Την 1η  Μαρτίου οι κουδουνοφόροι μεταφέρουν το προμήνυμα της άνοιξης

Η άνοιξη έφτασε, αλλά οι καιρικές συνθήκες δεν το δείχνουν. Τα χελιδόνια άργησαν, καθώς ξεγελάστηκαν από το κρύο, αλλά το ημερολόγιο δείχνει 1η Μαρτίου.

Η δημοσιογράφος της ΕΡΤ Μαίρη Κεσκιλίδου, περιηγείται τις περιοχές της Μακεδονίας, όπου τα έθιμα καλά κρατούν.  

Οι κουδουνοφόροι συνεπείς στο ραντεβού τους βγαίνουν στους δρόμους καλώντας στην μεγάλη γιορτή της αναγέννησης και της χαράς.

Με καταγωγή από την Βλάστη, η αρχαιοελληνική Διονυσιακή γιορτή αναβιώνει στους δρόμους της Πτολεμαΐδος, υπενθυμίζει ο Νίκος Κωνσταντούλας, που βλέπει ότι τα χρόνια δεν μείωσαν το ενδιαφέρον για την παράδοση.

Όπως λέει, «με τα κουδούνια διώχνουν, τους ανεπιθύμητους επισκέπτες, ξωτικά, αλλά και ποντίκια». Ο κ. Κωνσταντούλας αναφέρει πως τα παιδιά γυρνούσαν στα σπίτια προλέγοντας τα χαρμόσυνα και έπαιρνα φιλέματα.   

Ο Κώστας Γαλάνος, κάτοικος Πτολεμαΐδος, καλεί τους πιστούς της διασκέδασης σε μια γιορτή που θα ζήλευαν οι Σάτυροι και οι Βάκχες.

Ντυμένοι με δέρματα ζώων, προκαλώντας φασαρία ξορκίζουν με τραγούδια και χορούς την βαριά σκιά του χειμώνα. Η φύση στολίζεται και οι άνθρωποι από τότε που συνέστησαν κοινωνίες στολίζονται και διασκεδάζουν.

Έθιμα που υπήρχαν από την εποχή του βασιλείου των Σουμερίων στην Μεσοποταμία, κατά το δεύτερο μισό της 3ης χιλιετίας π.Χ., διατηρήθηκαν σε πείσμα της εκκλησίας που τα απαγόρευσε με τον 62ο κανόνα «τῆς ἐν Τρούλλῳ Πενθέκτης Οἰκουμενικῆς Συνόδου» του 691, (ΣΤ’ Οικουμενική Σύνοδος Κωνσταντινουπόλεως). «Τας ούτω καλουμένας Καλάνδας και τα λεγόμενα Βοτά και τα καλούμενα Βρουμάλια και την εν πρώτη του Μαρτίου επιτελουμένην πανήγυριν, καθάπαξ εκ της των πιστών πολιτείας περιαιρεθήναι βουλόμεθα…, διότι κατά τι ἔθος παλαιόν καί άλλότριον τοῦ τῶν Χριστιανῶν βίου».

Στον συμβολισμό της μάχης μεταξύ φωτός και σκότους, καλού και κακού, άνοιξης και χειμώνα, οι άνθρωποι προσπάθησαν να διώξουν τον χειμώνα ντυμένοι ως φαντάσματα, καλικάντζαροι και τρομακτικά πλάσματα, χτυπώντας άγρια με ξύλινα ραβδιά ή κάνοντας θόρυβο με κουδουνίστρα και κύμβαλα. Κάπως έτσι ο γνωστός Αυγουστίνος περιέγραψε τα δρώμενα ως η «πόλη του διαβόλου» (civitas diaboli) και κάπως έτσι ξεκίνησε η “Φωτιά των ματαιοτήτων”, την Καθαρά Τρίτη των καθολικών – Καθαρά Δευτέρα των ορθοδόξων, σηματοδοτώντας το 40ήμερο της σαρακοστής.

Οι συμμετέχοντες στην γιορτή κέρδισαν την οργή της εκκλησίας, είτε λόγω του πνεύματος ελευθεριότητας, που κυριαρχούσε, είτε γιατί υπερέβαιναν τα κατεστημένα. Σκλάβοι και αφέντες άλλαζαν ρόλους, γλεντούσαν στολισμένοι με στεφάνια μυρτιάς, κάθονταν μαζί στο τραπέζι έπιναν και έτρωγαν, ελεύθεροι να πουν οτιδήποτε και έραιναν ο ένας τον άλλο με μικρά τριαντάφυλλα, κάτι που αντικαταστάθηκε στην πορεία με τα κομφετί.

Ο Κικέρων καυτηρίασε την σκανδαλώδη φύση και προκλητική διάθεση του Αντωνίου που περιδιάβαινε στους δρόμους ανυπόδητος μόνο με σανδάλια, κατά τις περιόδους των καλενδών και δη κατά τα Ματρωνάλια, που γιορτάζονταν την 1η Μαρτίου, δηλαδή κατά την έναρξη του νέου ρωμαϊκού έτους και την έναρξη των πολεμικών επιχειρήσεων. Προς τιμήν του Άρη, θεού του πολέμου, το Mars και το Kalendas Martias.

Οι όπου γης κουδουνοφόροι και δη της Πτολεμαΐδος αποδεικνύουν ότι τίποτε δεν μπορεί να καταργήσει τις παλιές συνήθειες.

www.ertnews.gr

Διαβάστε περισσότερα… Read More