«Παλαιολόγεια 2024» –  571 χρόνια από την άλωση της Πόλης

Οι εκδηλώσεις μνήμης για την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως και τον θάνατο του τελευταίου αυτοκράτορα του βυζαντίου Κωνσταντίνου Παλαιολόγου ξεκίνησαν στον Μυστρά στις 24 του μηνός.

Η δημοσιογράφος της ΕΡΤ Πέγκυ Μπρούσαλη, συνεπής στην στο ραντεβού της με την ιστορία, μεταφέρει την εικόνα από τον φορτισμένο συναισθηματικά χώρο της καστροπολιτείας στον Μυστρά.

«571 χρόνια μετά την κραυγή “Η πόλις Εάλω”, τιμούμε το πρόσωπο εκείνου που δεν υπέστειλε την σημαία, αλλά και όλους εκείνους τους πιο σύγχρονους στους οποίους οφείλουμε την ύπαρξη του Ελληνικού Έθνους», τονίζει ο Μιχάλης Βακαλόπουλος, δήμαρχος Σπάρτης.

«Ακούμε ακόμη τον θρήνο που συνεχίζει να ηχεί στην μνήμη. Εάν δεν έχουμε μνήμη δεν θα έχουμε μέλλον». Μια μεγάλη αλήθεια που επανέλαβε ο κ. Βακαλόπουλος, την οποία οι περισσότεροι προσπερνούν ως παρωχημένη.

Οι επισκέπτες στον Μυστρά αξίζει να σταθούν μπροστά στο μνημείο του Παλαιολόγου και να διαβάσουν εκείνο που ο ίδιος διεμήνυσε στον πορθητή όταν στις 16 Μαΐου του ζήτησε να παραδώσει την Βασιλεύουσα, να αποχωρήσει αυτός και η συνοδεία του ασφαλής και να λάβει ως αντάλλαγμα την ηγεμονία της Πελοποννήσου. Η απάντηση του τόσο στο γράμμα όσο και στο πνεύμα είναι ίδια με εκείνη του Λεωνίδα στις Θερμοπύλες.[1] «Το δέ τήν πόλιν σοί δοῦναι οὔτ’ ἐμόν ἐστί οὔτ’ ἄλλου τῶν κατοικούντων ἐν ταύτῃ· κοινή γάρ γνώμη πᾶντες αὐτοπροαιρέτως ἀποθανοῦμεν καί οὐ φεισόμεθα τῆς ζωῆς ἡμῶν».[2] Η απόδοση του κειμένου σε δημώδη γλώσσα στερεί από την χαρά της νοητικής προσπάθειας.    

Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος «έφιππος επισκοπών τα τείχη και θαρρύνων πάντας», κέρδισε την αθανασία. Οι λοιποί την λήθη. «Ο παμμέγιστος εκείνος ναός της του θεού Σοφίας», όπου προσέφυγε το πλήθος πιστεύοντας πως θα διασωθεί «μετεβλήθη εις τόπον ακολασίας και βδελυρίας των οργιαζόντων επί τη νίκη πορθητών».[3]  Για να ωριμάσουν οι λαοί πρέπει να εξοικειωθούν με την αλήθεια, την οποία κατέγραψε ο ιστορικός της αλώσεως Γεώργιος Σφραντζής.

Ήταν μια άλωση πρώτα εκ των έσω. Διάφοροι διεκδικητές του θρόνου υπέσκαπταν τους αυτοκράτορες από την εποχή της μάχης του Ματζικέρτ το 1071 και συνέχισαν να γεμίζουν τον λαό με ψευδαισθήσεις, προκειμένου να καταλάβουν την εξουσία. Η βοήθεια που χρειαζόταν η Πόλη δεν ήταν εξ ουρανού, αλλά πολύ κοσμική και δεν θα μπορούσε να είναι άλλη εκτός από δυτική. Ωστόσο, λαοπλάνοι υπέσκαπταν τον αυτοκράτορα και έπεισαν τον όχλο ότι είχαν την συνταγή της επιτυχίας. Ένας μακρύς κατάλογος θλιβερών διεκδικητών, όπως ο Καντακουζηνός, οι οποίοι με ραδιουργίες και δολοφονίες οδήγησαν στην καταστροφή.[4]    

Η αναξιοπρεπής δουλοπρέπεια και ο απροκάλυπτος πολιτικός καιροσκοπισμός  διέπνεαν την ζωή του Κριτόβουλου του Ιμβριώτη, ο οποίος επωφελήθηκε από τον κατακτητή και τον ύμνησε δεόντως, όπως φαίνεται στο έργο του Η ζωή του Μωάμεθ Β΄.  Ο Καισάριος Δαπόντες, τρεις αιώνες μετά την άλωση μετέφερε τις ίδιες απόψεις, που είχαν οι ανθενωτικοί, όπως ο πατριάρχης Γεννάδιος, οι οποίοι θεωρούσαν την υποταγή στην ημισέληνο τιμωρία του θεού. Προπαγάνδιζε ότι «οι Τούρκοι θα κυριαρχήσουν στην Ανατολή μέχρι το τέλος του αιώνα και ότι οι προσδοκίες για την ανάσταση του ελληνισμού ήταν μάταιες».[5] Στην ίδια κατηγορία ανήκουν και οι εξισλαμισθέντες ελληνικοί πληθυσμοί της Μικράς Ασίας, των νήσων και της ηπειρωτικής χώρας, οι οποίοι για οικονομικά συμφέροντα κυρίως, επέλεξαν το Ισλάμ και απετέλεσαν το εργαστήριο παραγωγής της πολυπληθούς τουρκικής αυτοκρατορίας.

[1] Παύλος Καρολίδης, Εγχειρίδιον βυζαντινής ιστορίας μετά των κυριοτάτων κεφαλαίων της μεσαιωνικής ιστορίας, εκ. Νικ. Τζακάς, Αθήναι 1906, σσ. 287-288.

[2] Δούκας, Ιστορία, «Περί αλώσεως της Κωνσταντινουπόλεως».

[3] Παύλος Καρολίδης, Εγχειρίδιον βυζαντινής ιστορίας μετά των κυριοτάτων κεφαλαίων της μεσαιωνικής ιστορίας, εκ. Νικ. Τζακάς, Αθήναι 1906, σσ. 289-290.

[4] Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος, Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Τόμος 17, 1341-1453 μ.Χ., NationalGeographicSociety2009-2010, σ.15.

[5] Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος, Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Τόμος 17, 1341-1453 μ.Χ., NationalGeographicSociety2009-2010, σ.18.   

www.ertnews.gr

Διαβάστε περισσότερα… Read More