Πορτογαλία: Το πώς και το μετά των εκλογών – Η ανάδειξη μιας ακόμη ισχυρής άκρας δεξιάς στην Ευρώπη

Το τέλος της λεγόμενης «πορτογαλικής εξαίρεσης» και του «σοσιαλιστικού θαύματος», μετά τις πρόσφατες κοινοβουλευτικές εκλογές στην Πορτογαλία, oι λόγοι της μετεωρικής ανόδου του ακροδεξιού κόμματος Chega και οι θολές προοπτικές σχηματισμού κυβέρνησης, καθώς η κεντροδεξιά Δημοκρατική Συμμαχία δεν μπορεί να δημιουργήσει πλειοψηφία, έχοντας δεσμευτεί να μην συνεργαστεί με την ακροδεξιά και με τους σοσιαλιστές να επιθυμούν πλέον να μείνουν στην αντιπολίτευση, είναι τα θέματα που αναλύονται στην εκπομπή του Πολυδεύκη Παπαδόπουλου «Με το Πρώτο στην Ευρώπη και τον Κόσμο» (Α’ Πρόγραμμα, Σάββατα και Κυριακές 12.00-13.00). Προσκεκλημένος ήταν ο π. καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Κοΐμπρα, το αρχαιότερο της Πορτογαλίας, Ηλίας Σουκιάζης.

Στις τελευταίες εκλογές γράφτηκε το τέλος της λεγόμενης «πορτογαλικής εξαίρεσης» ή του «σοσιαλιστικού θαύματος» που ζήλευαν οι αριστερές δυνάμεις ολόκληρης της Ευρώπης έγραψε σε σχετική ανάλυσή της η La Repubblica.  Τα αποτελέσματα ανέδειξαν νικήτρια –αν και οριακά- την κεντροδεξιά Δημοκρατική Συμμαχία, αλλά την αίσθηση δημιούργησε το ακροδεξιό κόμμα Chega, το οποίο σημείωσε ανησυχητικά μεγάλη άνοδο. Οι Σοσιαλιστές υπολείπονται μεν ελάχιστα της Συμμαχίας, αλλά υποχώρησαν σημαντικά από τα υψηλά επίπεδα ειδικά της προηγούμενης φοράς, τα δε αριστερά κόμματα –που έφτασαν να συγκυβερνούν- έμειναν σε χαμηλά ποσοστά.

 Έτσι, το «πορτογαλικό θαύμα», που συνδύασε έξοδο από το δικό τους μνημόνιο, διατήρηση της δημοσιονομικής σταθερότητας και συνάμα αποκατάσταση των κοινωνικών και εργασιακών ισορροπιών, με ταυτόχρονη αξιόλογη οικονομική ανάπτυξη, φαίνεται τα έκλεισε τον κύκλο του. Κι όλα αυτά, που διήρκησαν κάτι περισσότερο από 8 χρόνια, ήταν κατά πολύ έργο του σοσιαλιστή ηγέτη Αντόνιο Κόστα, στην αρχή με συνεργασία σοσιαλιστών και ριζοσπαστικής αριστεράς και στο τέλος με αυτοδύναμη κυβέρνηση του Σοσιαλιστικού Κόμματος.

Απ΄ την άλλη, μέχρι πριν λίγα χρόνια η Πορτογαλία ήταν η εξαίρεση μιας χώρας χωρίς ακροδεξιά, η οποία είχε αποφύγει να γητευτεί από τον συντηρητικό εξτρεμισμό και λαϊκισμό ακόμα και κατά τις πιο κρίσιμες περιόδους, όπως π.χ. την εποχή του δικού της μνημονίου. Για αυτόν τον λόγο προκαλεί έκπληξη, τουλάχιστον εν μέρει, η σημαντική άνοδος που σημείωσε ο ακροδεξιός σχηματισμός Chega του Αντρέ Βεντούρα, καταφέρνοντας να τετραπλασιάσει τον αριθμό των εδρών του, από 12 σε 48, μέσα σε μόλις μια διετία, από τις προηγούμενες εκλογές. Και πρόκειται για την επιτυχία ενός κόμματος που βασίζεται στο σύνθημα «Θεός, Πατρίδα, Οικογένεια», το οποίο θέλει να ποινικοποιήσει την παράνομη μετανάστευση, που τάσσεται υπέρ του χημικού ευνουχισμού των καταδικασθέντων για βιασμό και που αντιμάχεται την αποκαλούμενη «θεωρία του φύλου».

Ο κ. Σουκιάζης ερωτάται κατά πόσον το υψηλό ποσοστό που συγκέντρωσε αυτός ο χώρος αφορά δομικές αλλαγές στην πορτογαλική κοινωνία ή αν είναι κυρίως ψήφος διαμαρτυρίας. Και πάντως, αποτελεί πλέον γεγονός ότι πέντε δεκαετίες μετά την «Επανάσταση των Γαριφάλων», το 1974, οι νοσταλγοί των δικτατοριών του Σαλαζάρ και του Καετάνο επιστρέφουν στο προσκήνιο πολιτικά ενισχυμένοι και ενδεχομένως ως ρυθμιστές των εξελίξεων.

Υπενθυμίζεται ότι οι εκλογές διεξήχθησαν επειδή ο ηγέτης των Σοσιαλιστών Αντόνιο Κόστα παραιτήθηκε τον Νοέμβριο, μετά από οκτώ χρόνια πρωθυπουργίας, εν μέσω έρευνας για διαφθορά στην οποία ενεπλάκη ο επικεφαλής του επιτελείου του. Ο Κόστα δεν έχει κατηγορηθεί για κάποιο αδίκημα κι εντέλει το κυρίως πρόσωπο με το οποίο συνδέθηκε αποδείχθηκε πως αφορούσε ένα λάθος λόγω συνωνυμίας. Όμως, ο Κόστα δεν ανακάλεσε την παραίτησή του από την πρωθυπουργία, ενώ παρέδωσε και την προεδρία του Σοσιαλιστικού Κόμματος στον  46χρονο Πέντρο Νούνο Σάντος. Ωστόσο ο σοσιαλιστής πρώην πρωθυπουργός εξακολουθεί να είναι δημοφιλής στην Πορτογαλία. Επομένως, ερωτάται ο κ. Σουκιάζης γιατί αποχώρησε από την εσωτερική πολιτική :  Από μια υπερβάλουσα για τους καιρούς μας πολιτική ευθυξία ;  Ίσως γιατί  παραμένει δημοφιλής  επίσης στο εξωτερικό και ιδιαίτερα μεταξύ των ευρωπαίων Σοσιαλιστών, οι οποίοι εξακολουθούν να τον λαμβάνουν υπόψη ως πιθανό υποψήφιό τους για την προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου;

Πάντως, η επιτυχία του Chega ενδέχεται να μην έχει πρακτικές συνέπειες στην πορτογαλική πολιτική, αν ο ηγέτης της νικήτριας κεντροδεξιάς Δημοκρατικής Συμμαχίας, Λουίς Μοντενέγκρο, τηρήσει τη δέσμευσή του περί μη συνεργασίας με την Ακροδεξιά και εφόσον οι οριακά ηττημένοι Σοσιαλιστές επιτρέψουν, όπως έχουν υποσχεθεί, στη νικήτρια παράταξη να κυβερνήσει. Πάντως, αν γίνει κάτι τέτοιο, ο Μοντενέγκρο το πολύ να σχηματίσει μία κυβέρνηση μειοψηφίας με τη συμμετοχή μικρότερων συντηρητικών κομμάτων, η οποία όμως μάλλον θα αποδειχθεί βραχύβια.

Απ’ την άλλη, ένας “μεγάλος συνασπισμός” με τη συμμετοχή Κεντροδεξιάς και Σοσιαλιστών, όπως συνέβαινε παλαιότερα στη Γερμανία και μια φορά στο παρελθόν, επίσης, στην Πορτογαλία, θεωρείται απίθανο να υλοποιηθεί ξανά λόγω μεγάλων διαφορών ανάμεσα στα δύο μεγάλα κόμματα. Πολιτικοί παρατηρητές κάνουν ήδη λόγο για καινούργια προσφυγή στις κάλπες, με στόχο να προκύψει ξεκάθαρη κυβερνητική εντολή. Ωστόσο, σύμφωνα με το πορτογαλικό Σύνταγμα, πρέπει να περάσουν έξι μήνες για να προκηρυχθούν νέες εκλογές και αυτές μπορούν να διεξαχθούν μέσα σε 55 ημέρες από την ολοκλήρωση του εξαμήνου. Συνεπώς, έως περίπου τον ερχόμενο Νοέμβριο, δεν μπορεί να επαναληφθεί η εκλογική διαδικασία και μέχρι τότε μια ιδιαίτερα σταθερή, τα τελευταία χρόνια, χώρα της ΕΕ μπορεί να ζήσει έντονη κυβερνητική αστάθεια.

www.ertnews.gr

Διαβάστε περισσότερα… Read More