Όπερα και Μπαλέτο Τσέπης στη Λυρική: Διάσημα έργα σε μίνι παραστάσεις με τα παιδιά δημιουργούς, ερμηνευτές και ακροατές
Το νέο πρόγραμμα της Λυρικής Σκηνής με τον γενικό τίτλο Όπερα & Μπαλέτο Τσέπης για βρέφη, νήπια και παιδιά Δημοτικού φέρνει σε μέγεθος μινιατούρας πέντε από τις παραγωγές που θα παρουσιάσει φέτος η Εθνική Λυρική Σκηνή. Ο Καρυοθραύστης του Πιοτρ Ίλιτς Τσαϊκόφσκι, η Κοππέλια σε μουσική του Λεό Ντελίμπ και χορογραφία Έντουαρντ Κλουγκ, οι Παλιάτσοι του Ρουτζέρο Λεονκαβάλλο, η μπαλετική εκδοχή της Κάρμεν σε μουσική Ροντιόν Σεντρίν – Ζωρζ Μπιζέ και χορογραφία Γιόαν Ίνγκερ, καθώς και η Μποέμ του Τζάκομο Πουτσίνι γίνονται διαδραστικές παραστάσεις που θα προτρέψουν τους μικρούς καλλιτέχνες να εμπλακούν ενεργά σε αυτές τόσο ως ερμηνευτές όσο και ως ακροατές. Στο πλαίσιο του προγράμματος, που έχει στόχο την καλλιέργεια της δημιουργικότητας και της φαντασίας των παιδιών, οι συμμετέχοντες παίρνουν μέρος σε εργαστήρια θεάτρου, μουσικής και χορού και θα παρακινηθούν να πειραματιστούν και να συνθέσουν τις δικές τους καλλιτεχνικές ιδέες, τις οποίες θα εντάξουν στις συνεπτυγμένες εκδοχές των παραπάνω έργων.
Οι υπεύθυνοι του προγράμματος μίλησαν στο ertnews.gr και την Αγγέλα Παπαθανασίου:
Εύα Καρτερού, Υπεύθυνη Εκπαιδευτικών & Κοινωνικών Δράσεων ΕΛΣ
Ποια είναι η κεντρική ιδέα πίσω από την «Όπερα & Μπαλέτο Τσέπης»;
Στην προσπάθειά μας να φέρουμε κοντά στα παιδιά όλων των ηλικιών την όπερα, το μουσικό θέατρο, τον κλασικό και σύγχρονο χορό, κάθε χρόνο -μεταξύ άλλων- σχεδιάζουμε εκπαιδευτικά προγράμματα που υπηρετούν τον σκοπό αυτό συμβαδίζοντας με το ετήσιο πρόγραμμα παραγωγών της ΕΛΣ. Η φετινή ιδέα ήταν να προσφέρουμε ένα πρόγραμμα που να περιλαμβάνει μία συνολική εμπειρία γνωριμίας με το ρεπερτόριο της όπερας και του μπαλέτου. Η εν λόγω δράση απαρτίζεται από δύο αλληλοσυμπληρούμενα μέρη: το εργαστήριο και τη διαδραστική παράσταση που αποτελεί μία συνεπτυγμένη εκδοχή του επιλεγμένου κάθε φορά έργου. Πιο συγκεκριμένα, κατά τη διάρκεια του εργαστηρίου τα παιδιά εξοικειώνονται με το εκάστοτε έργο συμμετέχοντας σε στοχευμένες δραστηριότητες, οι οποίες ενσωματώνονται στη συνέχεια στα διαδραστικά μέρη της μίνι παράστασης που ακολουθεί.
Μέχρι στιγμής έχουν υλοποιηθεί με μεγάλη επιτυχία η Μποέμ, ο Καρυοθραύστης, οι Παλιάτσοι και ακολουθούν η μπαλετική εκδοχή της Κάρμεν για παιδιά ηλικίας 8 έως 12 ετών τον Φεβρουάριο και η Κοππέλια τον Μάιο για παιδιά ηλικίας 4 έως 7 ετών.
Ποια είναι τα εργαλεία που χρησιμοποιείτε;
Τα εργαλεία προσαρμόζονται κάθε φορά στην ηλικιακή ομάδα που απευθυνόμαστε, αλλά και στην ιδέα που φέρνουν οι εξαιρετικοί συνεργάτες που επιλέχθηκαν μέσω ανοιχτού καλέσματος για την υλοποίηση του εκάστοτε προγράμματος. Μέχρι στιγμής έχουν χρησιμοποιηθεί το ψηφιακό docutheatre, το graphic design, η δημιουργική γραφή, τα αισθητηριακά παιχνίδια, τεχνικές της commedia dell’ arte, ο ηχητικός και κινητικός αυτοσχεδιασμός, τα μουσικά και μελωδικά παιχνίδια, το τραγούδι, οι ομαδικοί ρόλοι, το παίξιμο μουσικών οργάνων, η χρήση του σώματος ως μουσικού οργάνου αλλά και η συζήτηση και ο προβληματισμός πάνω στα διαχρονικά κοινωνικά θέματα που πραγματεύεται το έργο-αντικείμενο του κάθε προγράμματος.
Πού οφείλεται η επιτυχία της πρώτης χρονιάς υλοποίησης του προγράμματος;
Πρωτίστως στο γεγονός ότι έχει μία έντονα διασκεδαστική πλευρά. Τα παιδιά συχνά παρακολουθούν παραστάσεις με τους γονείς τους. Ωστόσο μπορεί να απολαμβάνουν την υπόθεση του έργου, τη σκηνοθεσία, τη σκηνογραφία, τις ερμηνείες, δύσκολα όμως μπορούν να φανταστούν τον εαυτό τους ως μέρος μίας παράστασης. Αυτό το πρόγραμμα τα κάνει ενεργό κομμάτι της παράστασης, τα φέρνει κοντά στους χαρακτήρες, τα βοηθά να εμβαθύνουν με τρόπο βιωματικό στη δημιουργική διαδικασία και τα παρακινεί να προβληματιστούν πάνω στα διαχρονικά και πανανθρώπινα ζητήματα που πολλές φόρες θίγονται μέσα στα έργα.
Σκέφτεστε να το επαναλάβετε και του χρόνου;
Η πρόθεσή μας είναι να επαναλάβουμε τον εν λόγω κύκλο εργαστηρίων και διαδραστικών παραστάσεων και του χρόνου, προσαρμοσμένο φυσικά στην επόμενη καλλιτεχνική περίοδο της ΕΛΣ.
Επιπλέον θα επιχειρήσουμε να ταξιδέψουμε την «Όπερα & Μπαλέτο Τσέπης» στην Περιφέρεια, καθώς πρόκειται για ένα από τα πιο αντιπροσωπευτικά, ταυτόχρονα ευχάριστα, προγράμματα άμεσης γνωριμίας των παιδιών τόσο με το ρεπερτόριο της όπερας και του χορού, όσο και το ετήσιο κάθε φορά ρεπερτόριο και έργο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.
Αργυρώ Ταμβάκου, Θεατρική Ομάδα Τικ Τακ Ντο
Ποιοι είναι οι άξονες σχεδιασμού;
Πρωταρχικός στόχος είναι να φέρουμε τα παιδιά κοντά στις παραστατικές τέχνες, πιο συγκεκριμένα του μπαλέτου και του θεάτρου, και να τα εμπλέξουμε όσο περισσότερο γινόταν στη δράση. Επιπλέον, με σκοπό την κινητοποίηση της ανάγκης τους για γνώση, θελήσαμε να προσφέρουμε πληθώρα ερεθισμάτων αποφεύγοντας τη διδαχή. Σημαντικός άξονας στον σχεδιασμό υπήρξε επίσης η ένταξη του ελεύθερου παιχνίδι κατά τη διάρκεια της διάδρασης, η ενίσχυση της φαντασίας «δίνοντας χώρο» στις ιδέες των παιδιών τονίζοντας παράλληλα με αυτόν τον τρόπο τη σημασία της συνεργασίας που απαιτείται μεταξύ των μελών μίας ομάδας για την επίτευξη ενός συγκεκριμένου σκοπού. Τέλος με την εναλλαγή δράσης και παρακολούθησης, προσπαθήσαμε να κάνουμε τα παιδιά να κατανοήσουν τον διαχωρισμό παθητικού με ενεργητικού θεατή βιωματικά μέσω της συνείδησης και όχι μέσω της επιβολής ή μέσω ενός αόριστου «πρέπει».
Ξεκινώντας με τον «Καρυοθραύστη», και λαμβάνοντας υπ’ όψιν τα αναπτυξιακά στάδια της ηλικιακής ομάδας 1 – 3 ετών, παρουσιάσαμε μια παράσταση μπαλέτου μικρής διάρκειας, σε πολύ κοντινή απόσταση με το κοινό. Συνηθίζεται, το μπαλέτο να παρουσιάζεται σε μεγάλες σκηνές και τα θεάματα μπαλέτου για παιδιά, δυστυχώς, σπανίζουν στη χώρα μας. Επιπλέον, οι μικροί θεατές δεν έχουν την ευκαιρία επαφής με τους χορευτές. Στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα του «Καρυοθραύστη» τολμήσαμε να πάμε αντίθετα σε όσα ανέφερα παραπάνω. Φέραμε το μπαλέτο δίπλα στους μικρούς φίλους, καλέσαμε τα παιδιά να μπουν μέσα στο παραμύθι μέσα από, φιλικές στα αναπτυξιακά τους στάδια, δράσεις, τα ωθήσαμε να χορέψουν μαζί με τους χορευτές και τέλος, έπαιξαν – χρησιμοποιώντας την τεχνική του sensory play – μαζί με όλους τους συμμετέχοντες. Προσπαθήσαμε να σπάσουμε τη «γυάλα» μέσα στην οποία έχει τοποθετηθεί το μπαλέτο ανά τα χρόνια και του δώσαμε την ανθρώπινη υπόσταση που έχουν ανάγκη τα παιδιά για να ξαναδιαβάσουν αυτόν τον κόσμο.
Συνεχίζοντας με τους «Παλιάτσους», αφορμή για τον σχεδιασμό του, αποτέλεσε η προσωπική μου ανάμνηση σχετικά με τη μαγεία και την περιέργεια που ένιωθα ως παιδί για τον κόσμο των ηθοποιών πίσω από τη σκηνή. Η ετοιμασία τους, το βάψιμο τους, το ντύσιμο τους με το εκάστοτε κοστούμι, το οποίο τους ακολουθεί καθ’ όλη τη διάρκεια των παραστάσεων, οι σχέσεις μεταξύ τους, τα προβλήματα τους κλπ. Έτσι, με τους «Παλιάτσους», προσφέραμε στα παιδιά αυτή την εμπειρία, σε συνδυασμό με μία παράσταση πλαισιωμένη από τρεις βασικούς χαρακτήρες της Commedia dell’ arte, χρησιμοποιώντας την τεχνική του βωβού κινηματογράφου στο θέατρο.
Πώς προσέγγισατε τις δυο διαφορετικές ηλικιακές ομάδες (1-3 για Καρυοθραύστη κ 4-7 για Παλιάτσους);
Το μεγαλύτερο μέρος της ηλικιακής ομάδας 1- 3, έχουν πολύ οξυμένες τις αισθήσεις της αφής και της γεύσης. Έτσι, επιλέξαμε στη διάδραση, κατά βάση το αισθητηριακό παιχνίδι (sensory play) με βρώσιμα μη αλλεργιογόνα υλικά, χρησιμοποιώντας και στοιχεία παιχνιδιού δραματοποίησης, για να καλύψουμε και τις ανάγκες των μεγαλύτερων παιδιών της ηλικιακής ομάδας. Επιπλέον, κατανοώντας τη μικρή διάρκεια συγκέντρωσης που διαθέτουν αυτές οι ηλικίες, οι χορογραφίες είχαν μικρή διάρκεια και έντονες εναλλαγές, ενώ ενδιάμεσα υπήρχαν μικρές δράσεις, σχετικές με το παραμύθι του «Καρυοθραύστη» για να διατηρείται ενεργό το ενδιαφέρον των παιδιών. Κύριο μέλημα μας επίσης, ήταν η ενεργή συμμετοχή και των συνοδών στις δράσεις.
Με την ηλικιακή ομάδα (4 – 7), κυριαρχεί το στοιχείο της επικοινωνίας μέσω του λόγου, οπότε και βασιστήκαμε στη λεκτική αλληλεπίδραση. Εκτός από την ουσιαστική συμβολή των παιδιών στην προετοιμασία των ηθοποιών, δημιουργήσαμε ένα πλήθος δράσεων (γρίφων, κατασκευών, κυνήγι θησαυρού κ.α.) οι οποίες απαιτούν επικοινωνία και συνεργασία της ομάδας. Όσον αφορά το παραστάσιμο κομμάτι, επιλέξαμε την τεχνική του βωβού κινηματογράφου στο θέατρο, η οποία πρώτον, φέρνει σε πρώτο πλάνο τη μουσική (υπάρχει live πιάνο που ακούγονται αποσπάσματα της όπερας «Παλιάτσοι» του Λεονκαβάλλο) και δεύτερον, «μεγαλώνει» και κάνει πιο ευδιάκριτες τις συναισθηματικές εναλλαγές των ηρώων.
Ποια ήταν η ανταπόκριση του κοινού, των παιδιών, αλλά και των γονέων;
Αρχικά, απ’ όσο γνωρίζω υπήρχε μεγάλη ανταπόκριση σε επίπεδο αιτήσεων συμμετοχής. Για τον «Καρυοθραύστη» άκουσα πλήθος θετικών σχολίων από ανθρώπους που παρακολούθησαν το πρόγραμμα. Θα παραθέσω το σχόλιο μιας μαμάς, η οποία μας είπε: «Μου άρεσε ο τρόπος που μιλούσατε στα παιδιά και η αντιμετώπιση σας». Για εβδομάδες μετά μου έστελναν γνωστοί ότι τα παιδιά τους χορεύουν μπαλέτο στο σπίτι, ενώ η κόρη μου [3.5 ετών] τραγουδάει – έναν μήνα μετά – ένα γνωστό θέμα από το μπαλέτο του «Καρυοθραύστη», το οποίο χρησιμοποιήσαμε στην παράσταση.
Όσο για τους «Παλιάτσους», η επιτυχία τους μας άφησε κι εμάς άφωνους. Όταν σχεδιάζεις ένα πρόγραμμα, όσο καλό κι αν πιστεύεις ότι είναι, μόνο στην πράξη θα δεις τι πραγματικά έχεις κάνει. Το αγαπήσαμε και το αγκαλιάσαμε όλοι οι εμπλεκόμενοι και αυτό είναι μεγάλο κομμάτι της επιτυχίας του. Το αξιοσημείωτο του συγκεκριμένου προγράμματος είναι ο τρόπος που παρακολουθούν τα παιδιά την παράσταση. Επειδή έχουν εμπλακεί στην προετοιμασία των ηθοποιών, παρακολουθούν το θέαμα σαν να είναι κάτι παραπάνω από θεατές, σαν να είναι και αυτοί συντελεστές! Ο ενθουσιασμός παιδιών και γονιών είναι τόσο έντονος, που γίνεται αντιληπτός μέχρι και όταν βγαίνουν από το κτήριο!
Σταυρούλα Παυλίκου, Μαρία Τερζάκη, Ομάδα Αρνίτσι Μπίτσι
Τι να περιμένουν τα παιδιά από την «Κάρμεν»;
Στην Κάρμεν τα παιδιά θα δουν τη διάσημη ιστορία μέσα από τα μάτια ενός παιδιού. Με τη βοήθεια των σκηνικών θα μεταφερθούν στην κεντρική πλατεία της Σεβίλλης, θα ακούσουν τη μαγευτική μουσική του Μπιζέ να παίζεται ζωντανά από ένα ακορντεόν και ένα φλάουτο, ενώ θα συμμετέχουν ενεργά σε αυτή την παράσταση – εργαστήριο! Θα γίνουν φρουροί, τσιγγάνες, σκανταλιάρικα παιδιά, μηχανές εργοστασίου αλλά και οι σκέψεις και τα συναισθήματα του Δον Χοσέ! Μέσα από δράσεις, θα εξερευνήσουν τα κίνητρα και τον συναισθηματικό κόσμο των ηρώων και θα αναγνωρίσουν τα στερεότυπα που καθορίζουν τις συμπεριφορές τους: ο Δον Χοσέ είναι ένας άνδρας με εξουσία που νοιάζεται για την τιμή του και από την
άλλη η Κάρμεν, μια τσιγγάνα που θέλει να ζει ελεύθερη από πρέπει και εντολές. Ο Δον Χοσέ δεν αφήνει την Κάρμεν να ζήσει όπως θέλει. Όμως τα παιδιά έχουν την ευκαιρία να παρέμβουν στην ιστορία και να δώσουν ένα άλλο τέλος. Η ιστορία της Κάρμεν είναι επίκαιρη, όμως η φωνή μας έχει δύναμη και αν μπορεί να αλλάξει το τέλος αυτής της ιστορίας, τότε μπορεί να αλλάξει και τον κόσμο!
Φωτογραφίες: Β. Ισάεβα
www.ertnews.gr
Διαβάστε περισσότερα… Read More
