας στους δρόμους της πόλης ακούγεται στο repeat το «Yeniden Istanbul»: «Ξανά (την) Κωνσταντινούπολη». Αυτό είναι το κεντρικό σύνθημα της εκστρατείας του Μουράτ Κουρούμ. Ο Κορούμ είναι πολεοδόμος, στέλεχος του ΑΚΡ, πρώην υπουργός Περιβάλλοντος και υποψήφιος δήμαρχος της τουρκικής μητρόπολης των 16 εκατομμυρίων κατοίκων. Πάνω από όλα, όμως, είναι ο εκλεκτός του Ταγίπ Ερντογάν στην πιο ξεχωριστή τοπική εκλογική αναμέτρηση που διεξάγεται σήμερα στην Τουρκία. Σήμερα, ο επί ο επί 21 συναπτά έτη αδιαμφισβήτητος ηγέτης της χώρας μάχεται για να πάρει πίσω την Κωνσταντινούπολη. Αντίπαλός του, ο Εκρέμ Ιμάμογλου, νυν δήμαρχος της πόλης, ο οποίος διαθέτει το προνόμιο να είναι ο μοναδικός πολιτικός στην Τουρκία που έχει κερδίσει στις κάλπες τον Ερντογάν. Έστω εμμέσως. Μπορεί να το κάνει δεύτερη φορά;

Ανάλυση: Πιέρρος Τζανετάκος

Η Κωνσταντινούπολη αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της σύγχρονης τουρκικής ταυτότητας. Το διακύβευμα, όμως, δεν είναι απλώς συμβολικό. Πάνω από το 30% του τουρκικού ΑΕΠ παράγεται εκεί, ενώ ο δήμος διαθέτει προϋπολογισμό εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων, αλλά και κοινωνικές δομές ικανές να στηρίξουν χιλιάδες οικογένειες και επαγγελματίες. Είναι, φυσικά, η πόλη από την οποία ξεκίνησε η μακρά πολιτική πορεία του Ταγίπ Ερντογάν. Η «οδύσσεια» του, όπως την χαρακτηρίζει ο καθηγητής Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Μπιλγκί της Κωνσταντινούπολης, Εμρέ Ερντογάν. «Η ανάκτηση του ελέγχου της Κωνσταντινούπολης και η απόκτηση της υποστήριξης των κατοίκων της είναι ζωτικής σημασίας για τον Ερντογάν, τόσο συμβολικά, σηματοδοτώντας την επιστροφή στις πολιτικές του ρίζες όσο και ρεαλιστικά, εξασφαλίζοντας πρόσβαση στους σημαντικούς οικονομικούς πόρους της πόλης», μας λέει. Δήμαρχος της πόλης μεταξύ 1994 και 1998, ο Τούρκος πρόεδρος βλέπει από το 2017, στα δημοψηφίσματα, τις τοπικές και τις προεδρικές εκλογές την Κωνσταντινούπολη να χάνεται από τα χέρια του.

Περπατώντας στην πόλη είναι αδύνατο να μην αντιληφθείς την κρισιμότητα της σημερινής αναμέτρησης. Η ατμόσφαιρα, όμως, δεν θυμίζει αυτήν της περσινής άνοιξης, όταν η χώρα είχε διχαστεί πάνω από τις κάλπες για την ανάδειξη του επόμενου προέδρου. Τότε, ο Ιμάμογλου πίστευε ότι ήταν ικανός να κερδίσει τον Ερντογάν. Η αντιπολίτευση των έξι, όμως, επέλεξε τον (πλέον) τέως επικεφαλής του κεμαλικού CHP για να ηγηθεί του αγώνα. Ο Κεμάλ Κιλιντσάρογλου ηττήθηκε, ενώ ο ετερόκλητος συνασπισμός δεν υπάρχει πια. Απόψε ο Ιμάμογλου θα πρέπει να απαντήσει στη μεγαλύτερη πρόκληση της ζωής του: Μπορεί να συσπειρώσει τους ψηφοφόρους ξεπερνώντας τη διαχρονική διαίρεση κοσμικών- ισλαμιστών; Διότι μόνο το ποσοστό του CHP δεν του φτάνει για επικρατήσει. «Η επιτυχία εξαρτάται από την ικανότητά του να συγκεντρώσει υποστήριξη από το ευρύτερο φάσμα της αντιπολίτευσης. Κάτι τέτοιο θα ήταν θρίαμβος και κυρίως θα λειτουργούσε ως “πειστήριο” της ικανότητάς του να σφυρηλατήσει έναν ακαταμάχητο εκλογικό συνασπισμό, ακόμη και χωρίς επίσημες πολιτικές συμμαχίες», υποστηρίζει ο Ερντογάν.

Ο Ραγκίπ Ντουράν, έμπειρος δημοσιογράφος, εκδιώχθηκε από το ερντογανικό καθεστώς και ζει εδώ και χρόνια αυτοεξόριστος μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας. Παρότι η Κωνσταντινούπολη είναι η πόλη του, αναγκαστικά μιλήσαμε μαζί του στο τηλέφωνο. «Δεν είναι απλώς θέμα κύρους οι εκλογές αυτές για τον Ερντογάν», μας λέει. «Δεν είναι σίγουρος για τη νίκη. Γι’ αυτό συμμετέχει πολύ ενεργά στην εκστρατεία. Αν κερδίσει θα είναι σε πολύ άνετη θέση μέχρι το 2028. Όμως ξέρει ότι αν χάσει, η αντιπολίτευση θα ζητήσει πρόωρες εκλογές», θεωρεί ο Ντουράν. Εξ ου και ο Τούρκος πρόεδρος κάνει τις τελευταίες ημέρες αυτό που γνωρίζει καλύτερα από τον καθένα στην Τουρκία: Πολώνει όσο το δυνατόν περισσότερο. Δεν είναι, όμως, βέβαιο ότι η στρατηγική της διαίρεσης θα έχει αποτέλεσμα στις τοπικές εκλογές και δη σε αυτές της Κωνσταντινούπολης. Η κεντρική συγκέντρωση, πάντως, του ΑΚΡ στο παλιό αεροδρόμιο της πόλης δεν θύμιζε σε πολλά την αντίστοιχη περσινή. Στις δε τελευταίες δημοσκοπήσεις, το καλύτερο σενάριο για τον Ερντογάν ήταν μια ήττα με μικρή διαφορά. Τι έδειχναν, όμως, οι αντίστοιχες μετρήσεις πριν από τις προεδρικές εκλογές; Ότι ο Τούρκος πρόεδρος θα έχανε από τον Κιλιντσάρογλου.

Κι αν για τον Ερντογάν δεν διακυβεύεται το μέλλον του, τουλάχιστον το εγγύς, διότι ακόμα και αν ηττηθεί θα έχει καθαρό ορίζοντα διακυβέρνησης, χωρίς άλλη εκλογική αναμέτρηση, έως το 2028, μάλλον δεν ισχύει το ίδιο για τον Ιμάμογλου. Μια πιθανή ήττα θα θολώσει την εικόνα που θέλει ο ίδιος να αναπαράγει: Αυτήν του δυνάμει προέδρου της Τουρκίας. Σε αυτό συμφωνούν, αναφανδόν, Ντουράν και Ερντογάν. «Θα είναι μια μεγάλη ήττα όχι μόνο του Ιμάμογλου αλλά και του CHP, αλλά συνολικά της αντιπολίτευσης», λέει ο πρώτος, με τον καθηγητή του Μπιλγκί να δίνει και μια ακόμα, σημαίνουσα διάσταση στην αναμέτρηση: «Μια απώλεια για τον Ιμάμογλου δεν σημαίνει απλώς οπισθοδρόμηση για την αντιπολίτευση. Παραδίδει τον έλεγχο της Κωνσταντινούπολης, μαζί με τους σημαντικούς πόρους της, στην κυβέρνηση. Αυτοί οι πόροι είναι κρίσιμοι για τις προσπάθειες και τις φιλοδοξίες της αντιπολίτευσης».

Στην Κωνσταντινούπολη όσο κι αν προσπαθήσεις είναι αδύνατο να αγνοήσεις τη συζήτηση για τον σεισμό. Όχι για αυτόν που ισοπέδωσε την νοτιοανατολική Τουρκία, αλλά αυτόν που σχεδόν σύσσωμη η επιστημονική κοινότητα στην Τουρκία προβλέπει ότι έρχεται να κλονίσει τη μεγαλούπολη. Πώς είναι, άραγε, να ζεις υπό μια τέτοια, διαρκή απειλή; Η ανάγκη εκσυγχρονισμού των παλαιών υποδομών και κυρίως η προοπτική μετοίκησης πολλών χιλιάδων οικογενειών που διαμένουν σε σπίτια χωρίς την παραμικρή αντισεισμική θωράκιση ήταν ένα από τα θέματα που κυριάρχησαν στην προεκλογική αντιπαράθεση. Η επιλογή άλλωστε τον Ερντογάν καθορίστηκε από το προφίλ του «τεχνοκράτη» Κουρούμ, ο οποίος εξειδικεύεται στα θέματα πολεοδομίας και αστικής ανάπτυξης, έχοντας δώσει τα διαπιστευτήρια του επί του πεδίου σε όλες τις πρόσφατες φυσικές καταστροφές που έπληξαν τη χώρα. Αρκεί, όμως, αυτό για να κερδίσει τις αποψινές εκλογές;

Ο σεισμός δεν επηρεάζει ιδιαιτέρως τις πολιτικές επιλογές των Τούρκων, υποστηρίζει ο Ντουράν, θυμίζοντας την εκλογική συμπεριφορά των πληγέντων στο Χατάι, οι οποίοι δεν συμφώνησαν κατά πλειοψηφία με το αφήγημα της αντιπολίτευσης ότι πολλές από τις καταρρεύσεις κτηρίων οφείλονται στις κακοτεχνίες των μεγαλοεργολάβων φίλων του Τούρκου προέδρου. «Σε τόσες περιοχές που καταστράφηκαν από τον σεισμό, όπου η κυβέρνηση αποδείχθηκε ότι δεν ήταν σε θέση να βοηθήσει τους ανθρώπους, το κόμμα του Ερντογάν ήταν και πάλι αρκετά δυνατό για να κερδίσει».

«Ενώ και οι δύο υποψήφιοι έχουν αναγνωρίσει τη σημασία της αντισεισμικής ετοιμότητας, οι προτάσεις τους -που επικεντρώνονται κυρίως στην ανακαίνιση της κτηριακής υποδομής της πόλης μέσω πρόσθετης χρηματοδότησης ή πολεοδομικών προσαρμογών- δεν έχουν απτές, πειστικές λύσεις», υποστηρίζει ο Εμρέ Ερντογάν, καταλήγοντας ότι είναι η πολιτική και οι κομματικές δεσμεύσεις, και όχι οι υποσχέσεις περί ετοιμότητας αν χτυπήσει την πόλη ο σεισμός, αυτές που θα καθορίσουν την ψήφο των Κωνσταντινουπολιτών.

Πόσο ρόλο θα παίξει, άραγε, στην εκλογική αναμέτρηση το ερώτημα αν τελικά ο Ιμάμογλου ήταν ένας επιτυχημένος δήμαρχος; «Η θητεία του χαρακτηρίστηκε από την ανάγκη διαχείρισης μιας σειράς αλλεπάλληλων κρίσεων, με κορυφαία την πανδημία», υπενθυμίζει ο Ερντογάν, υπενθυμίζοντας όμως ότι η συμβίωση του κεμαλικού δημάρχου με το βαθύ κράτος του Τούρκου προέδρου είναι εκ των πραγμάτων δύσκολη. «Η ανεπαρκής υποστήριξη της κεντρικής κυβέρνησης προς τον δήμο της Κωνσταντινούπολης, επηρεασμένη από την κομματική αντιπαράθεση, υπήρξε σημαντικό εμπόδιο. Υπάρχει, σαφώς, ένταση μεταξύ τοπικής και εθνικής διακυβέρνησης, με την τελευταία να ασκεί τη δύναμή της να επηρεάζει τις τοπικές διοικήσεις», λέει. Στο τελευταίο συμφωνεί και ο Ντουράν, προσθέτοντας ότι μια τόσο μεγάλη πόλη έχει τιτάνια προβλήματα: «Οποιοσδήποτε δήμαρχος από το κόμμα της αντιπολίτευσης δεν μπορεί να είναι πραγματικά επιτυχημένος. Γιατί η κεντρική διοίκηση πάντα μπλοκάρει όλη την καλή και χρήσιμη πρωτοβουλία των δημάρχων που προέρχονται από την αντιπολίτευση».

Πάντως, καθ’ όλη τη διάρκεια της θητείας του ο Ιμάμογλου προώθησε σημαντικά έργα υποδομής, προσέλαβε δεκάδες χιλιάδες υπαλλήλους στο δήμο, εργάστηκε για να δημιουργήσει παράλληλα κοινωνικά δίκτυα, ικανά να συναγωνιστούν αυτά της κυβέρνησης. Το ζήτημα είναι αν αυτά μπορούν να κάνουν τη διαφορά στις κάλπες, ειδικά σε μια πολύ κλειστή εκλογική αναμέτρηση. Αρκεί να δει κανείς πόσο κοντά βρέθηκαν οι δύο παρατάξεις, τόσο στις τελευταίες προεδρικές εκλογές, όσο και στις προηγούμενες αυτοδιοικητικές. Και στις δύο πάντως επικράτησαν η αντιπολίτευση και ο Ιμάμογλου. Θα συμβεί πάλι ή ο Ερντογάν θα πάρει πίσω το πολυτιμότερο πετράδι του οθωμανικού στέμματος;

Διαβάστε ακόμα:

Εκλογές στην Τουρκία: Η «μητέρα των μαχών» για τον δήμο της Κωνσταντινούπολης

www.ertnews.gr

Διαβάστε περισσότερα… Read More