Ψυχοθεραπευτής: Η επιτακτική ανάγκη της θεσμοθέτησης του επαγγέλματος
Πριν από περίπου δυο χρόνια, χρειάστηκε να μιλήσω σε έναν αγαπημένο συνάδελφο για την ψυχοθεραπεία. Ο Νίκος, πολύ συχνά, νόμιζε ότι πάθαινε έμφραγμα και πήγαινε στον καρδιολόγο. Έπεσε από τα σύννεφα όταν ο γιατρός του διευκρίνισε ότι δεν έχει πρόβλημα με την καρδιά του, αλλά παθαίνει κρίσεις πανικού και θα πρέπει να δει γιατρό άλλης ειδικότητας.
Της Έφης Ζέρβα
Η λέξη ψυχίατρος τον κατατρόπωσε ενώ η λέξη ψυχολόγος του έπεσε λιγότερο βαριά. Ωστόσο, δεν μπορούσε να δεχτεί ότι θα μπορούσε να απαλύνει το άγχος και την πίεση του απλώς μιλώντας με έναν άγνωστο. Δέχτηκε να πάει σε ψυχολόγο γιατί αυτό σήμαινε-στο μυαλό του- ότι δεν ήταν και τόσο βαρύ περιστατικό που θα χρειαζόταν οπωσδήποτε ψυχίατρο. Αφού δεν ήθελε να μπει σε θεραπεία με φάρμακο, ο Νίκος αποφάσισε να κάνει ψυχοθεραπεία. Βρήκαμε μαζί κάποιους ψυχολόγους που θα ήθελε να μιλήσει και θα ερχόταν σε επαφή για να τους συναντήσει, αρκεί να μην μάθει κανείς τίποτα, όπως μού διευκρίνισε.
Και μια μέρα μού τηλεφώνησε. Απολογούμενος και αυτοσαρκαζόμενος μού είπε: «Είναι πολύ αστείο, φοβόμουνα μήπως καταλάβουν ότι έχω πρόβλημα, αλλά φαίνεται ότι είμαστε πάρα πολλοί. Δεν είναι διαθέσιμοι να με αναλάβουν. Ακόμα και στο Ταμείο μού δώσανε τρίμηνη αναμονή».
Με τη μεγάλη ζήτηση που έχουν τα τελευταία χρόνια οι ψυχοθεραπευτικές υπηρεσίες, δεν είναι παράξενο το ότι είναι δύσκολο να βρει κάποιος θεραπευτή.
Το θέμα είναι ποιοι και με ποια εκπαίδευση ασκούν την ψυχοθεραπεία, επάγγελμα το οποίο η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Ψυχοθεραπείας(EAP), Ιρίνα Μπέζιτς (Irena Bezić) χαρακτήρισε σε ρεπορτάζ των Financial Times (2023) ως το επάγγελμα του αιώνα.
Ωστόσο, ένα μεγάλο ζήτημα που προκύπτει, όπως αναφέρει η Μπέζιτς στην Μπέθαν Στέιτον (Bethan Staton), είναι ότι «καθώς αυξάνεται η αποδοχή των θεραπαιών ομιλίας, όλο και περισσότεροι τις αναζητούν όχι μόνο για να επιλύσουν προσωπικά προβλήματα, αλλά και ως μια επαγγελματική διέξοδο». Σύμφωνα με τους Financial Times ολοένα και περισσότεροι εργαζόμενοι, από αγρότες έως τραπεζικοί υπάλληλοι, εγκαταλείπουν θέσεις εργασίας πολλών χρόνων για να μετεκπαιδευτούν ως σύμβουλοι.
Δηλαδή ο οποιοσδήποτε μπορεί να γίνει ψυχοθεραπευτής; Στην Ελλάδα ποιος έχει το δικαίωμα να δηλώσει ψυχοθεραπευτής;
Τι συμβαίνει στην Ελλάδα
Σύμφωνα με την Εθνική Εταιρεία Ψυχοθεραπείας Ελλάδος (ΕΕΨΕ), στη χώρα μας, στην οποία εκλείπει παντελώς οποιοδήποτε θεσμικό πλαίσιο άσκησης της ψυχοθεραπείας, συμβαίνει το αδιανόητο: όλοι όσοι θέλουν μπορούν να γίνουν ψυχοθεραπευτές, με απλή δήλωση έναρξης επαγγέλματος στη ΔΟΥ της έδρας τους (ήδη από 1-12-2008).
Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι άτομα εντελώς ανεκπαίδευτα, ακόμα και παντελώς άσχετα με θέματα ψυχοκοινωνικής υγείας, μπορούν να δηλώσουν ψυχοθεραπευτές, γεγονός που εγκυμονεί σοβαρότατους κινδύνους και για τη δημόσια υγεία. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο των αυξανόμενων αναγκών και της έλλειψης θεσμικού πλαισίου, εκτός από τις συγκεκριμένες αναγνωρισμένες διεθνώς ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις, οι οποίες με τις επιστημονικές τους εταιρίες ελέγχουν το επίπεδο εκπαίδευσης των ψυχοθεραπευτών τους με αυστηρά επιστημονικά κριτήρια, παρατηρείται η αύξηση ανεξέλεγκτων ιδιωτικών ή δημόσιων εκπαιδευτικών κέντρων ψυχοθεραπείας,κάποια από τα οποία δεν πληρούν τα υψηλά κριτήρια και τις αυστηρές προδιαγραφές εκπαίδευσης και δεοντολογίας των ψυχοθεραπευτών που θέτει η Ε.Ε.Ψ.Ε., η ΕΑΡ αλλά και η ευρύτερη επιστημονική κοινότητα, που ασχολείται με την ψυχοθεραπεία.
Η ΕΕΨΕ, η οποία εκπροσωπεί 40 εκπαιδευτικά κέντρα και επιστημονικούς συλλόγους διαφορετικών προσεγγίσεων, ζητεί να ρυθμιστεί στη χώρα μας το θεσμικό πλαίσιο για την άσκηση της ψυχοθεραπείας και της εκπαίδευσης των ψυχοθεραπευτών.
Τι προτείνει η ΕΕΨΕ
Τη θεσμική/συστηματική συμμετοχή της ΕΕΨΕ ως εμπειρογνώμονα σε θέματα ψυχοθεραπείας στις εργασίες της Επιτροπής Ψυχικής Υγείας του ΚΕΣΥ, για τη θεσμοθέτηση της ψυχοθεραπείας. Σε αυτόν τον διάλογο θα ήταν σημαντικό να συμμετέχουν και οι υπόλοιποι επιστημονικοί σύλλογοι και φορείς, που ασχολούνται με την ψυχοθεραπεία.
Ως προς την εκπαίδευση στην ψυχοθεραπεία, θεωρει ότι χρειάζεται να συνεχίσει να γίνεται, μετά την ολοκλήρωση των ακαδημαϊκών σπουδών στις ανθρωπιστικές επιστήμες, ακολουθούμενο από επαγγελματική, άκρως εξειδικευμένη, θεωρητική και κλινική εκπαίδευση, σε ανεξάρτητα εκπαιδευτικά πλαίσια που είναι εξειδικευμένα σε συγκεκριμένη θεραπευτική προσέγγιση, με εκπαιδευτές έμπειρους θεραπευτές και επόπτες.
Ως προς την άσκηση υπηρεσιών ψυχοθεραπείας προτείνεται η σύσταση Μητρώου Ψυχοθεραπευτών και Επιτροπής Δεοντολογίας Ψυχοθεραπευτών, που θα μπορούσαν να λειτουργούν στο πλαίσιο ενός Συλλόγου Ψυχοθεραπευτών, με τα υψηλά κριτήρια που υιοθετεί η ΕΑΡ και η ΕΕΨΕ για το European Certificate of Psychotherapy (ECP).
Κριτήρια Ψυχοθεραπευτών
Σύμφωνα με την ΕΕΨΕ, ψυχοθεραπευτής είναι: ο επαγγελματίας που έχει τη θεωρητική και κλινική επιστημονική κατάρτιση ώστε, να παρέχει ολοκληρωμένη, συνεκτική και σχεδιασμένη θεραπεία ψυχοσυναισθηματικών, ψυχοσωματικών, ψυχοκοινωνικών και συμπεριφορικών διαταραχών ή δυσκολιών με επιστημονικές, θεραπευτικές μεθόδους βασιζόμενος στη θεραπευτική σχέση και αλληλεπίδραση μεταξύ ενός ή περισσότερων ατόμων (θεραπευόμενων ή και ψυχοθεραπευτών).
Απώτερος σκοπός: Η ανακούφιση (μείωση ή εξάλειψη) δυσφορικών καταστάσεων ή δυσλειτουργικών συμπεριφορών, η αλλαγή και η προώθηση της ωρίμανσης, της ανάπτυξης, της υγείας και της ευημερίας του θεραπευόμενου. Ο ορισμός βοηθά στη διάκριση του ρόλου ανάμεσα στον ψυχοθεραπευτή και στον ψυχολόγο ή στον ψυχίατρο. Οι τελευταίοι μπορούν να παρέχουν υπηρεσίες ψυχοθεραπευτή, εφόσον έχουν λάβει σχετική ειδική εκπαίδευση, η οποία δεν συμπεριλαμβάνεται στην ακαδημαϊκή τους εκπαίδευση.
Τι γίνεται στην Ευρώπη
Είκοσι πέντε ευρωπαϊκές χώρες έχουν ρυθμίσει νομοθετικά την άσκηση της Ψυχοθεραπείας ή έχουν ειδικά σχετικά ρυθμιστικά νομικά διατάγματα και κανονισμούς (Αυστρία, Αγγλία, Βουλγαρία, Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Λετονία, Μάλτα, Ολλανδία, Ουγγαρία, Σουηδία, Φινλανδία, Ελβετία, Λιχτενστάιν, Λουξεμβούργο, Ρωσία, Πολωνία, Ιρλανδία και Κροατία). Επίσης η Αυστραλία, η Νέα Ζηλανδία, ο Καναδάς και οι περισσότερες πολιτείες των ΗΠΑ έχουν σχετικούς, ρυθμιστικούς κανονισμούς.
Οι περισσότερες χώρες έχουν θεσμοθετήσει την ψυχοθεραπεία ως επαγγελματική εξειδίκευση ψυχολόγων, ψυχιάτρων, κοινωνικών λειτουργών, ειδικών παιδαγωγών ή και κάποιων άλλων επαγγελμάτων υγείας με συγκεκριμένες προϋποθέσεις, όπως πτυχίο κοινωνικών επιστημών και ειδίκευση στην ψυχοθεραπεία.
Σχεδόν σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, η εκπαίδευση στην ψυχοθεραπεία γίνεται μετά το πέρας των ακαδημαϊκών σπουδών, έχει διάρκεια 3-5 χρόνια συνήθως και παρέχεται από ανεξάρτητα ιδιωτικά ινστιτούτα ή κέντρα εκπαίδευσης, στα οποία διδάσκουν αναγνωρισμένοι ψυχοθεραπευτές της εκάστοτε θεραπευτικής προσέγγισης.
Και για να κλείσω με τον Νίκο που ήταν η αφορμή για το όλο θέμα, βρίσκεται σε θεραπεία εδώ και καιρό και μάλλον ο θεραπευτής του είναι ο κατάλληλος, αφού οι κρίσεις πανικού τον επισκέπτονται όλο και πιο αραιά.
Info: Η Εθνική Εταιρεία Ψυχοθεραπείας Ελλάδος (ΕΕΨΕ), ιδρύθηκε το 1998, με κύριο σκοπό την θέσπιση υψηλών κριτηρίων εκπαίδευσης, άσκησης, εξάσκησης και δεοντολογίας της ψυχοθεραπείας στην Ελλάδα.
Εκπροσωπεί το μεγαλύτερο μέρος του κλάδου της ψυχοθεραπείας στη χώρα μας, δηλαδή: 39 ψυχοθεραπευτικούς οργανισμούς, 15 διαφορετικών προσεγγίσεων και συνολικά περισσότερους από 3.000 ενεργούς επαγγελματίες ψυχοθεραπευτές.
Είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Ψυχοθεραπείας (European Association for Psychotherapy, EAP), η οποία εκπροσωπεί 128 εθνικούς οργανισμούς ψυχοθεραπείας, από 41 ευρωπαϊκές χώρες, δηλαδή περισσότερους από 120.000 ευρωπαίους ψυχοθεραπευτές, διαφορετικών μεθόδων και προσεγγίσεων.
Σχετικό θέμα:Οι σχολές της ψυχοθεραπείας
www.ertnews.gr
Διαβάστε περισσότερα… Read More
