Όταν ο μπαμπάς μένει στο σπίτι για… δουλειές

Σήμερα είναι φυσικό τα περισσότερα ζευγάρια να μοιράζονται πλέον διά δύο τις ευθύνες και ό,τι αφορά στο μεγάλωμα των παιδιών. Τί συμβαίνει όμως όταν υπάρχει αντιστροφή των γονεϊκών ρόλων; Όταν η μαμά γίνεται ο «κουβαλητής» του σπιτιού και ο μπαμπάς μένει στο σπίτι για να αναλάβει την οικογένεια; Στην Ευρώπη, στις ΗΠΑ αλλά και στην Αυστραλία αυτό το κοινωνικό φαινόμενο είναι σπάνιο και δυστυχώς επιφέρει στίγμα για τους άνδρες οι οποίοι αποφασίζουν να μείνουν στο σπίτι για να μεγαλώσουν τα παιδιά τους.

Άρθρο της Αμάντα Ρουγκέρι/ Απόδοση Έφη Ζέρβα

Αν ρωτήσετε τον Στίβεν Λανγκ τι δουλειά κάνει, θα σας πει πως ασχολείται με νεοφυείς επιχειρήσεις· ή ότι εργάζεται από το σπίτι· ή ότι συνταξιοδοτήθηκε, αν και η πραγματικότητα είναι ότι σκοπεύει να αρχίσει να εργάζεται ξανά μόλις το μικρότερο παιδί του αποφοιτήσει του χρόνου από το λύκειο.

Αυτό που είναι λιγότερο πιθανό να σας πει είναι αυτό που αισθάνεται.

«Μένω στο σπίτι για να μεγαλώσω τα παιδιά», λέει ο 52χρονος που ζει στο Οχάιο των ΗΠΑ, ο οποίος εργαζόταν στον τομέα ανάπτυξης επιχειρήσεων και προϊόντων για 30 χρόνια πριν αποφασίσει να μείνει στο σπίτι με τα παιδιά του το 2020. «Ωστόσο, δεν νομίζω ότι θα το έλεγα ποτέ αυτό σε κάποιον ή ότι θα συστηνόμουν κατ’ αυτόν τον τρόπο. Νιώθω λες και πρέπει να εξηγήσω πως κάνω περισσότερα από το να διπλώνω ρούχα, να μαγειρεύω και να πηγαίνω για ψώνια. Κάνω και άλλα πράγματα», λέει χαρακτηριστικά.

Ο Λανγκ εξακολουθεί να έχει αυτές τις σκέψεις, παρά το γεγονός ότι ξέρει πόσο ωφέλιμη ήταν αυτή η διευθέτηση για την οικογένειά του. Έχτισε μια πιο στενή σχέση με τον έφηβο γιο του, βοήθησε με το μικρότερο εγγόνι του και η σύζυγός του κατάφερε να παρακολουθήσει μεταπτυχιακές σπουδές.

(AP Photo)

Συναντάμε όλο και πιο συχνά πατέρες σαν τον Λανγκ. Για παράδειγμα στις ΗΠΑ, από το 1989 έως το 2012, ο αριθμός τους σχεδόν διπλασιάστηκε. Από τις οικογένειες στις ΗΠΑ, με γονείς του αντίθετου φύλου, παντρεμένους, το 5,6% είναι με εργαζόμενες μητέρες και μη εργαζόμενους πατέρες, σε σύγκριση με το 28,6% με εργαζόμενους πατέρες και μη εργαζόμενες μητέρες. Αξίζει να σημειωθεί πως περιλαμβάνονται άτομα που είναι άνεργα αλλά ίσως αναζητούν εργασία, οπότε πρόκειται για ατελή εκτίμηση. Στην ΕΕ είναι ακόμα πιο σπάνιο: περίπου ένας στους 100 άντρες διακόπτει την καριέρα του τουλάχιστον για έξι μήνες για να φροντίσει τα παιδιά του, σε σύγκριση με μία στις τρεις γυναίκες.

Το ότι είναι τόσο σπάνιο, σημαίνει πως οι άντρες που κάνουν αυτή την επιλογή ίσως αισθάνονται πως βρίσκονται στο περιθώριο και ίσως τους ασκείται σκληρή κριτική. Ακόμα και σε κουλτούρες όπου οι πατέρες αναμένεται να ασχολούνται περισσότερο με την οικογένειά τους απ’ ό,τι στο παρελθόν, ακόμα αναμένεται από αυτούς να είναι οι «κουβαλητές» της οικογένειας και συχνά θεωρείται, στερεοτυπικά, ότι φροντίζουν λιγότερο την οικογένειά τους από τις μητέρες ή ότι δεν ξέρουν να κάνουν δουλειές στο σπίτι.

Όλα αυτά σημαίνουν πως πατέρες όπως ο Λανγκ ίσως νιώθουν ότι κάνουν κάτι παράξενο, ότι βρίσκονται στο περιθώριο – ακόμα και αν αυτό είναι που θέλουν να κάνουν.

«Μερικές φορές αισθάνομαι σαν να με παρακολουθούν»

Σε χώρες όπως οι ΗΠΑ και η Αυστραλία, ο ιδανικός πατέρας αναμένεται να ασχολείται περισσότερο με την καθημερινότητα των παιδιών του απ’ ό,τι στο παρελθόν, λέει ο Μπρένταν Τσέρτσιλ, επίκουρος καθηγητής Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης, όπου ερευνά την πατρότητα.

Παρ’ όλα αυτά, «το μοντέλο του άντρα-κουβαλητή παραμένει. Ενισχύεται καθημερινά στην κουλτούρα μας. Σκεφτείτε τις διαφημίσεις στην τηλεόραση ή την εφημερίδα που ενισχύουν το πρότυπο της πυρηνικής τετραμελούς οικογένειας. Επίσης, αυτό είναι το μοντέλο που επιμένει στο σύστημα της κοινωνικής μας πολιτικής, παρόλο που έχουν αλλάξει πολλά: το σημείο αναφοράς είναι ακόμα η τετραμελής οικογένεια με τον άντρα-κουβαλητή», εξηγεί ο ίδιος. Για παράδειγμα, η άδεια μητρότητας εξακολουθεί να είναι πολύ μεγαλύτερη στις περισσότερες χώρες από την άδεια πατρότητας.

Αυτή η πολιτισμική πεποίθηση, πως οι πατέρες πρέπει «να προστατεύουν και να παρέχουν» μπορεί να καλλιεργήσει ένα ύπουλο αφήγημα στο μυαλό όσων μένουν στο σπίτι, ακόμα και σε εκείνους που αισθάνονται πως είναι απόλυτα ικανοί να συμβάλουν ως οι βασικοί φροντιστές της οικογένειάς τους.

«Ο μπαμπάς δεν κάνει σωστά αυτές τις δουλειές»

Κάποιοι μπαμπάδες που μένουν στο σπίτι δυσκολεύονται με την εσωτερική φωνή με την οποία παλεύουν. Επιπλέον, είναι και το πώς αντιλαμβάνονται οι άλλοι τον ρόλο αυτόν ή πώς τον σχολιάζουν.

Δεν υπάρχουν ικανοποιητικά στοιχεία που να καταδεικνύουν ότι οι άντρες φροντιστές είναι λιγότερο ικανοί για τον ρόλο αυτό από τις γυναίκες. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, οι πατέρες, όπως οι μητέρες, όταν γίνονται γονείς έρχονται αντιμέτωποι με αλλαγές στις ορμόνες τους και στα νευρωνικά δίκτυα: νιώθουν περισσότερο την ανάγκη να φροντίσουν και μεγαλύτερη ενσυναίσθηση. Σύμφωνα με τον Τσέρτσιλ, «οι γυναίκες δεν είναι περισσότερο μητέρες από τη φύση τους, απ’ ό,τι οι άντρες πατέρες από τη φύση τους. Υπάρχει μια καμπύλη μάθησης, όμως αυτό που το κάνει να φαίνεται “φυσικό”, είναι το γεγονός ότι αναμένεται από τις γυναίκες να το κάνουν». Ωστόσο, άντρες και γυναίκες συνεχίζουν να πιστεύουν πως οι πατέρες δεν θα έπρεπε να είναι φροντιστές πλήρους απασχόλησης.

Και οι δύο αυτές στάσεις, καθώς και η ιδέα πως οι άντρες δεν θα έπρεπε να μένουν σπίτι με τα παιδιά, είναι συνήθεις, όπως λέει ο Τσέρτσιλ: «Οι πατέρες δεν νιώθουν πάντα ότι μπορούν να είναι φροντιστές πλήρους απασχόλησης – όχι επειδή δεν θέλουν, αλλά επειδή αισθάνονται ότι δεν έχουν τις γνώσεις ή τις ικανότητες να το κάνουν ή ότι η μητέρα είναι από τη φύση της πιο ικανή σε αυτόν τον ρόλο. Πρόκειται για αντίληψη που βασίζεται σε εδραιωμένες πεποιθήσεις σχετικά με το φύλο και τη φροντίδα».

Και οι δύο αυτές πεποιθήσεις μπορεί να είναι τοξικές. «Η ιδέα του άντρα-κουβαλητή, και αντίστοιχα των γυναικών ως φροντίστριες και μητέρες από “τη φύση τους”, βλάπτει τους άντρες και τους πατέρες, επειδή τους εμποδίζει από το να ασχοληθούν με την οικογένειά τους», λέει ο Τσέρτσιλ. «Λειτουργεί ως κοινωνικό σενάριο που διαμορφώνει τις συμπεριφορές τους και ένας τέτοιος ρόλος γίνεται αντιληπτός ως υπαναχώρηση».

Με άλλα λόγια, εάν οι πατέρες είναι λιγότερο πιθανό να φτιάξουν κέικ, είναι επειδή, ως κοινωνία, δεν περιμένουμε από αυτούς να το κάνουν.

(AP Photo)

Στο μεταξύ, για τον Έρικ Τέιλορ, το να βγάζει βόλτα την κόρη του αποτελεί άσκηση εγρήγορσης. Όπως οι άλλοι πατέρες που μένουν σπίτι, ξεχωρίζει. Όχι, όμως, μόνο επειδή είναι άντρας, αλλά επειδή είναι μαύρος άντρας, καθώς το μαύρο δέρμα συχνά αντιμετωπίζεται ως απειλή σε δημόσιους χώρους. Για παράδειγμα, ακόμα κι ενώ προσέχει και δεν χαιρετάει παιδιά που δεν ξέρει, και είναι ξεκάθαρο πως βρίσκεται εκεί με το δικό του παιδί, λέει πως πέρασε καιρός για να τον αποδεχθούν οι γονείς που συναντάει συχνά σε μέρη όπως η παιδική χαρά: «Χρειάστηκε καιρός απλώς για να με χαιρετήσουν και να συνειδητοποιήσουν πως, “εντάξει, είναι εκεί με το παιδί του, δεν κόβει απλώς βόλτες στο πάρκο”».

Ωστόσο υπάρχουν ενδείξεις πως οι πατέρες που μένουν στο σπίτι αρχίζουν να γίνονται πιο αποδεκτοί. Ο Μανρίκο Μπουγκέζα φέρνει ως παράδειγμα τους χώρους για αλλαγή πάνας. Όπως λέει, όταν ξεκίνησε να μένει σπίτι με τα παιδιά του πριν από έξι χρόνια, οι χώροι αυτοί ήταν σχεδόν πάντα στις γυναικείες τουαλέτες: «Υπήρχαν φορές που έπρεπε να βγω έξω». Τώρα, κάποιες φορές βλέπει χώρους για αλλαγή πάνας χωρίς διάκριση φύλου.

Στο μεταξύ, φαίνεται ότι πιο πολλές οικογένειες σήμερα μοιράζονται τις υποχρεώσεις ανάλογα με το τι λειτουργεί καλύτερα για εκείνες παρά με ό,τι «προστάζει» το φύλο του καθενός, τόσο περισσότερο οι μελλοντικές γενιές θα κάνουν το ίδιο. Για παράδειγμα, σύμφωνα με τις έρευνες, ο βασικότερος παράγοντας για το ποιο φύλο θα κάνει περισσότερες δουλειές του σπιτιού σε μια οικογένεια είναι το τι γινόταν στα πατρικά σπίτια του ζευγαριού.

Το να σπας τα στερεότυπα πάντως δεν ωφελεί μόνο τους πατέρες που μένουν σπίτι, αλλά μπορεί να ενδυναμώσει και να απελευθερώσει και τους άλλους.

(Ap Photo)

Όπως πολλοί άλλοι πατέρες που μένουν σπίτι με τα παιδιά, ο Κάιλ Ράσμουσεν ελπίζει πως η απόφασή του αποτέλεσε θετικό πρότυπο για τις κόρες του: «Ελπίζω να βρουν στη ζωή τους αυτό που ταιριάζει στην προσωπικότητά τους, να μη νιώθουν πως πρέπει να συμβιβαστούν λόγω φύλου· και να βρουν συντρόφους που θα είναι πρόθυμοι να αναλάβουν μέρος του φορτίου».

«Υπάρχουν πολλοί περισσότεροι πατέρες που θέλουν να γίνουν πατέρες, αλλά τους εμποδίζουν τα κοινωνικά στερεότυπα. Δεν τους επιτρέπουν να είναι οι πατέρες που θα ήθελαν. Γίνε ο πατέρας που θέλεις να είσαι», λέει ο Έρικ Τέιλορ. Ακόμα κι αν αυτό σημαίνει να πηγαίνεις κόντρα στα στερεότυπα, να μένεις σπίτι και να είσαι γονιός πλήρους απασχόλησης.

www.ertnews.gr

Διαβάστε περισσότερα… Read More