Το ταραγμένο φθινόπωρο του 1930 για το ρεύμα του εργατικού αθλητισμού στην Ελλάδα

Δύσκολο και γεμάτο εντάσεις φθινόπωρο ήταν αυτό του 1930 στο επίπεδο του ρεύματος του εργατικού αθλητισμού στην Ελλάδα, καθώς ήταν συνεχείς οι παρεμβάσεις των σωμάτων ασφαλείας σε βάρος αθλητικών δραστηριοτήτων και η κορύφωση της έντασης μεταξύ των αθλητικών και συνδικαλιστικών οργανώσεων που συμμετείχαν στο ρεύμα αυτό, όπως και του ΚΚΕ και της ΟΚΝΕ που πολιτικά ήταν οι εμπνευστές του, με τις κυβερνήσεις των χρόνων εκείνων. Άλλωστε από το καλοκαίρι του 1929 είχε ψηφιστεί το «Ιδιώνυμο», ο νόμος-εργαλείο για διώξεις αντιφρονούντων.

Θυμίζουμε τι είχαμε γράψει για το ρεύμα του εργατικού αθλητισμού στην περίοδο του Μεσοπολέμου:
«Στο πολιτικό πεδίο σε διεθνή βάση, είχαν ήδη συγκρουστεί δύο αντιλήψεις για τον αθλητισμό. Από τη μία ένα ρεύμα που στηρίχτηκε από το σοσιαλδημοκρατικό ρεύμα της εποχής και το ρεύμα της κομμουνιστικής τρίτης διεθνούς, που αρχικά με ξεχωριστές αθλητικές οργανώσεις (μαζικές στο σημείο να συγκροτούν ομοσπονδίες και διεθνείς διοργανώσεις) και μετέπειτα με την πολιτική του λαϊκού μετώπου ενάντια στο φασισμό, συνεργαζόμενες οργανωτικά, πρέσβευαν τα ιδεώδη του αθλητισμού της χαράς και της συναδέλφωσης.
Από την άλλη Χίτλερ και Μουσολίνι, επένδυαν στον αθλητισμό για να προβάλλουν ο πρώτος την “ανωτερότητα” της Αρίας Φυλής μέσα και των αθλητικών αποτελεσμάτων και ο δεύτερος μέσω αποτελεσμάτων και αθλητικών έργων την “αποτελεσματικότητα” του φασιστικού κράτους.

Ενδιάμεσα αυτών των ρευμάτων οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις φοβούμενες τυχόν επεκτατικές βλέψεις της τότε ΕΣΣΔ, επέλεξαν τη συμμετοχή στις χιτλερικές αθλητικές διοργανώσεις, “επενδύοντας” σε έναν ισχυρό στρατιωτικά και οικονομικά σύμμαχο, που η ιστορία έδειξε ότι δεν δίστασε να τους κατακτήσει και να τους αιματοκυλήσει και τους ίδιους χωρίς οίκτο».

Σαφή δείγματα

Λίγο πριν μπει η χρονιά τα δείγματα ήταν πλέον σαφή, καθώς το Δεκέμβριο του 1929 σε εκδρομή εργατικού αθλητικού συλλόγου στο Λαύριο για να παίξει με ομάδα εργατών, η χωροφυλακή επιχείρησε χωρίς κάλυψη από το ούτως ή άλλως σκληρό νομικό πλαίσιο της εποχής να τρομοκρατήσει τους συμμετέχοντες στον αγώνα, με εξακριβώσεις στοιχείων, κατηγορίες ότι στην ταβέρνα που βρίσκονταν πριν τον αγώνα έκαναν σάτιρα που θίγει ξένη επικράτεια (το θέμα της ήταν οι πολεμικές αποζημιώσεις στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο). Προσήχθη συνδικαλιστικό στέλεχος της Ένωσης Μεταλλωρύχων Λαυρίου, απελευθερώθηκε με μαζική παράσταση εργατών στο τμήμα και τελικά έγινε και ο αγώνας.

εφημ.ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ-25-8-1930-ΒΟΛΟΣ

Ο Βόλος

Κορυφαίο από άποψη συνεπειών γεγονός, ήταν οι συγκρούσεις στο Βόλο, μεταξύ εργατών-αθλητών, ανάμεσά τους και εκδρομείς από την Αθήνα και χωροφυλακής τον Αύγουστο του 1930. Αγωνίζονταν οι μικτές ομάδες της Ομοσπονδίας Εργατικού Αθλητισμού της Αθήνας και του Βόλου.

Μετά τη λήξη του αγώνα οι θεατές, μεταξύ αυτών και εκδρομείς Αθηναίοι και οι παίκτες των δύο ομάδων, συγκρότησαν διαδήλωση με αντιπολεμικά και αντιφασιστικά συνθήματα και επαναστατικά τραγούδια, καθώς και με εκδηλώσεις υποστήριξης της τότε ΕΣΣΔ, σε βάρος της οποία εκτιμούσαν ότι προετοιμάζεται πόλεμος από ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και της Ελλάδας συμπεριλαμβανομένης.
Είχε άλλωστε προηγηθεί η εκστρατεία εναντίον της το 1919, γνωστή και ως εκστρατεία της Κριμαίας, που απέτυχε παταγωδώς. Η απόπειρα της χωροφυλακής να διαλύσει τη διαδήλωση οδήγησε σε επεισόδια. Τελικός απολογισμός οι συλλήψεις 31 εργατών και η καταδίκη 19 απ’ αυτούς σε 325 μήνες φυλακή και εξορία.

Σε άλλες περιοχές

Την ίδια περίοδο σε εκδρομή που οργάνωσε το ρεύμα του εργατικού αθλητισμού τον Αύγουστο στη Λάρισα, σε κάθε χωριό που σταματούσαν οι εκδρομείς και τραγουδούσαν το τραγούδι της δουλειάς, παρενέβαινε η χωροφυλακή και έδιωχνε τόσο τους εκδρομείς, όσο και τους χωρικούς που μαζεύονταν για να ακούσουν.

Ακολούθως οι αρχές απαγορεύουν την αθλητική συνάντηση μεταξύ εργατικών ομάδων της «Προόδου» της Ξάνθης και της «Σπίθας» της Κομοτηνής.

Η κορύφωση με εισβολή στην Αθήνα

Το Σεπτέμβριο του 1930 στις 4 του μήνα, η Ασφάλεια πραγματοποίησε επιδρομή στα γραφεία της Ομοσπονδίας Εργατικού Αθλητισμού και προχώρησε σε κατάσχεση των αρχείων της, κάνοντας και δύο συλλήψεις παρευρισκομένων. Στην πράξη πήρε τις λίστες με τα ονόματα όλων των μελών των σωματείων του ρεύματος του εργατικού αθλητισμού.

Για το θέμα έβγαλε ανακοίνωση η «Ενωτική ΓΣΕΕ», που συνδέονταν άμεσα με το συγκεκριμένο ρεύμα του εργατικού αθλητισμού: «Η Ενωτική Γενική Συνομοσπονδία διαμαρτύρεται στην εργατική τάξη για το καινούργιο χτύπημα κατά του ταξικού εργατικού αθλητισμού.
Οι χθεσινές συλλήψεις και η κατάσχεση των αρχείων της Ομοσπονδίας του Εργατικού Αθλητισμού, έπειτα από τις καταδίκες και άγριο ξυλοδαρμό των εργατών αθλητών στο Βόλο, είναι γεγονότα που δείχνουν τις προσπάθειες της διχτατορικής Κυβέρνησης, προσπάθειες που τείνουν στη διάλυση του εργατικού αθλητισμού, που αποτελεί εμπόδιο στη στρατικοποίηση της εργατικής νεολαίας. Στην εργατική τάξη, στην εργατική νεολαία, επιβάλλεται να απαντήσει σε αυτή την επίθεση με το δυνάμωμα της Ομοσπονδίας Εργατικού Αθλητισμού, με το ρίζωμά μας, μέσα στις μάζες της εργατικής νεολαίας».

Στην Ξάνθη

Περίπου τα ίδια έγιναν λίγες μέρες μετά στην Ξάνθη, τον Οκτώβρη, με τη διάλυση από τις αρχές του εργατικού αθλητικού συλλόγου «Πρόοδος», με κατάσχεση των αρχείων του και των περιουσιακών του στοιχείων εισβολή στα γραφεία του. Είχαν προηγηθεί πολλές επιδρομές και ξυλοδαρμοί μελών του χωρίς αιτία, εντελώς παράνομες, αφού μετά η ασφάλεια αποχωρούσε και δεν προχωρούσε σε συλλήψεις ή προσαγωγές, αφού δεν υπήρχε αδίκημα για τα μέλη του συλλόγου. Η τυπική δικαιολογία της διάλυσης ήταν ότι ο σύλλογος «Παρεξέκλινε του σκοπού του». Για να έχουμε και ένα δείγμα που εξηγεί την αντιπαράθεση, όταν η ασφάλεια θέλησε να κάνει καψόνι στο σύλλογο διέταξε τη μουσική του μπάντα να πάει στην κεντρική πλατεία να παίξει τον εθνικό ύμνο, καθώς μέχρι τότε η μπάντα περιδιάβαινε τις εργατικές συνοικίες και έπαιζε επαναστατικά τραγούδια, αλλά αντί να πειθαρχήσει στο καψόνι, η μπάντα πήγε και έπαιξε στις εργατικές συνοικίες.

Οι αντιδράσεις

Στην ατζέντα των διεκδικήσεων του ρεύματος του εργατικού αθλητισμού μπαίνει πλέον και το αίτημα της επιστροφής των κατασχεθέντων αρχείων και περιουσιακών στοιχείων και της Ομοσπονδίας Εργατικού Αθλητισμού και των συλλόγων μελών της που είχαν δεχτεί επιδρομές στα γραφεία τους και το σταμάτημα της τρομοκρατίας.

Τα υπομνήματα ήταν συνεχή, αλλά οι αρχές όταν δεν κώφευαν, δήλωναν ανοιχτά τη συμφωνία τους με τις επεμβάσεις των δυνάμεων της Ασφάλειας, της χωροφυλακής και παρακρατικών πολιτών που συνόδευαν τις δυνάμεις αυτές και έπαιρναν μέρος σε εισβολές και ξυλοδαρμούς. Και η ποδοσφαιρική ομοσπονδία που έβλεπε ανταγωνιστικά το ρεύμα του εργατικού αθλητισμού σκόπευε, σύμφωνα με δημοσιεύματα της εποχής, να ζητήσει από τις αρχές την πλήρη απαγόρευση των αθλητικών δραστηριοτήτων του ρεύματος του εργατικού αθλητισμού.

Τελικά η πλήρης εφαρμογή του ιδιώνυμου, οι διώξεις συνδικάτων, συνδικαλιστών, μελών του ΚΚΕ και η διολίσθηση της πολιτικής ζωής μέχρι του σημείου να έρθει η δικτατορία Μεταξά που παρενέβη ολοκληρωτικά και στον αθλητισμό, έσβησαν τις προσπάθειες αυτές.

Έρευνα: Νάσος Μπράτσος

Σχετικά θέματα
Λαύριο 1929: Η χωροφυλακή παρεμβαίνει σε ποδοσφαιρικό αγώνα εργατικών ομάδων

Πολιτικές ταραχές, συγκρούσεις και επεισόδια σε ποδοσφαιρικό αγώνα – Βόλος 1930

Η “εθνική αθλητική παρέλαση” στις 24 Μαρτίου 1935

www.ertnews.gr

Διαβάστε περισσότερα… Read More