Ο Πάπας των Φτωχών, μέσα από τον δικό του λόγο

Ο Πάπας των φτωχών, ο πιο προσιτός στους ανθρώπους Ιεράρχης της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, περπάτησε στις γειτονιές του κόσμου, διδάσκοντας με τη στάση του την απλότητα, την ευσπλαχνία και την αξία κάθε προσπάθειας που οδηγεί στην επίτευξη ενός στόχου, ακόμη κι αυτός μοιάζει ανέφικτος.

Της Σοφίας Πατραμάνη

Χωρίς να έχει πολιτική εξουσία ο Πάπας Φραγκίσκος, έχοντας όμως τη δύναμη της προσοχής δισεκατομμυρίων ανθρώπων, στάθηκε απέναντι σε ισχυρούς ηγέτες και με φωνή στεντόρια ζήτησε την ειρήνευση, σε τόπους που φλέγονταν από τις πολεμικές συρράξεις και δικαιοσύνη στην αντιμετώπιση των μεταναστών.

Δεν επέβαινε σε πολυτελή αυτοκίνητα και επιθυμούσε το ίδιο, για τους ανθρώπους της Εκκλησίας: «Mε πονάει να βλέπω έναν ιερέα να είναι με ένα αυτοκίνητο – τελευταίο μοντέλο. Απλά, δεν είναι σωστό»!

Είναι τα λόγια του Πάπα Φραγκίσκου, σε ντοκιμαντέρ, που προβάλλει το Netflix, μέσα από το οποίο προβάλλεται και η ανθρώπινη πλευρά του:

• Αγαπούσε το ποδόσφαιρο, την κλασσική μουσική, τον κινηματογράφο, το αργεντίνικο τάνγκο: «Να «οδηγείς» και να αφήνεσαι, να παίρνεις την ευθύνη να προσέχεις τον άλλο, όλα αυτά δεν είναι εικόνες τρυφερότητας; To τάνγκο είναι μια μελωδία νοσταλγική και ελπιδοφόρα. Το τάνγκο φέρνει, πάντα, μια ελπίδα για το μέλλον».

• «Υπάρχει ένα όμορφο αλπικό τραγούδι: “Στην τέχνη της αναρρίχησης, σημασία έχει όχι να μην πέσεις, αλλά να μην παραμείνεις πεσμένος». Και, πάντα υπάρχει κάποιος να σου κρατάει το χέρι. Αυτός, από την άλλη, είναι ο μόνος θεμιτός τρόπος να κοιτάζεις κάποιον αφ’ υψηλού! Κάθε άλλος τρόπος να κοιτάζεις κάποιον αφ΄ υψηλού δεν είναι θεμιτός, ούτε ανθρώπινος».

• «Ο αγώνας για να κρατήσουμε τις ρίζες, να κρατήσουμε την παράδοση, δεν σημαίνει ότι είμαστε συντηρητικοί. Η παράδοση εξελίσσεται. Πραγματική παράδοση δεν είναι αυτή, που σε εγκλωβίζει, αλλά αυτή που σε εμπνέει».

• Για την κλιματική κρίση, έκρουε τον κώδωνα του κινδύνου, αφυπνίζοντας συνειδήσεις: «H μητέρα φύση είναι το δώρο του θεού προς εμάς και πρέπει να τη φροντίζουμε. Ο Θεός συγχωρεί πάντα, οι άνθρωποι συγχωρούμε καμμιά φορά και η φύση δεν συγχωρεί ποτέ. Και η «εκδίκηση της φύσης» είναι τα φαινόμενα, που βιώνουμε σήμερα.

Ο Πάπας Φραγκίσκος δίδασκε τους νέους «να μιλούν με τους παλιούς, γιατί αυτό είναι καλό για το μέλλον της ανθρωπότητας». Για τη ζωή του, o Πάπας Φραγκίσκος μιλάει, με λεπτομέρειες,μέσα από την αυτοβιογραφία του, με τον τίτλο «ΕΛΠΙΔΑ», που κυκλοφόρησε, πρόσφατα, στην Ελλάδα, από τις εκδόσεις Gutenberg. Αναφέρεται στα προβλήματα που αντιμετώπισαν οι παππούδες και οι γονείς του, ως μετανάστες, σε σοβαρά θέματα της Εκκλησίας και περιγράφει περιστατικά και εικόνες από την Αργεντινή, αλλά και από πολλές άλλες γωνιές του κόσμου. Ο λόγος του έχει τη δύναμη να αγγίζει όλων τις καρδιές:

Ενας θρησκευτικός ηγέτης, που έδινε μάχες για την παγκόσμια ειρήνη, προκαλούσε, πολλές φορές συγκίνηση, μέσα από τους δραματικούς τόνους, με τους οποίους εξέφραζε την έκκλησή του γιαυτόν το σκοπό. Οπως, όταν, γονάτισε μπροστά στον ηγέτη του Νότιου Σουδάν, έσκυψε το κεφάλι μπροστά στα πόδια του και τον ικετέψε για ειρήνευση,στη συγκεκριμένη χώρα, κατά τη συνάντησή τους, τον Απρίλιο του 2019.

«Για το θεμελιώδες χαρακτηριστικό των σύγχρονων πολέμων», ο Πάπας Φραγκίσκος επισημαίνει στην αυτοβιογραφία του:

«Σε κάθε σύρραξη, από τη Μέση Ανατολή ως τα Βαλκάνια, από την Ασία ως την Αφρική, η εντυπωσιακή πλειονότητα των θυμάτων – και, μάλιστα, το 80% , στην αρχή του 21ου αιώνα- πρέπει να αναζητηθεί στον άμαχο πληθυσμό».

Ο Πάπας Φραγκίσκος είχε ταχθεί, δυναμικά, ενάντια στις απελάσεις μεταναστών.

«Μετανάστευση και πόλεμος είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος»

«Οι σύγχρονοι πόλεμοι αφορούν κάποιες περιοχές του κόσμου, όμως τα όπλα, με τα οποία διεξάγονται, κατασκευάζονται σε εντελώς διαφορετικές περιοχές. Αυτές, ακριβώς, είναι οι περιοχές, που με τους συνεχείς πολέμους διογκώνουν το κύμα των προσφύγων, τους οποίους, στη συνέχεια, διώκουν, χωρίς οίκτο”.

Το πρώτο του ταξίδι, ως Πάπας, ήταν στη Λαμπεντούζα, το νησάκι, στην περιοχή της Μεσογείου, που έγινε υγρός τάφος για πάρα πολλούς μετανάστες.

Ο ίδιος αναφερόμενος στη Λαμπεντούζα μιλάει για “προμαχώνα ελπίδας και αλληλεγγύης, αλλά και για σύμβολο των αντιφάσεων και της τραγωδίας των μεταναστεύσεων».

Στην Ελλάδα ήρθε δύο φορές, το 2016 και το 2021, στο Κέντρο Μεταναστών, στη Μόρια της Λέσβου. Το 2016 ήταν μαζί με τον Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο και τον Αρχιεπίσκοπο κ.Ιερώνυμο. Και έκανε λόγο για την πιο σοβαρή ανθρωπιστική καταστροφή μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, καθώς και για την αποτυχία της μεταναστευτικής πολιτικής της Ευρώπης.

Ηταν ένας Πάπας διαφορετικός, που άφησε το στίγμα του, μέσα από τις προσπάθειες εκσυγχρονισμού στους κόλπους της Καθολικής Εκκλησίας.

• Μέσα από την αυτοβιογραφία του αναφέρεται και στο σκάνδαλο της παιδεραστίας, στους κόλπους της Kαθολικής Εκκλησίας:

«Με ντροπή και μετάνοια η Εκκλησία οφείλει να ζητήσει συγχώρεση, για την τρομερή ζημιά που έχουν προκαλέσει εκείνοι οι ιερείς με τη σεξουαλική κακοποίηση μικρών παιδιών, τα οποία αντί να βρουν στο πρόσωπο εκείνων πατρική στοργή και πνευματική καθοδήγηση, βρήκαν δήμιους…

Ο πόνος των θυμάτων είναι ένας θρήνος, που ανεβαίνει στον ουρανό, που αγγίζει την ψυχή και που, για πολύ καιρό, αγνοήθηκε, συγκαλύφθηκε ή αποσιωπήθηκε.

Προφανώς, ευθύνονται οι κακοποιητές, αλλά και ένας επίσκοπος, ο οποίος γνωρίζει και δεν κάνει τίποτα, είναι εξίσου υπεύθυνος. Το να κουκουλώνεις μια τέτοια κατάσταση είναι σαν να προσθέτεις ντροπή στην ντροπή».

• Για τον ξεριζωμό της οικογένειάς του και το μακρύ ταξίδι από τη Γένοβα στην Αργεντινή, o Πάπας Φραγκίσκος αναφέρεται, εκτενώς, στο ναυάγιο ενός πλοίου, που βυθίστηκε και στο οποίο θα είχαν επιβιβαστεί οι παπούδες και ο πατέρας του (είχαν, βγάλει και εισιτήρια), αν είχαν καταφέρει να πουλήσουν, εγκαίρως, όλα τα υπάρχοντά τους.

«Γι΄ αυτό, τώρα, εγώ βρίσκομαι εδώ», λέει απλά ο Πάπας Φραγκίσκος, ο οποίος γεννήθηκε στο Μπουένος Αιρες. Η μάχη για την επιβίωση των μεταναστών, που άφηναν πίσω τους τα πάντα, λόγω πολέμων και φτώχειας, οι κάθε μορφής απώλειας της οικογένειάς του, χαράχτηκαν στη μνήμη του αγοριού, από τις περιγραφές των παππούδων του.

“Το τι είναι ο πόλεμος, το έμαθα από μικρός, από τον παππού μου,Τζοβάνι. Τα δικά του χείλη μου διηγήθηκαν, πρώτα, εκείνες τις οδυνηρές ιστορίες».

• Ξεχωριστή θέση έχει, στην αυτοβιογραφία του, ο πυρηνικός όλεθρος στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι:

«Αυτή η τρέλα είναι ο πυρηνικός πόλεμος». Και αναφέρει το σχόλιο του Αλπερτ Αινστάιν: « Η ανθρωπότητα εφηύρε την ατομική βόμβα, όμως κανένας ποντικός δεν θα κατασκεύαζε, ποτέ, μια ποντικοπαγίδα».

O πάπας Φραγκίσκος παραθέτει στο βιβλίο του μια φωτογραφία, που τον συγκλόνισε. «Ημουν, ήδη, Πάπας. Μου την έστειλε ένας δημοσιογράφος».

«Η εικόνα αυτή, για μένα έχει γίνει το σύμβολο της απάνθρωπης βαρβαρότητας των πολέμων». Απεικονίζει ένα παιδάκι, όχι πάνω από δέκα χρόνων, που κουβαλάει στην πλάτη του, σαν να είναι η σχολική του σάκα, το πιο βαρύ φορτίο, το νεκρό αδελφάκι του. Τα χαρακτηριστικά του προσώπου του είναι τραβηγμένα δραματικά. Περιμένει όρθιο, ασάλευτο, τη σειρά του, για να οδηγήσει στο κρεματόριο, το σώμα του μικρότερου της οικογένειας, που σκοτώθηκε από την ακτινοβολία της ατομικής βόμβας, στο Ναγκασάκι…Δαγκώνει τα χείλη του, που τρέχουν αίμα».

Ο Πάπας έφτιαξε ένα φυλλάδιο με αυτήν τη φωτογραφία και τη δημοσίευσε, με τον τίτλο «Οι καρποί του πολέμου».

Το κονκλάβιο και η εκλογή του το Μάρτιο του 2013

Ο πάπας Φραγκίσκος περιγράφει τη συνομιλία που είχε με Ευρωπαίους καρδινάλιους, στο χώρο της τραπεζαρίας, πριν να αρχίσει η διαδικασία της κρίσιμης ψηφοφορίας και τις πολλές ρωτήσεις, τις οποίες δέχθηκε. «Τόσο, που μου πέρασε από το νου: μα σαν να δίνω εξετάσεις! Και πράγματι, πιθανότατα, αυτό συνέβαινε”.

Μάλιστα, ένας Ισπανόφωνος καρδινάλιος τον ρώτησε, καθώς αποχωρούσε, αν του είχε αφαιρεθεί ο ένας πνεύμονας. ”Όχι βέβαια. Μου αφαίρεσαν έναν λοβό, το 1957”. Ο καρδινάλιος, κατακόκκινος, πέταξε μια βρισιά και ξέσπασε: “Αμάν, αυτές οι μεθοδεύσεις της τελευταίας στιγμής”!

“Τότε, άρχισα να καταλαβαίνω”, σχολιάζει ο Πάπας Φραγκίσκος.

“Την ώρα, που το όνομά μου ακούστηκε για 77η φορά, κατά την ανάγνωση των ψηφοδελτίων, οι καρδινάλιοι ξέσπασαν σε χειροκροτήματα και ενώ η διαλογή συνεχιζόταν, ο καρδινάλιος Ουμς, σηκώθηκε και ήρθε να με αγκαλιάσει: “μη λησμονείς τους φτωχούς”, μου είπε.

“Η φράση του με σημάδεψε, την ένιωσα στη σάρκα μου. Και από αυτήν προέκυψε το όνομα Φραγκίσκος”- (του αγίου που φρόντιζε τους φτωχούς και τους αδύναμους.

“Αισθάνομαι πως έχω μια φήμη, που δεν μου αναλογεί, μια υπέρτατη αναγνώριση από τον κόσμο. Αυτό είναι, χωρίς αμφιβολία, το πιο ισχυρό συναίσθημα.

Εφτασα ως εδώ άκοπα, με την αγάπη του Θεού κι αυτή σκέψη συνοδεύεται τόσο από ντροπή, όσο και από έκπληξη.

Μια κατάπληκτη έκπληξη, που έφερε μαζί της και την αντίφαση μιας βαθιάς γαλήνης: αυτό αντιλήφθηκα, τη στιγμή της εκλογής μου, στο θρόνο του Αγίου Πέτρου”.

Η παπική κατοικία

Ο πάπας Φραγκίσκος επέλεξε ως κατοικία του, όχι την παπική, αλλά ένα μικρό διαμέρισμα, στο χώρο των ξενώνων, στη Σάντα Μάρτα. Δεν ήθελε να είναι απομονωμένος, αλλά κοντά στους ιερείς. Συνέχισε να φοράει το σταυρό από αλπακά, από τη χειροτονία του ως επισκόπου, ενώ δεν χρησιμοποίησε τα χαρακτηριστικά κόκκινα παπούτσια, αλλά φόραγε τα δικά του, τα ορθοπεδικά.

“Επιστρέφοντας από τον εξώστη, μετά την ευλογία, εκείνο το βράδυ, κατέβηκα μαζί με όλους τους καρδινάλιους και κάτω με περίμενε μια κατάφωτη λιμουζίνα. Εγώ, όμως είπα ήρεμα: Οχι, όχι. Εγώ θα πάω με τους καρδινάλιους. Πήραμε το πούλμαν όλοι μαζί και επιστρέψαμε στη Σάντα Μάρτα. Κι εκείνη τη λιμουζίνα δεν την ξαναείδα”.

Οι δύο Πάπες και ο αποχαιρετισμός

Ο Πάπας Φραγκίσκος αναφέρει για τον προκάτοχό του:

“Υπήρξε για μένα πατέρας και αδελφός, ο Βενέδικτος. Είχαμε μεταξύ μας μια γνήσια και βαθιά σχέση και πέρα από κάποιες κατασκευασμένες φήμες από όσους βάλθηκαν να πουν το αντίθετο, ως το τέλος της ζωής

του με βοήθησε, με συμβούλεψε, με στήριξε, με υπερασπίστηκε”.

Η τελευταία συνάντησή τους ήταν τρεις ημέρες πριν από το θάνατο του πάπα Βενέδικτου:

“Διατηρούσε, ακόμη τη διαύγειά του, όμως, δεν μπορούσε να μιλήσει. Μείναμε να κοιταζόμαστε στα μάτια, πιασμένοι από το χέρι. Του είπα λόγια τρυφερά, τον ευλόγησα…Είμαι ευγνώμων στον Κύριο, που τον δώρισε σ΄’ εμένα και στην Εκκλησία”.

Ο Πάπας Φραγκίσκος για το ζήτημα του δικού του θανάτου

“Oταν συμβεί, δεν θα ταφώ στον Αγιο Πέτρο,αλλά στη Σάντα Μαρία Ματζόρε: Το Βατικανό είναι το σπίτι της τελευταίας μου διακονίας, όχι της αιωνιότητας. Θα πάω στην αίθουσα, όπου, τώρα, φυλάγονται οι λυχνοστάτες, κοντά στην Παναγία, τη Βασίλισσα της Ειρήνης, από την οποία, πάντα, ζητούσα βοήθεια και η οποία, στην πορεία της της παπικής μου θητείας, με αγκάλιασε πάνω από εκατό φορές.

Με διαβεβαίωσαν ότι όλα είναι έτοιμα. Το τυπικό της νεκρώσιμης ακολουθίας ήταν υπερβολικά βεβαρυμένο και εγώ μίλησα με τον τελετάρχη για να το ελαφρύνω: ούτε κιλλίβαντα, κανένα τελετουργικό για το κλείσιμο του φέρετρου. Με αξιοπρέπεια, αλλά όπως για κάθε χριστιανό”.

Η τελευταία χάρη από τον Κύριο

“Παρότι ξέρω ότι ήδη μου έχει κάνει πολλές, ζήτησα μία, ακόμη, χάρη από τον Κύριο: φρόντισέ με Εσύ, ας γίνει, όποτε θέλεις, όμως, Εσύ το γνωρίζεις, είμαι, μάλλον, φοβητσιάρης στο σωματικό πόνο… Γι΄’ αυτό, Σε παρακαλώ, ας μην πονέσω πολύ”

www.ertnews.gr

Διαβάστε περισσότερα… Read More