Παγκόσμια ανησυχία για κλιμάκωση στην Ερυθρά Θάλασσα – Σφοδρά αντίποινα υπόσχονται οι Χούθι σε ΗΠΑ και Βρετανία

12 Ιανουαρίου 2024

Κλιμακώνεται επικίνδυνα τις τελευταίες ώρες η ένταση στην Ερυθρά Θάλασσα, με τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Βρετανία να πλήττουν δεκάδες στόχους που συνδέονται με τους αντάρτες Χούθι στην Υεμένη. Ραντάρ και εγκαταστάσεις που χρησιμοποιούνταν για να εξαπολύονται πύραυλοι κατά πλοίων εξουδετερώθηκαν, με τους Χούθι να χαρακτηρίζουν την επίθεση ως «τη μεγαλύτερη ανοησία στην ιστορία ΗΠΑ και Βρετανίας». Είναι η πρώτη φορά που εξαπολύονται πλήγματα κατά της υποστηριζόμενης από το Ιράν ομάδας από τότε που άρχισε να στοχεύει τη διεθνή ναυτιλία στην Ερυθρά θάλασσα.

Πάνω από εξήντα στόχοι επλήγησαν, σε πέντε διαφορετικές περιοχές κατά μήκος της Υεμένης. Μεταξύ τους στρατιωτικές εγκαταστάσεις, συστήματα εκτόξευσης και ραντάρ που χρησιμοποιεί η φιλο-ιρανική οργάνωση για τις επιθέσεις της. “Οι προειδοποιήσεις υπήρχαν” διαμηνύουν Πεντάγωνο και βρετανικό υπουργείο Άμυνας, που είχαν τη στήριξη της Ολλανδίας, του Καναδά και της Αυστραλίας.

Οι αντάρτες Χούθι της Υεμένης υποσχέθηκαν την Παρασκευή σφοδρά αντίποινα για την αμερικανικά και βρετανικά πλήγματα εναντίον τους, εντείνοντας περαιτέρω την προοπτική μιας ευρύτερης σύγκρουσης σε μια περιοχή που ήδη μαστίζεται από τον πόλεμο του Ισραήλ στη Γάζα. Ο βομβαρδισμός σκότωσε τουλάχιστον πέντε ανθρώπους και τραυμάτισε έξι, δήλωσαν οι Χούθι. Οι ΗΠΑ ανέφεραν ότι οι επιθέσεις στόχευαν περισσότερους από 60 στόχους σε 16 διαφορετικές τοποθεσίες σε περιοχές της Υεμένης που ελέγχονται από τους Χούθι. Ο στρατιωτικός εκπρόσωπος των Χούθι, ταξίαρχος Yahya Saree, δήλωσε σε μαγνητοσκοπημένη ομιλία του ότι τα πλήγματα “δεν θα μείνουν αναπάντητα ή ατιμώρητα“.

Οι επιθέσεις των αμερικανικών και βρετανικών στρατών ήταν “αμυντικές και σχεδιασμένες να διαφυλάξουν την ελευθερία της ναυσιπλοΐας σε μια από τις πιο ζωτικής σημασίας υδάτινες οδούς“, δήλωσε εκπρόσωπος του ΝΑΤΟ την Παρασκευή. “Οι δυνάμεις των Χούτι υποστηρίζονται, προμηθεύονται και εξοπλίζονται από το Ιράν. Έτσι, η Τεχεράνη έχει ιδιαίτερη ευθύνη να περιορίσει τους πληρεξουσίους της“, πρόσθεσε. Το ίδιο το ΝΑΤΟ δεν συμμετείχε στα πλήγματα, αλλά τόσο οι ΗΠΑ όσο και το Ηνωμένο Βασίλειο είναι μέλη του ΝΑΤΟ, ενώ δύο άλλα μέλη του ΝΑΤΟ, η Ολλανδία και ο Καναδάς, παρείχαν υποστήριξη.

Οι ΗΠΑ πάντως δεν «επιδιώκουν σύγκρουση με το Ιράν», παρά τα πλήγματα στην Υεμένη, δήλωσε σήμερα ο Λευκός Οίκος. «Δεν επιδιώκουμε σύγκρουση με το Ιράν. Δεν επιζητούμε κλιμάκωση και δεν υπάρχει λόγος να υπάρξει κλιμάκωση πέρα από όσα συνέβησαν τις τελευταίες ημέρες», είπε ο Τζον Κίρμπι, εκπρόσωπος του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας στο MSNBC.

Οι αεροπορικές επιδρομές των ΗΠΑ και της Βρετανίας σε θέσεις των Χούθι στην Υεμένη αποτελούν μια απάντηση στις συνεχιζόμενες επιθέσεις του σιιτικού αντάρτικου κινήματος στη διεθνή ναυσιπλοΐα στην Ερυθρά Θάλασσα, ανακοίνωσε σήμερα η διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Υεμένης. Η υποστηριζόμενη από τη Σαουδική Αραβία υεμενίτικη κυβέρνηση πρόσθεσε ότι οι υποστηριζόμενοι από το Ιράν Χούθι φέρουν την ευθύνη ότι σέρνουν αυτή τη φτωχότερη χώρα της αραβικής χερσονήσου σε πεδίο στρατιωτικής σύγκρουσης.

Διεθνείς αντιδράσεις

Τα πυραυλικά πλήγματα στην Υεμένη καταδίκασαν Χεζμπολάχ και Χαμάς, ενώ το Ιράν κάνει λόγο για παραβίαση του διεθνούς δικαίου. Διαδηλώσεις διαμαρτυρίας και στην Τεχεράνη. Ο Ρετζέπ Ταγιπ Ερντογάν μιλά για δυσανάλογα πλήγματα, ενώ η Ρωσία κατηγορεί Βρετανία και Ηνωμένες Πολιτείες για περαιτέρω αποσταθεροποίηση της περιοχής. Στο Πεκίνο, η εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών Μάο Νινγκ κάλεσε τα έθνη να μην κλιμακώσουν τις εντάσεις στην Ερυθρά Θάλασσα.

Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα εξέφρασαν σοβαρή ανησυχία για τις συνέπειες των επιθέσεων στη ναυσιπλοΐα στην Ερυθρά Θάλασσα, όπως μετέδωσε το επίσημο πρακτορείο ειδήσεων της χώρας του Κόλπου. Προσέθεσε πως τα ΗΑΕ τόνισαν την ανάγκη να διατηρηθεί η ασφάλεια στην περιοχή και τα συμφέροντα των εταιριών της.

Η Ισπανία πάντως ξεκαθάρισε ότι δεν θα επέμβει στρατιωτικά στην περιοχή της Ερυθράς Θάλασσας λόγω μιας “δέσμευσης στην ειρήνη” και οποιαδήποτε χώρα το κάνει θα χρειαστεί να απαντήσει για τις ενέργειές της, δήλωσε σήμερα η υπουργός Άμυνας Μαργαρίτα Ρόμπλες.

Όλα εξαρτώνται από την απάντηση των Χούθι εκτιμούν αναλυτές, καθώς βρετανοί και αμερικανοί αξιωματούχοι διαμηνύουν ότι αν και δεν έχουν προγραμματίσει άλλη επιχείρηση, παραμένουν σε ετοιμότητα για κάθε ενδεχόμενο.

Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ συνεδριάζει κατεπειγόντως σήμερα (τοπική ώρα δυτικών ΗΠΑ) μετά τα πλήγματα που εξαπέλυσαν αμερικανικές και βρετανικές στρατιωτικές δυνάμεις κατά των Χούθι στην Υεμένη, ανακοίνωσε η Γαλλία, η οποία ασκεί την προεδρία του ΣΑ για τον μήνα Ιανουάριο.

(Houthi Media Center via AP)

Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν σε πόλεις της Υεμένης σήμερα για να ακούσουν τους ηγέτες τους να καταδικάζουν τα αμερικανοβρετανικά πλήγματα στη χώρα τους ως απάντηση στις επιθέσεις των ανταρτών Χούθι σε πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα. «Τα πλήγματά σας εναντίον της Υεμένης είναι τρομοκρατικά», δήλωσε ο Μοχάμεντ Άλι Αλ- Χούθι, ένα μέλος του Ανώτατου Πολιτικού Συμβουλίου των Χούθι, απευθυνόμενος στις ΗΠΑ. «Οι ΗΠΑ είναι ο διάβολος».

Από τότε που ξέσπασε ο πόλεμος Ισραήλ-Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου, οι Χούθι που υποστηρίζονται από το Ιράν έχουν πραγματοποιήσει μια σειρά επιθέσεων στην Ερυθρά Θάλασσα, ισχυριζόμενοι ότι στοχεύουν πλοία με ισραηλινούς δεσμούς σε ένδειξη αλληλεγγύης με τους Παλαιστίνιους.

Το οπλοστάσιο τους περιλαμβάνει πυραύλους κρουζ και μη επανδρωμένα αεροσκάφη και ανανεώνεται από το 2014, όταν κατέλαβαν την πρωτεύουσα της Υεμένης, Σαναά. Το 2022, οι Χούθι δήλωσαν ότι χρησιμοποίησαν πυραύλους κρουζ Quds 2 για να χτυπήσουν εγκαταστάσεις πετρελαίου στο Άμπου Ντάμπι, την πρωτεύουσα των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων. Οι ηλεκτροκίνητοι, κατευθυνόμενοι πύραυλοι διέσχισαν περισσότερα από 1.126 χιλιόμετρα από τη βόρεια Υεμένη. Οι Χούθι χρησιμοποίησαν επίσης τον πύραυλο Quds 2 το 2020 για να χτυπήσουν εγκαταστάσεις στη Σαουδική Αραβία.

Πώς επηρεάζεται το εμπόριο

Τεράστιες εταιρείες μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων αποφεύγουν την Ερυθρά Θάλασσα και στέλνουν τα πλοία τους γύρω από την Αφρική και το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας. Αυτό προσθέτει, όπως λένε οι αναλυτές, μία έως δύο εβδομάδες στα ταξίδια. Το κόστος ασφάλισης και καυσίμων έχει αυξηθεί.

Ο αριθμός των εμπορευματοκιβωτίων που διέρχονται από την Ερυθρά Θάλασσα μειώθηκε περισσότερο από το ήμισυ τον Δεκέμβριο, σε περίπου 200.000 από 500.000 τον Νοέμβριο. Το σημερινό επίπεδο είναι 66% χαμηλότερο από τον μέσο όρο πριν από την πανδημία 2017-2019, σύμφωνα με τον εμπορικό δείκτη που καταρτίζει το Ινστιτούτο του Κιέλου για την Παγκόσμια Οικονομία στη Γερμανία.

Το κόστος ενός τυποποιημένου εμπορευματοκιβωτίου 40 ποδών από την Κίνα προς τη βόρεια Ευρώπη έχει εκτοξευθεί από τα 1.500 στα 4.000 δολάρια. Αλλά αυτό εξακολουθεί να απέχει πολύ από τα 14.000 δολάρια που παρατηρήθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας.

Οι καθυστερήσεις συνέβαλαν στη μείωση του παγκόσμιου εμπορίου κατά 1,3% τον Δεκέμβριο, αντανακλώντας τα εμπορεύματα που παρέμειναν στα πλοία αντί να εκφορτωθούν στα λιμάνια. Όμως “αισθητές συνέπειες για τις τιμές καταναλωτή στην Ευρώπη δύσκολα αναμένονται, καθώς το μερίδιο του κόστους των εμπορευματικών μεταφορών στην αξία των προϊόντων υψηλής τιμής, όπως τα ηλεκτρονικά είδη ευρείας κατανάλωσης, είναι ένα κλάσμα του 1%“, δήλωσε ο Julian Hinz, διευθυντής του Ερευνητικού Κέντρου Εμπορικής Πολιτικής στο Κίελο.

(Houthi Media Center via AP)

Ωστόσο, οι αναλυτές της JP Morgan λένε ότι η αύξηση του κόστους θα μπορούσε να επιβραδύνει την πρόσφατη μείωση του πληθωρισμού: “Ενώ αυτές οι αυξήσεις κόστους προέρχονται από χαμηλά επίπεδα, θα ενισχύσουν την εξασθένιση της πρόσφατης αποπληθωριστικής δυναμικής για τις τιμές των αγαθών“.

Εν τω μεταξύ, το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ ανακοίνωσε την Παρασκευή ότι επέβαλε κυρώσεις σε δύο εταιρείες στο Χονγκ Κονγκ και στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα επειδή φέρονται να μεταφέρουν ιρανικά εμπορεύματα για λογαριασμό του οικονομικού διαμεσολαβητή των Χούτι, Σαΐντ αλ Τζαμάλ, που εδρεύει στο Ιράν. Τέσσερα πλοία που ανήκουν στις εταιρείες προσδιορίστηκαν επίσης ως δεσμευμένη περιουσία. Ο Hussein al-Ezzi, αξιωματούχος των Χούθι στο υπουργείο Εξωτερικών τους τόνισε ότι “η Αμερική και η Βρετανία θα πρέπει αναμφίβολα να προετοιμαστούν να πληρώσουν βαρύ τίμημα και να υποστούν όλες τις τρομερές συνέπειες αυτής της κατάφωρης επίθεσης“.

Η Tesla, εν τω μεταξύ, δήλωσε ότι θα σταματήσει προσωρινά το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής στο γερμανικό εργοστάσιό της λόγω των επιθέσεων στην Ερυθρά Θάλασσα. Και η δανέζικη εταιρεία θαλάσσιων μεταφορών Torm ανακοίνωσε σήμερα ότι θα διακόψει κάθε διέλευση από το νότιο τμήμα της Ερυθράς Θάλασσας.

Εξάλλου, προχωρά η σύσταση μιας ειδικής αποστολής της ΕΕ για την ασφάλεια στην Ερυθρά Θάλασσα και την προστασία των εμπορικών πλοίων από τις πυραυλικές επιθέσεις των ανταρτών Χούθι της Υεμένης, που είχε ανακοινωθεί στις 3 Ιανουαρίου από τον Ύπατο Εκπρόσωπο της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ. Σύμφωνα με ευρωπαϊκές διπλωματικές πηγές, την Τρίτη 16 Ιανουαρίου θα συνεδριάσει η Επιτροπή Πολιτικής και Ασφάλειας της ΕΕ, όπου οι αντιπρόσωποι των 27 κρατών-μελών της ΕΕ θα συζητήσουν για πρώτη φορά τη δημιουργία μιας ευρωπαϊκής επιχείρησης στην Ερυθρά Θάλασσα. Η συζήτηση θα γίνει στη βάση της πρότασης-σχεδίου που υπέβαλε η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης (ΕΥΕΔ) και ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ.

Τι προκαλείται στις τιμές του πετρελαίου

Οι τιμές του αργού αυξήθηκαν περίπου 4% στην είδηση των αεροπορικών επιδρομών υπό την ηγεσία των ΗΠΑ. Η διεθνής τιμή αναφοράς Brent διαπραγματεύεται λίγο πάνω από τα 80 δολάρια ανά βαρέλι την Παρασκευή. Αυτό εξακολουθεί να είναι χαμηλότερο από τα 84 δολάρια περίπου την παραμονή της επίθεσης της Χαμάς κατά του Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου.

“Αν και αυτό ασκεί ανοδικές πιέσεις στις παγκόσμιες τιμές του πετρελαίου, είναι απίθανο να αντιπροσωπεύει ένα σοβαρό σοκ στην προσφορά ενέργειας προς το παρόν“, δήλωσε στο X, πρώην Twitter, η Simone Tagliapietra, αναλύτρια ενέργειας στο think tank Bruegel.

Αυτό θα μπορούσε να αλλάξει αν οι συγκρούσεις Χαμάς-Ισραήλ και Χούθι κλιμακωθούν και οδηγήσουν σε προβλήματα στο Στενό του Ορμούζ στο νότιο άκρο του Περσικού Κόλπου: “Αυτό θα είχε τεράστιες επιπτώσεις στις παγκόσμιες αγορές ενέργειας“.