Ο ματωμένος Μάιος στη Θεσσαλονίκη 1936 (video)

Σαν σήμερα, στις 8 Μαΐου 1936, γενικεύονταν οι απεργιακές κινητοποιήσεις των καπνεργατών στη Θεσσαλονίκη. Οι πρώτοι καπνεργάτες είχαν αρχίσει να απεργούν ήδη από τα τέλη Απριλίου, διεκδικώντας καλύτερα μεροκάματα  και βελτίωση των συνθηκών εργασίας τους. Στις 8 Μαΐου, 7.000 απεργοί συγκεντρώθηκαν έξω από τα γραφεία του σωματείου τους και άρχισαν μια μεγάλη πορεία προς την Γενική Διοίκηση Βορείου Ελλάδος. Η κυβέρνηση Μεταξά διέταξε το Γ’ Σώμα Στρατού να βρίσκεται σε ετοιμότητα.

Την επομένη, στις 9 Μαΐου, τα γεγονότα πήραν μεγαλύτερες διαστάσεις. Έμποροι, βιοτέχνες και εργάτες της Θεσσαλονίκης συμμετείχαν και αυτοί σε απεργία και ενώθηκαν με τους καπνεργάτες. Οι δρόμοι της πόλης γέμισαν διαδηλωτές και η Χωροφυλακή έχασε τον έλεγχο και άρχισε να πυροβολεί στα τυφλά. Ο πρώτος νεκρός διαδηλωτής ήταν ο Τάσος Τούσης. Η εικόνα της μητέρας να θρηνεί πάνω από το σώμα του νεκρού παιδιού της συγκλονίζει την Ελλάδα και αποτελεί  έμπνευση για το Γιάννη Ρίτσο ο οποίος συνέθεσε την ποιητική συλλογή ”Επιτάφιος” λίγες μέρες μετά τα τραγικά γεγονότα. Συνολικά 12 διαδηλωτές έχασαν τη ζωή τους και πάνω από 280 τραυματίστηκαν. Η απεργία έληξε στις 12 Μαΐου και η Θεσσαλονίκη γνώρισε μέρες σκληρού ελέγχου από τις δυνάμεις του στρατού.

Το Αρχείο της ΕΡΤ παρουσιάζει το επεισόδιο ”Μάης ’36 – Τα γεγονότα της Θεσσαλονίκης” της σειράς ”Η ΕΡΤ στη Βόρειο Ελλάδα”, παραγωγής 1984.

Η εκπομπή ”Η ΕΡΤ στη Βόρειο Ελλάδα” είναι μια σειρά ντοκιμαντέρ, η οποία συνεπής στην προσπάθεια τηλεοπτικής αποκέντρωσης, ερευνά και προβάλλει άγνωστα θέματα από τη ζωή στη Βόρεια Ελλάδα.

Στο συγκεκριμένο επεισόδιο παρουσιάζεται και αναλύεται η εξέγερση των εργατών το Μάη του 1936. Αρχικά, ο ιστορικός Αντώνης Λιάκος, μιλάει για την εκρηκτική κοινωνικοπολιτική κατάσταση της χώρας μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, την ιστορία των εργατικών σωματείων καθώς και τη στάση της εκάστοτε πολιτικής ηγεσίας απέναντι στα σωματεία αυτά. Μας δίνονται πληροφορίες για τις οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις της άφιξης των προσφύγων, ενώ τονίζεται η οργάνωση και η ενίσχυση των εργατικών σωματείων, τα οποία με τον καιρό αποκτούσαν περισσότερη ισχύ και απήχηση. Επιζώντες απεργοί και μάρτυρες των γεγονότων αφηγούνται τις εξελίξεις εκείνων των ημερών, φωτίζουν άγνωστες πτυχές τους, συγκινούνται με την αποφασιστικότητα των απεργών και τη συμπαράσταση των κατοίκων.

Ειδικότερα, ο καπνεργάτης Γιώργος Ζάρρας, ο τότε Γραμματέας του Σωματείου Οικοδόμων Κώστας Παπαβασιλείου, ο Γραμματέας της Σοσιαλιστικής Νεολαίας Ιορδάνης Πετρίδης, το μέλος της απεργιακής επιτροπής Σταύρος Πιτιανούδης και ο αυτοκινητιστής Γιώργος Σολωμός περιγράφουν το πως οι περισσότεροι εργάτες της Θεσσαλονίκης συμμετείχαν στην απεργία του Μάη του ’36 καθώς και τις επιθέσεις της χωροφυλακής εναντίον των απεργών. Επίσης μιλούν για το πως έχασε τη ζωή του ο πρώτος νεκρός Τάσος Τούσης και έπειτα η καπνεργάτρια Αναστασία Καρανικόλα. Η αδερφή του πρώτου νεκρού Τάσου Τούση, Μαρίκα Μπόχαλη-Τούση θυμάται το πως αντέδρασε η μητέρα της όταν έμαθε πως ο γιος της ήταν νεκρός. Ακόμη, εξιστορούνται οι εξελίξεις στην πανθεσσαλονική όπως χαρακτηρίζεται εξέγερση.

Ταυτόχρονα, γίνεται αναφορά στις πολιτικές διαστάσεις της μαζικής κινητοποίησης και στη σύνδεσή της με την επερχόμενη δικτατορία του Ιωάννη Μεταξά. Κατά τη διάρκεια της εκπομπής παρακολουθούμε κινηματογραφικές λήψεις από διαδηλώσεις μνήμης στη Θεσσαλονίκη το Μάη του 1984, προς τιμήν της εξέγερσης το Μάη του 1936, καθώς και πλούσιο φωτογραφικό υλικό με θέμα τους εργάτες.

Έτος παραγωγής: 1984
Πρώτη προβολή επεισοδίου: 29/05/1984
Σκηνοθεσία: Φώτος Λαμπρινός
Αφηγητής-Ιστορικός: Αντώνης Λιάκος
Υπεύθυνος εκπομπής: Χρήστος Χριστοδούλου

Δείτε περισσότερα στο http://archive.ert.gr

Επιμέλεια Τεκμηρίωσης: Δαμιανός Αγραβαράς

www.ertnews.gr

Διαβάστε περισσότερα… Read More