Τι είναι το προκαταβολικό πένθος (anticipatory grief) – Πώς να το διαχειριστούμε
Υπάρχουν φορές που ο πόνος για μια απώλεια δεν έρχεται μετά το τέλος, αλλά πολύ νωρίτερα. Ονομάζεται προκαταβολικό πένθος (anticipatory grief). Είναι εκείνο το βάρος που νιώθουμε όταν βλέπουμε έναν άνθρωπο μας να υποφέρει, γνωρίζοντας πως η στιγμή του αποχωρισμού πλησιάζει. Είναι ένα πένθος που προηγείται του ίδιου του θανάτου ή μιας μεγάλης αλλαγής. Παραδείγματα του είδους αυτού του πένθους μπορεί να είναι: όταν κάποιος που αγαπάμε έχει διαγνωστεί με ανίατη ασθένεια, όταν μια χρόνια πάθηση φθείρει αργά την καθημερινότητα ή ακόμη και όταν βρισκόμαστε μπροστά σε μεγάλες αλλαγές στη ζωή μας: ένα επικείμενο διαζύγιο, μια συνταξιοδότηση, μια μετακόμιση ή όταν τα παιδιά φεύγουν από το σπίτι.
Είναι υγιές να πενθούμε πριν από μια απώλεια;
Πολλές φορές αναρωτιόμαστε αν είναι φυσιολογικό ή υγιές να νιώθουμε λύπη πριν ακόμη χάσουμε έναν άνθρωπο ή μια κατάσταση της ζωής μας. Η απάντηση είναι πως ναι· αυτό το πρόωρο πένθος είναι μέρος της ανθρώπινης εμπειρίας. Όταν συνειδητοποιούμε ότι πλησιάζει μια απώλεια, η ψυχή μας αρχίζει να προετοιμάζεται και να βιώνει πρόωρα συναισθήματα τα οποία με τον καιρό θα βαθαίνουν.
Το προκαταβολικό πένθος δεν μειώνει τον πόνο της τελικής απώλειας· κανείς δεν μπορεί να αποφύγει το βάρος εκείνης της στιγμής. Ωστόσο, μας καλεί να δούμε τον εαυτό μας χωρίς ψευδαισθήσεις και να αναζητήσουμε στήριξη πριν βρεθούμε αντιμέτωποι με το οριστικό. Μας βοηθάει να αποδεχτούμε, ό,τι συμβαίνει μέσα μας, να μην το απορρίψουμε ως «αδυναμία», αλλά να το αγκαλιάσουμε ως φυσικό κομμάτι της ζωής.
Όταν επιτρέπουμε στον εαυτό μας να πενθήσει πριν από την απώλεια, αποκτούμε χρόνο να τακτοποιήσουμε εκκρεμότητες, να μιλήσουμε ανοιχτά, να εκφράσουμε όσα νιώθουμε. Μαθαίνουμε να αντιμετωπίζουμε τον εαυτό μας, με τρυφερότητα και σεβασμό.
Ο «ενδιάμεσος χρόνος»
Το προκαταβολικό πένθος περιγράφεται συχνά ως ένας «ενδιάμεσος χρόνος». Δεν έχουμε χάσει ακόμη τον άνθρωπο ή τη συνθήκη που αγαπάμε, αλλά νιώθουμε ήδη τη σκιά της απώλειας. Ζούμε σε μια δίνη συναισθημάτων – λύπη, φόβος, ανησυχία, εξάντληση – ενώ ταυτόχρονα μπορεί να χρειάζεται να αναλαμβάνουμε τον ρόλο του φροντιστή. Αυτό το διπλό βάρος, του πένθους και της φροντίδας, κάνει την εμπειρία ακόμη πιο δύσκολη.
Η σημασία της αναγνώρισης
Το πρώτο βήμα είναι να αναγνωρίσουμε ότι αυτό που ζούμε είναι πένθος. Όταν δίνουμε όνομα στα συναισθήματά μας, αποκτούμε καλύτερη κατανόηση της κατάστασης. Αν παρατηρούμε ότι βυθιζόμαστε σε θλίψη, ανησυχία ή φόβο, χρειάζεται να πούμε στον εαυτό μας: «Πενθώ, και αυτό είναι φυσικό».
Η διαδικασία αυτή δεν απαλείφει τον πόνο, όμως τον καθιστά πιο διαχειρίσιμο. Μας ανοίγει δρόμο να αναζητήσουμε στήριξη, μάς επιτρέπει να μιλήσουμε με φίλους ή συγγενείς που έχουν περάσει κάτι παρόμοιο, να ζητήσουμε βοήθεια, να μη μείνουμε μόνοι μέσα στη σιωπή.
Η ευκαιρία τακτοποίησης των εκκρεμοτήτων
Το προκαταβολικό πένθος μάς δίνει και μια σπάνια ευκαιρία: να τακτοποιήσουμε εκκρεμότητες πριν να είναι αργά. Να πούμε εκείνα που έχουμε κρατήσει μέσα μας: ένα «σ’ αγαπώ», ένα «ευχαριστώ», ένα «συγγνώμη». Να συγχωρήσουμε ή να ζητήσουμε συγχώρεση.
Για όσους βρίσκονται δίπλα σε έναν άνθρωπο που φεύγει, αυτές οι στιγμές ουσιαστικής επικοινωνίας μπορούν να γίνουν γέφυρες που μειώνουν την οδύνη μετά την απώλεια. Μπορούμε επίσης να συλλέξουμε μνήμες, να κρατήσουμε φωτογραφίες, να γράψουμε ιστορίες, να δημιουργήσουμε μικρά αρχεία ζωής που θα μας συνοδεύουν.
Να μένουμε στο παρόν
Όσο εύκολο κι αν είναι να χανόμαστε στη σκέψη του τι πρόκειται να έρθει, χρειάζεται να επιστρέφουμε στο παρόν. Εάν αφήνουμε τη φαντασία μας να πλάθει συνεχώς το μετά, χάνουμε την επαφή με το τώρα. Και το τώρα είναι η μόνη στιγμή όπου μπορούμε να βιώσουμε χαρά, τρυφερότητα, σύνδεση.
Μικρές πράξεις μπορούν να μας στηρίξουν: ένα τηλεφώνημα σε έναν φίλο, ένα κάλεσμα στο σπίτι, μια βόλτα, μια προσευχή. Όταν εντάσσουμε στην καθημερινότητά μας δραστηριότητες που μας δίνουν παρηγοριά, είναι πιο εύκολο να αντέξουμε τον πόνο που νιώθουμε.
Η απώλεια θα παραμείνει δύσκολη
Κάποιοι πιστεύουν ότι αν πενθούμε από πριν, όταν έρθει η στιγμή θα είναι ευκολότερα. Στην πραγματικότητα, αυτό είναι μια ψευδαίσθηση. Η απώλεια, όταν συμβεί, είναι πάντα δύσκολη. Όσο κι αν την έχουμε «προβάρει» στο μυαλό μας, η πραγματικότητα μάς ξαφνιάζει.
Το προκαταβολικό πένθος δεν μας απαλλάσσει από τη θλίψη της τελικής απώλειας· μας βοηθά, όμως, να είμαστε περισσότερο προετοιμασμένοι και συνειδητοί. Κι εάν οι σκέψεις ή οι ανησυχίες γίνονται υπερβολικά βαριές, είναι σημαντικό να ζητήσουμε βοήθεια, από ειδικούς ή από ομάδες υποστήριξης. Ακόμη και πριν συμβεί η απώλεια, μπορούμε να βρούμε παρηγοριά στη συντροφιά των άλλων.
Ένας δρόμος που όλοι θα περάσουμε κάποτε
Όλοι, αργά ή γρήγορα, θα σταθούμε μπροστά σε έναν «ενδιάμεσο χρόνο» που θα μάς προκαλεί να δούμε την αλήθεια κατάματα. Αντί να το περνάμε μόνοι μας, μπορούμε να το μοιραστούμε, να το ζήσουμε με ειλικρίνεια και να αναζητήσουμε τη στήριξη που χρειαζόμαστε.
Γιατί στο τέλος, εκείνο το οποίο μάς δίνει το κουράγιο να συνεχίσουμε δεν είναι η απουσία πόνου, αλλά η παρουσία της αγάπης, της μνήμης και της ανθρώπινης αλληλεγγύης.
Με πληροφορίες από: The New York Times, Verywellmind
www.ertnews.gr
Διαβάστε περισσότερα… Read More
