Τι κρύβεται πίσω από το μειωμένο προσδόκιμο ζωής των κατοίκων της Οκινάβα

Η μαζική εισβολή από ξένες  επιρροές σε καθημερινές συνήθειες όπως το γρήγορο φαγητό , η λιγότερη άσκηση, το άγχος της σύγχρονης ζωής, καθώς και η απώλεια της παραδοσιακής αίσθησης του «ikigai»* στους νεότερους ευθύνονται για το μειωμένο προσδόκιμο της ζωής των κατοίκων της Οκινάβα στην Ιαπωνία. Μιας επαρχίας οι κάτοικοι της οποίας είχαν για γενιές τη φήμη να συγκαταλέγονται μεταξύ των μακροβιότερων ανθρώπων στον πλανήτη.

Γιατροί  και γεροντολόγοι έχουν κατά καιρούς  συρρεύσει  σε αυτά τα ημιτροπικά νησιά στα ανοιχτά της νότιας Ιαπωνίας αναζητώντας το μυστικό της μακροζωίας του τοπικού πληθυσμού, με τους περισσότερους να καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι αυτό οφείλεται σε συνδυασμό θρεπτικής διατροφής, τακτικής άσκησης και υποστήριξης της οικογένειας και της ευρύτερης κοινωνικότητας.

Σήμερα, όμως, αυτό αλλάζει. Και ενώ ο ευρύτερος ιαπωνικός πληθυσμός ζει περισσότερο από ποτέ, οι κάτοικοι της Οκινάουα αρχίζουν να πεθαίνουν νωρίτερα.

Και το φταίξιμο επιρρίπτεται στις νεότερες γενιές που φαίνεται πως γυρίζουν την πλάτη στον παλιό τρόπο ζωής σε αυτά τα νησιά.

Το 1980, η Οκινάβα είχε το υψηλότερο μέσο προσδόκιμο ζωής τόσο για άνδρες όσο και για γυναίκες, με τους άνδρες γενικά να αναμένεται να φτάσουν τουλάχιστον τα 84 και οι γυναίκες να συνεχίζουν μέχρι την ηλικία των 90 ετών.

Ωστόσο αυτό το αξιοζήλευτο ρεκόρ έχει αρχίσει να φθίνει. Μέχρι το 1990, το μέσο προσδόκιμο ζωής για τους άνδρες της Οκινάουα ήταν μόνο το πέμπτο υψηλότερο από τις 47 περιφέρειες της Ιαπωνίας και μέχρι το 2020 είχε πέσει στην 36η θέση της λίστας.

Οι γυναίκες της Οκινάβα ήταν στην κορυφή της λίστας των περιφερειών της Ιαπωνίας  μέχρι το 2005, αλλά έπεσαν στην έβδομη θέση το 2020.

Στην απογραφή του 2020, που διεξήχθη από το Υπουργείο Υγείας, Εργασίας και Πρόνοιας, οι άνδρες της Οκινάβα ζούσαν σε μέσο όρο ηλικίας 80,27 ετών και οι γυναίκες έφτασαν τα 87,44.

Ο Μακότο Σουζούκι έχει ειδικό ενδιαφέρον για το θέμα.  Είναι  89 ετών και σε όλη του τη ζωή μελετά τους λόγους για τη μακροζωία των νησιωτών συμπατριωτών.

«Το προσδόκιμο ζωής των κατοίκων της Οκινάουα μειώνεται αρκετά γρήγορα και πιστεύουμε ότι το πρόβλημα είναι ότι οι νεότεροι άνθρωποι απέτυχαν να ακολουθήσουν τα βήματα των προηγούμενων γενεών», δήλωσε ο Σουζούκι , ο οποίος εξακολουθεί να εργάζεται με μερική απασχόληση ως κλινικός καρδιολόγος ενώ είναι συνιδρυτής του Ερευνητικού Κέντρου για τις Επιστήμες Μακροζωίας της Οκινάβα με έδρα τη Νάχα.

«Οι κάτοικοι της Οκινάουα έχουν επηρεαστεί από τις επιλογές τροφίμων και τρόπου ζωής άλλων κοινωνιών, ιδιαίτερα των Ηνωμένων Πολιτειών», είπε στη DW.

Από την παράδοση της Ιαπωνίας στο τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου το 1945, η Οκινάουα έχει παραμείνει έδρα για μεγάλο αριθμό αμερικανικών στρατιωτικών βάσεων με  δεκάδες χιλιάδες στρατιώτες.

Η κουλτούρα του γρήγορου φαγητού και της τηλεόρασης απέναντι στη σωματική άσκηση έχει εξαπλωθεί στους ντόπιους, και τα κακά της  αποτελέσματα  είναι πλέον ορατά, λέει ο Σουζούκι.

«Συνήθως, η δίαιτα της Οκινάουα περιελάμβανε πολλά λαχανικά, τοπικά φρούτα, πιάτα όπως «tofu» ψάρι και κρέας, αν και σε μικρές μερίδες», είπε, προσθέτοντας: «Όταν ήμουν αγόρι, τρώγαμε  κρέας περίπου μία φορά την εβδομάδα και αυτή είναι μια συνήθεια με την οποία έχω μάθει να ζω  μέχρι σήμερα».

«Όταν ήμουν νεότερος, έκανα επίσης πολύ περπάτημα, αναρρίχηση και τοξοβολία, αλλά δεν κάνω τόσα πολλά τώρα, κυρίως επειδή απλώς δεν έχω πια χρόνο για αυτά τα χόμπι.

Η σημασία του «ikigai»

«Πιστεύω επίσης ότι η έννοια του «ikigai» είναι σημαντική για τις ζωές μας, ειδικά στους ηλικιωμένους», λέει ο Σουζούκι , αναφερόμενος στην παραδοσιακή ιδέα του λόγου που έχει ένα άτομο για να ζει.

«Η δουλειά μου στο νοσοκομείο είναι πολύ απασχολημένη και αυτό είναι το ikigai μου», είπε.  «Είναι σημαντικό για μένα να βοηθάω ανθρώπους που είναι άρρωστοι και δεν τους θεωρώ ασθενείς μου, τους βλέπω ως φίλους μου. Αλλά και το να είμαι μαζί τους με βοηθάει καθώς η απομόνωση και η μοναξιά είναι πολύ επικίνδυνες  για τους ηλικιωμένους.

«Η γυναίκα μου πέθανε πριν από δύο χρόνια, οπότε τώρα πηγαίνω συχνά στο νοσοκομείο τη νύχτα για να είμαι με άλλους ανθρώπους καθώς οι φίλοι μου είναι εκεί».

Η Τομόκο Οβαν  αναπληρώτρια  καθηγήτρια  στη σχολή ιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Ryukyus, συμφωνεί ότι οι εξωτερικές επιρροές είχαν αρνητικό αντίκτυπο στην ευημερία των νησιωτών.

«Η Οκινάβα ήταν διάσημη ως ένα μέρος όπου οι άνθρωποι ζουν μέχρι τα βαθιά γεράματα, αλλά αυτό άρχισε να αλλάζει με τα χρόνια μετά τον πόλεμο», είπε.  “Άνθρωποι από το εξωτερικό μετακόμισαν εδώ και έφεραν μαζί τους τις δικές τους κουλτούρες.

Σιγά-σιγά, οι ντόπιοι ανακατεύτηκαν με αυτούς τους νεοφερμένους και η διατροφή και οι παραδόσεις μας άλλαξαν.”

Το φαγητό είναι ένα σημαντικό στοιχείο που έχει αλλάξει, λέει, αλλά υπάρχουν και άλλα.

Τα μαθήματα καράτε

«Ήταν μια νησιωτική κοινωνία στην οποία η οικογένεια και η κοινότητα ήταν πάντα πολύ σημαντικές», είπε.  «Ήταν ειρηνικά και, στο παρελθόν, ο κόσμος είχε ελάχιστο άγχος».

Στην Οκινάβα που ήταν μια απομακρυσμένη αγροτική επαρχία τα περασμένα χρόνια, σιγά σιγά πολλοί κάτοικοί της άρχισαν να υιοθετούν  την προσέγγιση της ζωής «στα γρήγορα» που συνδέεται περισσότερο με την ηπειρωτική Ιαπωνία, επεσήμανε η Οβαν , ενώ οι  αυξανόμενες απαιτήσεις στην εργασία περιόρισαν το  χρόνο για χαλάρωση, για φίλους και οικογένεια , και τα χόμπι του καθενός.

Το καράτε συνδέεται στενά με την Οκινάβα και, μέχρι σήμερα, πολλοί ηλικιωμένοι κάτοικοι της εξασκούν την παραδοσιακή αυτή πολεμική τέχνη.  Η ίδια η Οβαν διδάσκει καράτε στο πανεπιστήμιό της και λέει ότι είναι αναπόσπαστο μέρος της καθημερινής της άσκησης.  Είναι, τονίζει, εκπαίδευση για το σώμα, το μυαλό και την ψυχή.

Ωστόσο, οι νεότερες γενιές των κατοίκων της Οκινάβα φαίνονται ικανοποιημένες με τον σημερινό τρόπο ζωής τους, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ότι είναι απίθανο να ζήσουν όσο οι παππούδες τους.

«Αυτός είναι ο σύγχρονος ιαπωνικός τρόπος ζωής», είπε ο Σουέι Κοχαγκούρα ένας 39χρονος αξιωματούχος του τουριστικού πρακτορείου της περιφέρειας , παραδεχόμενος ότι κάνει πολλές υπερωρίες στη δουλειά κάθε εβδομάδα, παίρνει ένα σνακ από ένα τοπικό ψιλικατζίδικο για  το μεσημεριανό του και βγαίνει έξω για να πιει μετά τη δουλειά με συναδέλφους.

«Μεγάλωσα με αυτόν τον τρόπο ζωής, οπότε είναι άνετο για μένα τώρα, παρόλο που παραπονιέμαι ότι είμαι πολύ απασχολημένος πολλές φορές», είπε.  «Ο παραδοσιακός τρόπος ζωής εδώ μπορεί να ακούγεται ελκυστικός, αλλά νομίζω ότι θα ήταν πολύ δύσκολο για μένα να προσαρμοστώ σε αυτό γιατί είναι πολύ διαφορετικός από όλα όσα έχω συνηθίσει».

Επισημαίνοντας ότι η ίδια του η μητέρα έζησε 105 χρόνια, ο Σουζούκι  τόνισε ότι σκοπεύει να συνεχίσει να εργάζεται ως γιατρός για όσο το δυνατόν περισσότερο.

«Νομίζω ότι οι νέοι της Οκινάβα δεν κατάφεραν να μάθουν από τους μεγαλύτερους», είπε.  «Είναι λυπηρό καθώς δεν ζουν τόσο πολύ, αλλά η κοινωνία μας έχει υποστεί σοβαρές αλλαγές σε σύντομο χρονικό διάστημα».

Πηγή: Deutsche Welle

* Το Ikigai είναι μια ιαπωνική έννοια που σημαίνει τον «λόγο ύπαρξης».  «Iki» στα Ιαπωνικά σημαίνει «ζωή» και  «gai» θα πει  αξία .  Το ikigai συνεπώς είναι ο σκοπός της ζωής και κατά επέκταση της ευτυχίας.Είναι αυτό που μας φέρνει χαρά και μας  εμπνέει να σηκωνόμαστε από το κρεβάτι κάθε μέρα.

www.ertnews.gr

Διαβάστε περισσότερα… Read More