Το Ουκρανικό και η «εκδίκηση» της Γεωγραφίας – Συνέντευξη με τον Γιώργο Πρεβελάκη

H αποτίμηση της συνάντησης του λεγόμενου «Τριγώνου της Βαϊμάρης» -δηλαδή των ηγετών Γερμανίας, Γαλλίας και Πολωνίας- για τη συνέχιση της υποστήριξης της Ουκρανίας, οι ρωγμές που έχουν δημιουργηθεί στην ενότητα των ευρωπαϊκών χωρών, η κατανόηση της μεταστροφής Μακρόν ως προς το ζήτημα και η «εκδίκηση της γεωγραφίας» είναι θέματα που αναπτύσσονται στην εκπομπή του Πολυδεύκη Παπαδόπουλου «Με το Πρώτο στην Ευρώπη και τον Κόσμο». Μιλά ο Ομ. Καθηγητής Γεωγραφίας και Γεωπολιτικής του Πανεπιστημίου της Σορβόννης Γιώργος Πρεβελάκης.

ΤΟ «ΤΡΙΓΩΝΟ ΤΗΣ ΒΑΪΜΆΡΗΣ» ΚΑΙ ΟΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΙ ΆΞΟΝΕΣ

Η διμερής αρχικά συνάντηση του Γάλλου Προέδρου Μακρόν με τον Γερμανό καγκελάριο Σολτς στο Βερολίνο, μετατράπηκε σε διευρυμένη με την προσθήκη του Πολωνού πρωθυπουργού Τουσκ, αναβιώνοντας το λεγόμενο “Τρίγωνο της Βαϊμάρης”, το οποίο είχε συγκροτηθεί ως θεσμός στην εν λόγω γερμανική πόλη το 1991, μετά τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου, ώστε να αντιμετωπιστεί η τότε νέα πραγματικότητα.

Μετά την συνάντηση, οι τρεις ηγέτες εκδήλωσαν τη διάθεσή τους να εξασφαλίσουν περισσότερα όπλα για το Κίεβο, αλλά και να ενισχύσουν την παραγωγή πολεμικού υλικού επί ουκρανικού εδάφους, σε μια φάση που οι δυνάμεις του Κιέβου ξεμένουν από όπλα και άνδρες. Πέραν του πως, πότε και πόσο θα υλοποιηθούν αυτές οι εξαγγελίες, η συνάντηση του Τριγώνου στο Βερολίνο  και ιδιαίτερα εκείνη της Γερμανίας και Γαλλίας εμφανίστηκε ως μία προσπάθεια να γεφυρωθούν οι γενικότερες ενδο-ευρωπαϊκές αποκλίσεις ως προς το τι πρέπει να γίνει στο εξής σε ό,τι αφορά τον πόλεμο της Ουκρανίας και αφετέρου να καλυφθούν οι πλείστες ρωγμές που έχουν δημιουργηθεί  στον γαλλογερμανικό άξονα ως προς το ζήτημα αυτό και όχι μόνον. Ωστόσο, αρκετοί αναλυτές θεωρούν ότι η ευόδωση των προαναφερόμενων θα είναι περιορισμένη επί της ουσίας.  Μόλις λίγα 24ωρα πριν τόσο ο Σολτς όσο και ο Μακρόν είχαν κινηθεί πάλι αντιδιασταλτικά. Ο Γερμανός καγκελάριος διαμήνυσε ότι όσο αυτός κυβερνά δεν υπάρχει περίπτωση να αποσταλούν γερμανικά συστήματα μεγάλου βεληνεκούς Taurus στην Ουκρανία, ούτε ευθέως, όπως ζητά το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα (κάτι που απέρριψε και η Βουλή), ούτε μέσω τριγωνικής συναλλαγής με τη Βρετανία, όπως πρότεινε η Πράσινη ΥΠΕΞ, Αναλένα Μπέρμποκ. Έτσι, ο Σολτς εμφανίστηκε αποφασισμένος να χαράξει μια “κόκκινη γραμμή” για την γερμανική εμπλοκή. Από την άλλη ο  Πρόεδρος Μακρόν ουσιαστικά επανέλαβε ότι η γαλλική πλευρά δεν διαθέτει καμία τέτοια γραμμή. Και πάντως αυτό ήταν το μήνυμα που εξέπεμψε σε τηλεοπτική εμφάνισή του, στη συνέχεια του θορύβου που ο ίδιος προκάλεσε ανοίγοντας τη συζήτηση για την πιθανότητα αποστολής στρατευμάτων από νατοϊκές χώρες στην Ουκρανία.

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ –ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ- Η ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΜΑΚΡΟΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΑΣ ΣΤΟ ΟΥΚΡΑΝΙΚΟ ;

Oι σχετικές θέσεις Μακρόν εμφανίζονται αυξανόμενα αντιφατικές. Π.χ. ο Γάλλος Πρόεδρος δηλώνει ταυτοχρόνως ότι η χώρα του δεν θα πάρει ποτέ την πρωτοβουλία μιας επίθεσης, μα πως, από την άλλη, θα κάνει τα πάντα για να μην κερδίσει η Ρωσία. Ότι δεν βρίσκεται σε κατάσταση όπου πρέπει να στείλει στρατεύματα, αλλά ταυτόχρονα κι πως δεν το αποκλείει. Οτι κατέβαλε διπλωματικές προσπάθειες για σταθεροποίηση της κατάστασης, π.χ.. Συμφωνίες του Μινσκ, και παραλλήλως πως δεν έχει περιορισμούς στην προσπάθεια να ενδυναμώσει την Ουκρανία.

Ορισμένοι αναλυτές θεωρούν τέτοιες δηλώσεις ως μια γαλλική/Μακρονική έκδοση της  αμερικανικής “στρατηγικής αμφισημίας” απέναντι στην Κίνα και σε σχέση με το ζήτημα της Ταϊβάν. Φυσικά πρέπει να ληφθούν υπόψιν οι στρατιωτικές ικανότητες της Γαλλίας έναντι της Ρωσίας, που είναι άλλης τάξης μέγεθος αναφορικά με εκείνες των ΗΠΑ έναντι της Κίνας… Όμως, ίσως ακόμη πιο εντυπωσιακή είναι η αντιστροφή του Προέδρου Μακρόν σε σχέση με τα όσα έλεγε από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία μέχρι ακόμη και πριν από μερικούς μήνες. Όλο αυτό το διάστημα, σε απόκλιση από τους περισσότερους ατλαντικούς συμμάχους, έκανε προσπάθειες να ανοίξει διαύλους διαλόγου με τη Μόσχα και υπενθύμιζε ότι η μελλοντική ασφάλεια της Ευρώπης δεν μπορεί να κατοχυρωθεί ερήμην της Ρωσίας, η οποία και δεν πρέπει να “ταπεινωθεί”. Ο κ. Πρεβελάκης ερωτάται για το ποιες είναι τελικά οι θέσεις του Μακρόν και κατά συνέπεια της Γαλλίας :  Οι δηλώσεις του τελευταίου καιρού ή η προηγούμενη στάση ;

ΤΙ ΕΞΗΓΕΙ ΤΗ ΜΕΤΑΣΤΡΟΦΉ ΜΑΚΡΟΝ ;

Πέραν του προσδιορισμού των νέων θέσεων, αρκετοί διερωτώνται αν οι λόγοι της σημαντικής μεταστροφής του Γάλλου Προέδρου είναι κυρίως εσωτερικοί και πρόσκαιροι ή διεθνοπολιτικοί και μεσομακροπρόθεσμοι.

Π.χ. ο ρόλος εσωτερικών πολιτικών υπολογισμών δεν μπορεί να υποτιμηθεί. Ο Μακρόν και το κόμμα του πορεύονται προς μια βέβαιη και πιθανότητα ευρεία ήττα στις Ευρωεκλογές από τον «Εθνικό Συναγερμό» και τη Λεπέν και έτσι επιλέγεται να στηριχθεί σε μεγάλο βαθμό η αντιπαράθεση μαζί της στην ευνοϊκή στάση της τελευταίας απέναντι στη Ρωσία και τον Πούτιν. Ωστόσο, εκτός από την απόρριψη από όλους τους ατλαντικούς συμμάχους της ιδέας του Μακρόν να σταλούν δυτικά στρατεύματα στην Ουκρανία, ο ίδιος συνάντησε ισχυρή αντίθεση και κατά τις συσκέψεις του με όλους τους αρχηγούς των υπόλοιπων πολιτικών δυνάμεων στην ίδια τη Γαλλία, κάτι που μάλλον αποδυνάμωσε το σχέδιο απομόνωσης της ηγέτιδας του Εθνικού Συναγερμού.

Από την άλλη, ο ίδιος ο Πρόεδρος Μακρόν, αλλά και το σύνολο του διπλωματικού/στρατιωτικού κατεστημένου της Γαλλίας, ενδεχομένως να ερμηνεύουν ότι στην Ευρώπη ανοίγει ένα κενό, το οποίο θα μπορούσε να καλύψει η Γαλλία, κερδίζοντας την εύνοια των ΗΠΑ και προωθώντας εκ νέου τις προτάσεις για κοινή ευρωπαϊκή πολιτική ασφάλειας, χωρίς φιλοδοξίες “στρατηγικής αυτονομίας” πλέον, αλλά υπό την ηγεσία του μόνου μέλους της Ε.Ε. που διαθέτει πυρηνικά όπλα. Ακόμη, σε διεθνές επίπεδο, ο Πρόεδρος  Μακρόν και η Γαλλία έχουν νέους άλυτους λογαριασμούς με τη Μόσχα, αφότου η τελευταία διευκόλυνε την απομάκρυνση από την επιρροή του Παρισιού τριών χωρών της Δ. Αφρικής (Μάλι, Νίγηρας, Μπουρκίνα Φασό). Ακόμη, ως μια απάντηση παρακολουθούμε τον τελευταίο καιρό τη Γαλλία να διεισδύει στον μετασοβιετικό χώρο, καλλιεργώντας στρατιωτικές συνεργασίες με τη Μολδαβία και την Αρμενία και ενθαρρύνοντας μάλιστα την διάθεση της τελευταίας να εγκαταλείψει το υπό ρωσική ηγεσία Σύμφωνο Συλλογικής Ασφάλειας. Τέλος, ορισμένοι διαβλέπουν κι έναν ανταγωνισμό με τη Γερμανία, σε σχέση με την παραδοσιακή επιρροή της τελευταίας στην Κ. Ευρώπη, την Σκανδιναβία και τις Βαλτικές Χώρες.

Η ΕΚΔΙΚΗΣΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ

Σε τελευταίο άρθρο του ο κ. Πρεβελάκης έγραφε :

“Το τέλος του Ψυχρού Πολέμου ώθησε τη Δύση και, κυρίως, τις Ηνωμένες Πολιτείες σε μια στάση αλαζονείας, ύβρεως. Οι δύο Παγκόσμιοι Πόλεμοι ξεχάστηκαν. Θεωρίες όπως το ‘Τέλος της Ιστορίας’ ή η ‘Σύγκρουση των Πολιτισμών’ έσβησαν από τη μνήμη τις ευρωπαϊκές γεωπολιτικές πραγματικότητες, η εμμονή των οποίων θεμελιώνεται στην Γεωγραφία της Ηπείρου. Οι παλαιές μεγάλες δυνάμεις, η Αγγλία, η Γαλλία, η Γερμανία και η Ρωσία αναδεικνύονται και πάλι καθοριστικοί παίκτες, με τις βλέψεις, την ιστορία και τη γεωγραφία του καθενός. Το ευρωπαϊκό όραμα περιορίζεται σε οικονομικές διαστάσεις, υποταγμένες και αυτές στη Γεωπολιτική. Στο φόντο μια τέτοιας αναβίωσης, οι Ηνωμένες Πολιτείες κινδυνεύουν να αφυπνιστούν με καθυστέρηση, όπως συνέβη στο παρελθόν, όταν συνειδητοποίησαν ότι οι ανεξέλεγκτες ευρωπαϊκές εξελίξεις απειλούσαν τα ζωτικά τους συμφέροντα. Όπως στον Πρώτο και στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, οι ευρωπαϊκές δημοκρατικές δυνάμεις αντιμετωπίζουν μια μείζονα κρίση απροετοίμαστες, πνευματικά και υλικά». Ο κ. Πρεβελάκης αναλύει αυτές τις σκέψεις και σχολιάζει τους νέους φόβους των περισσότερων Ευρωπαίων για τυχόν απομάκρυνση του ενδιαφέροντος των ΗΠΑ από την Ευρώπη αν βγει ο Τραμπ, αλλά ακόμη και χωρίς αυτόν.

www.ertnews.gr

Διαβάστε περισσότερα… Read More