Τα πολιτικά μηνύματα που φέρνει η διπλή μομφή κατά της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν

Σε κοινή συζήτηση στο Στρασβούργο τέθηκαν δύο προτάσεις μομφής κατά της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με αιχμή τις εμπορικές σχέσεις με ΗΠΑ και Μερκοσούρ, τη στάση στον πόλεμο της Γάζας, την «υπερρύθμιση» και τη διαφάνεια, αποτυπώνοντας ένα έντονα πολωμένο σκηνικό ανάμεσα στα άκρα και την κεντρώα πλειοψηφία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Οι τοποθετήσεις ηγετών ομάδων και της ίδιας της Προέδρου της Κομισιόν ανέδειξαν τόσο το γεωπολιτικό περιβάλλον «μέγιστης αβεβαιότητας» όσο και τις εσωτερικές εντάσεις για την κατεύθυνση της Ευρώπης σε εμπόριο, κλίμα, κοινωνική πολιτική και κράτος δικαίου.

Ανταπόκριση από τις Βρυξέλλες: Γιώργος Συριόπουλος

Ποιοι κατέθεσαν τις προτάσεις μομφής και τα επιχειρήματα

Την πρώτη πρόταση κατέθεσαν οι «Πατριώτες για την Ευρώπη» (PfE), με κεντρική αιχμή τις επιπτώσεις από τις εμπορικές ρυθμίσεις με ΗΠΑ και Μερκοσούρ σε βιομηχανία και αγροτικό τομέα και κατηγορίες για υπέρμετρη γραφειοκρατία και μεταναστευτική πολιτική που «επιβάλλεται» στα κράτη μέλη. Τη δεύτερη πρόταση υπέβαλε η Ομάδα της Αριστεράς (The Left), εστιάζοντας στη στάση της Επιτροπής απέναντι στη Γάζα, στη διαφάνεια και στη «νεοφιλελεύθερη» εμπορική ατζέντα που, κατά την επιχειρηματολογία τους, υπονομεύει δικαιώματα και αγροτική παραγωγή στην ΕΕ.

Ο Ζορντάν Μπαρντελά, επικεφαλής των Πατριωτών για την Ευρώπη, κατηγόρησε την πρόεδρο της Κομισιόν λέγοντας: «Υπό την ηγεσία σας, η Ευρωπαϊκή Ένωση τρέχει στο άγνωστο, παραδίδοντας την βιομηχανία και τους αγρότες μας στους ανταγωνιστές, ενώ εσείς υπογράφετε συμφωνίες που ισοδυναμούν με εμπορική παράδοση της Ευρώπης».

Από την άλλη, η Μανόν Ομπρί, συμπρόεδρος της Ομάδας της Αριστεράς, κατηγόρησε την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για «συνολική αποτυχία» στην ευρωπαϊκή στρατηγική και ανθρωπιστική στάση «τη στιγμή που εκατοντάδες χιλιάδες άμαχοι πεθαίνουν στη Γάζα, και η Κομισιόν αρνείται να επιβάλει εμπάργκο όπλων στο Ισραήλ», και χαρακτήρισε την επικεφαλής της Κομισιόν «πολιτικά χρεοκοπημένη».

Έκκληση για ενότητα από την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν

Η Πρόεδρος της Επιτροπής αντιπαρέβαλε ένα αφήγημα «ενότητας ως στρατηγική ασφάλειας», περιγράφοντας την Ευρώπη ως στόχο από την Ανατολή με παραβιάσεις εναερίου χώρου, απόπειρες οικονομικού εξαναγκασμού και κυβερνο-υβριδικές απειλές, καλώντας τα θεσμικά όργανα και τις πολιτικές δυνάμεις να παραμείνουν συσπειρωμένες για να αποτραπεί η εκμετάλλευση διαιρέσεων από αντιπάλους. 

Επικαλέστηκε την πρόσφατη ρητορική του Βλαντίμιρ Πούτιν στο Βαλντάι ως απόπειρα υπονόμευσης της ευρωπαϊκής συνοχής, υπογραμμίζοντας ότι το πιο ισχυρό μήνυμα προς τα έξω είναι «η Ευρώπη στέκεται και παραδίδει αποτελέσματα» σε άμυνα, δημοκρατία, ανταγωνιστικότητα και ποιοτικές θέσεις εργασίας. Στο ίδιο πνεύμα, συνέδεσε τις επιχειρησιακές ανησυχίες για τις επιθέσεις drones και τις παραβιάσεις εναέριου χώρου με την ανάγκη για κοινά εργαλεία αποτροπής και ενίσχυση της ανθεκτικότητας, ενώ αναγνώρισε ανησυχίες για Γάζα, Ουκρανία, εξαρτήσεις και ακρίβεια, προτείνοντας εντατικό διάλογο με την Ευρωβουλή για τυχόν διορθώσεις στο πρόγραμμα εργασίας της Επιτροπής.

Οι θέσεις των πολιτικών ομάδων

Το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα δήλωσε ότι θα καταψηφίσει τις μομφές, κατηγορώντας τα «άκρα» για εργαλειοποίηση ενός «έσχατου» θεσμικού μέσου και προκρίνοντας σταθερότητα και συνέχεια της νομοθετικής εργασίας ως απάντηση στις κρίσεις πολέμου, εμπορίου, ενέργειας και κατοικίας. 

Οι Σοσιαλιστές και Δημοκράτες, παρότι κριτικοί σε καθυστερήσεις και κοινωνικές προτεραιότητες, επέλεξαν γραμμή διαπραγμάτευσης για δεσμεύσεις στο πρόγραμμα εργασίας (κοινωνικός προϋπολογισμός, δικαιώματα, πράσινη μετάβαση) αντί θεσμικής κρίσης χωρίς ρεαλιστική πλειοψηφία αποπομπής. 

Οι Πράσινοι άσκησαν δριμεία κριτική για «ασάφεια πορείας» και αναστολές εφαρμογής πράσινων κανόνων (όπως η αποψίλωση), αλλά τόνισαν ότι μια αποπομπή τώρα θα βυθίσει την Ένωση σε παράλυση χωρίς καλύτερους συσχετισμούς, απαιτώντας απτά βήματα στο κλίμα, τα κοινωνικά και το κράτος δικαίου. 

Το Renew ξεκαθάρισε ότι δεν θα στηρίξει τις μομφές, στηλιτεύοντας τακτικές της άκρας δεξιάς, αναγνωρίζοντας ωστόσο ενδο-ομαδικές τριβές και αποχές διαμαρτυρίας σε μεμονωμένα κράτη μέλη. 

Το ECR ανέδειξε τις ανησυχίες για υπέρβαση αρμοδιοτήτων, πίεση στους αγρότες από τη συμφωνία Μερκοσούρ και άφησε ελευθερία ψήφου ανά εθνική αντιπροσωπεία, αποφεύγοντας ενιαία γραμμή ρήξης. 

Η Αριστερά υπερασπίστηκε τη μομφή ως κορυφαίο εργαλείο λογοδοσίας για Γάζα, εμπορική πολιτική και αποδυνάμωση της πράσινης/κοινωνικής ατζέντας, αλλά και εκεί παρατηρούνται διαφοροποιήσεις τακτικής μεταξύ κομμάτων.

Διαδικασία και χρονοδιάγραμμα

Ο Κανονισμός απαιτεί τουλάχιστον 72 υπογραφές για την κατάθεση πρότασης μομφής, κάτι που έχει επιτευχθεί και στις δύο περιπτώσεις, με την Ολομέλεια να ανακοινώνει τυπικά την παραλαβή.

Με τη σημερινή κοινή συζήτηση στην ολομέλεια θα ακολουθήσουν δύο χωριστές ονομαστικές ψηφοφορίες την Πέμπτη, 9 Οκτωβρίου. Για να εγκριθεί κάποια μομφή, χρειάζεται πλειοψηφία επί του συνόλου των ευρωβουλευτών και ταυτόχρονα πλειοψηφία δύο τρίτων επί των εγκύρων ψήφων, ένα από τα υψηλότερα θεσμικά κατώφλια της ΕΕ, που καθιστά την έκβαση εξαιρετικά απαιτητική πολιτικά.

Τι αναμένεται στην κάλπη

Το προηγούμενο του Ιουλίου έδειξε ευρεία απόρριψη της τότε πρότασης μομφής (175 υπέρ, 360 κατά, 18 αποχές), με εμφανείς όμως ρωγμές και αποχές διαμαρτυρίας σε κεντρώες ομάδες. Στοιχείο που αναμένεται να τροφοδοτήσει πίεση για αναπροσαρμογές πολιτικής, ακόμη και αν οι τωρινές προτάσεις δεν προσεγγίσουν το όριο των δύο τρίτων.

Αναλυτές εκτιμούν ότι ακόμη και μια «ήττα» με αυξημένα υπέρ θα αφήσει την Κομισιόν «τραυματισμένη», ιδίως σε τομείς διαφάνειας, εμπορίου και πράσινης μετάβασης, αναγκάζοντας σε σαφέστερες δεσμεύσεις προς την πλειοψηφία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Το ιστορικό προηγούμενο

Παρότι έχουν κατατεθεί επανειλημμένα προτάσεις μομφής από τη δεκαετία του 1970, καμία δεν εγκρίθηκε, με μοναδική ανατροπή το 1999 όταν η Επιτροπή Σαντέρ παραιτήθηκε συλλογικά λίγο πριν από επικείμενη ψηφοφορία, μετά από ευρήματα για κακοδιαχείριση και σύγκρουση συμφερόντων.

Η εμπειρία εκείνη γέννησε μεταρρυθμίσεις λογοδοσίας και παραμένει σημείο αναφοράς σε κάθε σύγχρονη συζήτηση μομφής, υπενθυμίζοντας ότι ακόμη και χωρίς τυπική έγκριση, η πολιτική πίεση μπορεί να έχει καταλυτικά αποτελέσματα.

www.ertnews.gr

Διαβάστε περισσότερα… Read More