Το πραξικόπημα στον Νίγηρα και οι κίνδυνοι αποσταθεροποίησης όλης της Δ. Αφρικής

Η συνεχιζόμενη κρίση στο Νίγηρα, μετά το πραξικόπημα της 26ης Ιουλίου, η απειλή στρατιωτικής επέμβασης της Οικονομικής Κοινότητας χωρών της Δ. Αφρικής, που πάντως φαίνεται να μην υλοποιείται, το τεντωμένο σχοινί στο οποίο βαδίζουν όλες οι χώρες του Δ. Σαχέλ, ο κίνδυνος των τζιχαντιστών που έχουν πλέον εκεί τη μεγαλύτερη παρουσία παγκοσμίως, οι μεταναστευτικές ροές που ξεκινούν ή διέρχονται και ο εντεινόμενος ανταγωνισμός Δύσης, Ρωσίας, Κίνας, αλλά και Τουρκίας στην περιοχή είναι θέματα που αναπτύσσονται στην εκπομπή του Πολυδεύκη Παπαδόπουλου «Με το Πρώτο στην Ευρώπη και τον Κόσμο» (Πρώτο Πρόγραμμα, Σάββατο και Κυριακές 12.00-13.00).

Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗΣ ΕΠΈΜΒΑΣΗΣ ΑΠΌ ΤΗΝ ECOWAS AΠΟΜΑΚΡΥΝΕΤΑΙ  

Το Σάββατο 12/8 επρόκειτο να διοργανωθεί στην Γκάνα Σύνοδος στρατιωτικών επιτελών της Ένωσης Δυτικής Αφρικής (Ecowas), για να εξετάσει τις καλύτερες επιλογές για την ανατροπή της χούντας του Νίγηρα, μεταξύ των οποίων και την ένοπλη επέμβαση. Τελικά, όμως, αναβλήθηκε για «τεχνικούς λόγους» όπως ανακοίνωσε η Ecowas και μάλιστα χωρίς να οριστεί νέα συνάντηση. Τον σχετικό σχεδιασμό είχαν εγκρίνει μόλις την Πέμπτη 10/8 οι πολιτικοί ηγέτες των 15 χωρών της Ένωσης, στην οποία ανήκει και ο ίδιος ο Νίγηρας. Το ίδιο και το Μάλι, η Μπουργκίνα Φάσο και η Γκάνα, τρεις άλλες χώρες που αντιτίθενται σε κάθε επέμβαση, με το Μπαμακό και την Ουαγκαντούγκου να έχουν δηλώσει πως θα θεωρήσουν μια στρατιωτική επιχείρηση της Ecowas στο Νίγηρα ως επίθεση και εναντίον των ίδιων.  

Να σημειωθεί ότι η ECOWAS έχει κάνει στρατιωτικές επεμβάσεις αρκετές φορές στο παρελθόν. Στη δεκαετία του 1990 π.χ. στρατεύματα της ECOWAS παρενέβησαν σε εμφύλιους πολέμους στη Λιβερία, τη Σιέρα Λεόνε και τη Γουινέα-Μπισάου. Επίσης,  όταν η Ακτή του Ελεφαντοστού αποσταθεροποιήθηκε από ένα στρατιωτικό πραξικόπημα το 2002, η ECOWAS συγκέντρωσε και έστειλε μια δύναμη επέμβασης. Ωστόσο, οι στρατιωτικές επιχειρήσεις της ECOWAS μέχρι στιγμής πραγματοποιούνταν πάντα μετά από πρόσκληση της ενδιαφερόμενης κυβέρνησης. Μια στρατιωτική επιχείρηση στον Νίγηρα θα ήταν η πρώτη που θα αποφασιζόταν από την εν λόγω Κοινότητα ενάντια στη θέληση μιας κυβέρνησης  (στην προκειμένη περίπτωση της χούντας του Νίγηρα). Πάντως, η Ecowas δεν είχε δώσει ούτως ή άλλως λεπτομέρειες σχετικά με τη δύναμη που θα συγκέντρωνε ή ένα χρονοδιάγραμμα δράσης, οι δε ηγέτες της τόνιζαν ότι εξακολουθούν να θέλουν μια ειρηνική λύση. Όπως και να έχει, μια στρατιωτική επέμβαση, παρά την ύπαρξη τελεσιγράφων, φαίνεται να αναβάλλεται και ίσως να ματαιώνεται. Σε κάθε περίπτωση ήταν ένα δύσκολο εγχείρημα, για το οποίο είχαν δεσμευτεί μέχρι τώρα να διαθέσουν στρατιωτικές δυνάμεις μόνον η Νιγηρία, η Σενεγάλη, η Ακτή του Ελεφαντοστού και το Μπενίν, ελπίζοντας βέβαια και στη βοήθεια της Γαλλίας.

Η ΚΑΤΆΣΤΑΣΗ ΣΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΤΟΥ ΝΙΓΗΡΑ  

Πάντως, οι στρατιωτικοί της Χούντας που έχει εγκατασταθεί στη Νιαμέι δεν φαίνεται να πτοούνται από τα τελεσίγραφα της ECOWAS ή τις εκκλήσεις και προειδοποιήσεις των δυτικών χωρών που αναμειγνύονται. Έφτασαν μάλιστα στο σημείο να υποβαθμίσουν ακόμη και την επίσκεψη της μεγάλου εκτοπίσματος Αν. ΥΠΕΞ των ΗΠΑ Βικτώρια Νούλαντ,  η οποία πήγε επιτόπου για να πιέσει, μη αποδεχόμενοι να συναντηθεί καν με τον επικεφαλής στρατηγό Αμπντουραχαμάνε Τιάνι, αλλά ούτε και με τον αποκαθηλωθέντα Πρόεδρο Μοχάμεντ Μπαζούντ. Ταυτόχρονα, ενώ η  ECOWAS ακύρωνε τη σύνοδό της,  χιλιάδες υποστηρικτές του πραξικοπήματος συγκεντρωνόταν κοντά σε γαλλική στρατιωτική βάση, φωνάζοντας πάλι «κάτω η Γαλλία, κάτω η Ecowas» και κρατούσαν σημαίες του Νίγηρα και της Ρωσίας.  

Απ’ την άλλη, η οικογένεια του υπό κράτηση προέδρου Μοχάμεντ Μπαζούτ, καθώς και ο Ύπατος Αρμοστής των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα Φόλκερ Τουρκ εξέφρασαν φόβους για την υγεία του και για τις συνθήκες κράτησής του, καθώς οι πραξικοπηματίες είχαν απειλήσει ότι θα τον σκοτώσουν εάν υπάρξει στρατιωτική επέμβαση από την ECOWAS. Ποιο σοβαροί όμως είναι οι φόβοι που υπάρχουν για μεγάλες ελλείψεις τροφίμων με τις οποίες βρίσκονται αντιμέτωποι οι κάτοικοι του Νίγηρα, καθώς μετά το πραξικόπημα και την ανατροπή του δημοκρατικά εκλεγμένου Προέδρου, αρκετές γειτονικές χώρες έκλεισαν τα σύνορά τους με τη χώρα ως μέρος των κυρώσεων κατά των πραξικοπηματιών. Επιπλέον, η Νιγηρία έχει διακόψει τη μεταφορά ρεύματος στο Νίγηρα, που αποτελούσε το 70% της ηλεκτροδότησής του. Έναντι όλων αυτών, η χούντα προχώρησε στο διορισμό ενός πολιτικού προσώπου ως πρωθυπουργού της χώρας. Πρόκειται για τον Αλί Μαχαμάν Λαμίν Ζεΐνε,  που είχε υπηρετήσει σε διάφορα πολιτικά πόστα και υπουργικές θέσεις σε προηγούμενες κυβερνήσεις τα τελευταία 20 χρόνια και είναι πρόσωπο γνωστό στο εξωτερικό.    

ΣΕ ΤΕΝΤΩΜΕΝΟ ΣΧΟΙΝΙ ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΔΥΤΙΚΗ ΑΦΡΙΚΗ  

Το ίδιο το πραξικόπημα στο Νίγηρα και πολύ περισσότερο μια ενδεχόμενη στρατιωτική επέμβαση από την Οικονομική Κοινότητα των Κρατών της Δυτικής Αφρικής για να αποκατασταθεί στην εξουσία ο πρόεδρος Μοαμέντ Μπαζούμ θα μπορούσε να οδηγήσει σε «καταστροφή», προειδοποίησε στην Μπαμακό ο ΥΠΕΞ του Μαλί, Αμπντουλαγέ Ντιόπ, παρούσας της ομολόγου του της Μπουρκίνα Φάσο Ολιβιά Ρουαμπά, Οι χώρες και των δύο τάσσονται εναντίον της ιδέας να χρησιμοποιηθεί βία κατά των πραξικοπηματιών. «Στρατιωτική ισχύς χρησιμοποιήθηκε και σε άλλα κράτη, γειτονικά και μη και είδαμε τα αποτελέσματα. Είναι καταστροφή», είπαν κατά τη διάρκεια εκδήλωσης με σκοπό την εμβάθυνση των σχέσεων μεταξύ τους. «Στο Ιράκ, έγινε εισβολή για να έρθει δημοκρατία. Είκοσι χρόνια μετά, η χώρα αυτή ακόμη την ψάχνει… Στη Λιβύη δεν χρειάζεται να θυμίσουμε τι έγινε…Και μπορούμε να αναφέρουμε κι άλλες χώρες» τόνισαν. Πρόσθεσαν, επίσης, ότι δεν μπορούν να καταλάβουν πως γίνεται η ΕCOWAS να ετοιμάζεται να στείλει στρατιωτική δύναμη για να αποκαταστήσει τις έκπτωτες αρχές στον Νίγηρα και oι δικές τους χώρες να μην έχουν λάβει ποτέ ούτε ένα Καλάσνικοφ για την αντιμετώπιση των επιθέσεων των τζιχαντιστών…  

Πέραν όμως αυτών των σχολίων, αρκετοί δυτικοί αναλυτές συμφωνούν κι αυτοί ως προς τι σημαίνει ένας περιφερειακός πόλεμος στην Δυτική Αφρική: – Περαιτέρω αποσταθεροποίηση της περιοχής – Επιδείνωση της ήδη υπάρχουσας ανθρωπιστικής κρίσης  -Διαταραχές στην αγορά ουρανίου, ενέργειας και μεταλλευμάτων  -Αύξηση της τρομοκρατικής δραστηριότητας (στο Νίγηρα και τις γειτονικές χώρες υπάρχει έντονη δραστηριοποίηση του ISIS και άλλων τρομοκρατικών οργανώσεων)  -Νέες προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές προς την Ευρώπη –Εξυπηρέτηση τελικά των ρωσικών συμφερόντων, αν και η Ρωσία τάχθηκε κατά της ένοπλης επέμβασης στον Νίγηρα, εκτιμώντας ότι η χρήση βίας θα αποσταθεροποιούσε τη χώρα αυτή, η δε Wagner δεν είναι παρούσα –τουλάχιστον ακόμη- στη χώρα. Ωστόσο, δυτικές διπλωματικές πηγές αναφέρουν ότι ο Νίγηρας έχει ήδη ζητήσει τη βοήθεια της μισθοφορικής οργάνωσης του Πριγκόζιν,  

ΟΙ «ΕΠΙΛΕΚΤΙΚΕΣ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΕΣ» ΓΙΑ ΤΑ ΠΡΑΞΙΚΟΠΉΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΉΣ  

Ασχολούμενα με την Αφρική κέντρα αναλύσεων υπολογίζουν πως στη Μ. Ήπειρο έχουν υπάρξει 214 πραξικοπήματα από τη δεκαετία του 1960, όταν οι περισσότερες χώρες τις περιοχής απέκτησαν την ανεξαρτησία τους.  To πραξικόπημα στο Νίγηρα είναι το 6ο στην περιοχή του Σαχέλ και της Υποσαχάριας Αφρικής μόνον μέσα στην τελευταία 2ετία, μετά εκείνα της Γουινέας, του Μάλι, της Μπουρκίνα Φάσο, φυσικά του Σουδάν, αλλά και του Τσάντ  (το τελευταίο χαιρετίστηκε μάλιστα από τη Γαλλία και τις ΗΠΑ). Ωστόσο είναι αυτό που προκαλεί τις οξύτερες αντιδράσεις από τη Δύση (Γαλλία, ΗΠΑ, ΕΕ κλπ), καθώς και από την Οικονομική Κοινότητα των Κρατών της Δυτικής Αφρικής. Και το ερώτημα είναι για ποιο λόγο η Δύση ενδιαφέρεται τόσο για το Νίγηρα ; Για το γεγονός πως πρόκειται για το 4ο κατά σειρά πραξικόπημα από αντιδυτικές δυνάμεις και μάλιστα στη μεγαλύτερη χώρα της περιοχής ;  Λόγω της γεωγραφικής θέσης του Νίγηρα και της γεωπολιτικής σημασίας του ; Εξ΄ αιτίας των οικονομικών πόρων του και των ορυχείων χρυσού, αλλά ιδίως ουρανίου, που διαθέτουν το 5% της παγκόσμιας παραγωγής και παρέχουν το 25% των ποσοτήτων που χρειάζονται οι πυρηνικοί αντιδραστήρες της ΕΕ καθώς και το μεγαλύτερο μέρος των γαλλικών ;  Λόγω της τοποθεσίας του για την καταπολέμηση της ισλαμικής τρομοκρατίας στην περιοχή (εναντίον της οποίας είναι πάντως όλες οι κυβερνήσεις των χωρών που επηρεάζονται); Εξ αιτίας του κομβικού ρόλου του στον έλεγχο μεγάλου μέρους των μεταναστευτικών ροών από το Δ. Σαχέλ προς την Ευρώπη; 

Σε οποιαδήποτε περίπτωση ο «νέος ψυχρός πόλεμος» μοιάζει να έχει μεταφερθεί για καλά στην Υποσαχάρια Αφρική και γενικότερα στη Μ. Ήπειρο, την οικονομική και γεωπολιτική σημασία της οποίας ανακαλύψαν σχετικά πρόσφατα οι ΗΠΑ, η Ρωσία, αλλά και η Τουρκία, ενώ εδώ και 20 χρόνια η Κίνα…

www.ertnews.gr

Διαβάστε περισσότερα… Read More