Τα ευρήματα του ναυαγίου της γαλλικής ναυαρχίδας «La Therese»
Δεκαέξι χρόνια πολιορκίας του Ηρακλείου από τους Τούρκους κατέληξαν στην παράδοση των Βενετών, οι οποίοι παρά την ήττα τους κατάφεραν έναν άθλο με την βοήθεια χιλιάδων Γάλλων, Γερμανών, Δανών κ.ά. στρατιωτών.
Οι τεράστιες απώλειες σε άνδρες και πλοία άφησαν το αποτύπωμά τους στον βυθό, όπως εξιστορεί ο δημοσιογράφος της ΕΡΤ Γιώργος Παπαδάκης από το ιστορικό μουσείο Κρήτης.
Ο Λόρδος Βύρων συνέκρινε την πολιορκία της Κάντια με την πολιορκία της Τροίας.[1] Στις 19 Ιουνίου 1669, 17 γαλλικά πλοία με 6.000 στρατιώτες έφτασαν στον Χάνδακα για να ενισχύσουν την άμυνα. Στις 3 Ιουλίου, ο Λουδοβίκος ΙΔ΄ έστειλε άλλα 24 πολεμικά πλοία. Έξι μέρες μετά την άφιξή τους, ο αρχηγός του γαλλικού σώματος, Φρανσουά ντε Βαντόμ, Δουξ ντε Μποφόρ, σκοτώθηκε στην μάχη και επικεφαλής ανέλαβε ο Φίλιπ ντε Μοντό-Μπενάκ. Ίσως το πιο γνωστό πλοίο ήταν η υποναυαρχίδα του γαλλικού στόλου, το ιστιοφόρο «La Therese», ένα πλοίο 58 πυροβόλων, το οποίο βυθίστηκε στις 24 Ιουλίου 1669 μετά από έκρηξη στην πυριτιδαποθήκη του, μάλλον από τυχαίο γεγονός. Τον Αύγουστο, οι Γάλλοι εγκατέλειψαν την Κάντια, αφήνοντας μόνο 3.600 στρατιώτες, αποτελούμενους από Βενετούς, Ιταλούς, Άγγλους, Σκωτσέζους, Γερμανούς και Έλληνες, να πολεμήσουν μόνοι τους ενάντια σε περισσότερους από 60.000 Τούρκους. Με εξαντλημένες τις προμήθειες ο Βενετός δόγης Φραντσέσκο Μοροζίνι, στις 27 Σεπτεμβρίου, παρέδωσε τα κλειδιά της πόλεως στον Μεγάλο Βεζίρη Ahmed Köprülü..
Ο Αγησίλαος Καλουτσάκης, επιμελητής στο ιστορικό μουσείο Κρήτης, αναφέρει ότι στα κατάλοιπα του “ναυαγίου των σκελετών” όπως αποκαλείται λόγω των πολλών νεκρών που βρέθηκαν, περιλαμβάνονταν πλήθος μεταλλικών αντικειμένων, βομβών, πυροβόλων, χρυσών νομισμάτων οπλισμού των ανδρών της εποχής, κεραμικών σκευών κ.ά.. Σημειώνεται ότι μόνον επτά από τα 350 μέλη του πληρώματος επέζησαν.
Το πλοίο, το οποίο ήταν το θησαυροφυλάκιο των Γάλλων, ανακαλύφθηκε το 1970, όταν ένας ψαράς βρέθηκε μπροστά στο κουφάρι του. Τυχαία το 1976 ο Ζακ Υβ Κουστώ ο οποίος βρισκόταν στο Αιγαίο ενημερώθηκε για το ναυάγιο και βούτηξε για να το βρεί. Έτσι, άρχισε η ανάσυρση των διαφόρων τμημάτων του το 1987 από την Ελληνική Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων. Εκείνο που δεν βρέθηκε είναι ο μεγάλος θησαυρός που κουβαλούσε, είτε γιατί τον πήραν οι τούρκοι μετά την κατάληψη της πόλεως είτε κάποιοι άλλοι που γνώριζαν που βυθίστηκε το λεηλάτησαν είτε πιο σύγχρονοι ερευνητές και βουτηχτές το “ελάφρυναν” από το φορτίο του.
Σύμφωνα με τον κ. Καλουτσάκη, εάν συνδυαστούν τα ευρήματα του πλοίου με τις αναφορές για την ζωή στα πλοία του 17ου αιώνα υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για την εξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με τις συνθήκες που επικρατούσαν κατά την διάρκεια της πολιορκίας.
Μπορεί ο Μοροζίνι, στα ερείπια του οχυρού San Andrea, να παρέδωσε στους Τούρκους, τα 83 κλειδιά των κτηρίων της πόλεως αλλά η Βενετία διατήρησε τις κτήσεις της Γραμβούσας, της Σούδας και της Σπιναλόγκας, όπου τα βενετικά πλοία μπορούσαν να ελλιμενιστούν κατά την διάρκεια των ταξιδιών προς την ανατολική Μεσόγειο.
Όσον αφορά την πτώση της Κάντια/Χάνδακα/Ηρακλείου στους Τούρκους η ιστορία καταγράφει άλλη μια προδοσία. Στις 15 Νοεμβρίου 1667, ο Βενετός μηχανικός Συνταγματάρχης Andrea Barozzi, ο οποίος καταγόταν από την Κρήτη, αυτομόλησε στον εχθρό. Δίδαξε στους Οθωμανούς νέες γαλλικές τεχνικές πολιορκίας όπως το σκάψιμο τάφρων παράλληλα στα τείχη και ήταν εκείνος που παρέδωσε την πόλη στους Τούρκους. Για τις υπηρεσίες του, ο Μπαρότζι ανταμείφθηκε με 3.000 τάληρα και εκτάσεις γης στην Κρήτη. Ωστόσο, οι Βενετοί ιεροεξεταστές τον κυνηγούσαν για δώδεκα χρόνια, όπως αποδεικνύεται από αλληλογραφία με προξένους και πράκτορες. Έγιναν αρκετές προσπάθειες για να δηλητηριάσουν τον προδότη, αλλά κατάφερε να διαφύγει και σκοτώθηκε το 1682.[2]
[1] George Gordon Byron Baron Byron, Childe Harold’s pilgrimage, Hurst and Company, New York 1831.
[2] Bardakçı Ö., Pugnière F. La dernière croisade: Les Français et la guerre de Candie, 1669, chapter II- Un conflit vénéto-ottoman (1645-1669), Presses universitaires de Rennes, 2008, σσ. 37-59.
www.ertnews.gr
Διαβάστε περισσότερα… Read More
