Οι BRΙCS και ο νέος πολυπολικός κόσμος-Προκλήσεις με αφορμή τη Σύνοδο Κορυφής του Γιοχάνεσμπουργκ
Η κρισιμότητα της 15ης ετήσιας Συνόδου Κορυφής των ΒRICS στις 22-24 Αυγούστου στο Γιοχάνεσμπουργκ της Ν. Αφρικής, το ενδιαφέρον περίπου 30 άλλων χωρών να ενταχθούν στην ομάδα των πέντε (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα, Ν. Αφρική), οι συζητήσεις μεταξύ τους για την ανάπτυξη ενός εναλλακτικού νομίσματος, αλλά και η απόσταση που έχει αρχίσει να χωρίζει πλέον τον Βορρά από τον λεγόμενο Παγκόσμιο Νότο είναι ζητήματα που εξετάζονται στην εκπομπή του Πολυδεύκη Παπαδόπουλου «Με το Πρώτο στην Ευρώπη και τον Κόσμο, (Α’ Πρόγραμμα, Σάββατα και Κυριακές 12.00-13.00). Προσκεκλημένος ήταν ο Βαγγέλης Βιτζηλαίος, Συντονιστής Κύκλου Διεθνών & Ευρωπαϊκών Αναλύσεων του Ινστιτούτου Εναλλακτικών Πολιτικών (ΕΝΑ), ο οποίος ασχολείται με το θέμα των BRICS.
Στη σχετική συζήτηση εξετάζεται καταρχήν το πόσο σημαντική πρόκειται να είναι η 15η ετήσια Σύνοδος Κορυφής των ΒRICS στο Γιοχάνεσμπουργκ της προεδρεύουσας αυτό το χρόνο Ν. Αφρικής. Να αναφερθεί πως, μεταξύ των άλλων, θα πρόκειται για την πρώτη Σύνοδο δια ζώσης εδώ και τέσσερα χρόνια, λόγω της πανδημίας.
Εν συνεχεία παρουσιάζεται η δημιουργία και εξέλιξη αυτού του γκρουπ. Να σημειωθεί πως η λέξη BRICS, που είναι το ακρωνύμιο των χωρών που απαρτίζουν αυτή την ομάδα -BRIC μέχρι την προσθήκη και της Ν. Αφρικής- ήταν ένας όρος που χρησιμοποίησε αρχικά το 2001 ένας οικονομολόγος της Goldman Sachs για να περιγράψει τις σημαντικότερες ανερχόμενες οικονομίες που παρουσίαζαν τότε μεγάλες επενδυτικές ευκαιρίες και οι οποίες προέβλεπε πως μέχρι το 2050 θα συγκέντρωναν άνω του 50% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Οι πέντε χώρες της ομάδας έχουν συνολική έκταση 39.746.220 km2 και πληθυσμό περίπου 3,21 δισεκατομμύρια. Οι αριθμοί αυτοί αντιστοιχούν σε περίπου το 26,7% της επιφάνειας του πλανήτη και το 41,5% του παγκόσμιου πληθυσμού. Από πλευράς οικονομίας το συνδυασμένο ονομαστικό ΑΕΠ των πέντε φτάνει πλέον τα 28,06 τρισεκατομμύρια δολαρίων ΗΠΑ (περίπου 26,6% του παγκόσμιου ΑΕΠ). Βέβαια τα σχετικά μεγέθη, καθώς και οι πορείες των πέντε τις δύο τελευταίες δεκαετίες, έχουν σημαντικές διαφορές.
Πάντως, η συστηματικότερη συνεργασία των BRIC αρχίζει το 2009, με ετήσιες συνόδους κορυφής (από το 2010 και μετά ως BRICS, με συμμετοχή πλέον και της Ν. Αφρικής) και υπουργικές συναντήσεις, καθώς και τη δημιουργία θεσμών και μηχανισμών όπως η Νέα Αναπτυξιακή Τράπεζα (της οποίας είναι τώρα επικεφαλής η πρώην Πρόεδρος της Βραζιλίας Ρούσεφ) , το σύστημα πληρωμών BRICS, η δημοσίευση κοινών στατιστικών BRICS , η δημιουργία ενός αποθεματικού κεφαλαίου για περιπτώσεις κρίσης που προσομοιάζει με τις λειτουργίες του ΔΝΤ και ενός αποθεματικού νομίσματος του καλαθιού BRICS. Ωστόσο, οι συγκεκριμένοι μηχανισμοί και τα ποσά που σχετίζονται υπολείπονται ακόμη κατά πολύ των πληθυσμιακών και οικονομικών μεγεθών και αναγκών που έχουν αυτές οι χώρες. Στην εκπομπή εξετάζεται σε τι βαθμό έχει προχωρήσει η πολιτική και οικονομική συνεργασία των πέντε στα περίπου 20 χρόνια που έχει συσταθεί η -ακόμη άτυπη- ομάδα τους και κατά πόσον είναι εύστοχη η παρομοίωση ότι αποτελούν το γεωπολιτικό ισοδύναμο του G7.
Από την άλλη, εξ όσων είναι γνωστά, στο Γιοχάνεσμπουργκ θα συζητηθεί η διεύρυνση της ομάδας, καθώς ήδη υπάρχει πληθώρα επίσημων αιτήσεων χωρών για να γίνουν μέλη και πολύ περισσότερων στις οποίες υπάρχουν ανάλογες συζητήσεις. Επίσης, θα διερευνηθεί αν η περιορισμένη διατραπεζική και νομισματική συνεργασία που υφίσταται σήμερα μπορεί να αναβαθμιστεί έως του βαθμού δημιουργίας ενός κοινού νομίσματος -παράλληλου προς τα εθνικά- βασισμένου στο χρυσό ή με τη λογική της ενιαίας λογιστικής μονάδας, όπως ήταν το ECU στην Ευρώπη πριν το ευρώ. Ο κ. Βιντζηλαίος αναφέρει πως οι BRICS αναζητούν ένα δικό τους «Bretton Woods», αν και υπογραμμίζει ότι ακόμη έχουν να κάνουν πολλά βήματα. Ένα από αυτά είναι να αποφασίσουν ποια κριτήρια θα τεθούν για νέες διευρύνσεις της ομάδας τους (π.χ. πληθυσμός 100 εκατ. και άνω για μια νέα χώρα μέλος και ΑΕΠ τουλάχιστον 200 δισ. δολ).
Σε οποιαδήποτε περίπτωση, στην ταραχώδη και γεμάτη ανατροπές εποχή που ζούμε, είναι σαφές πως ξεπροβάλλει ένας νέος πολυπολικός κόσμος και ότι τα χάσματα του Βορρά με τον λεγόμενο “Παγκόσμιο Νότο” ανοίγουν αντί να κλείνουν, όχι τόσο οικονομικά, όσο πολιτικά και ψυχολογικά. Ο δε πόλεμος στην Ουκρανία τελικά συμβάλλει κι αυτός προς τούτη την κατεύθυνση Από την άποψη αυτή ένα κρίσιμο ερώτημα είναι αν οι BRICS μπορούν να εκφράσουν μια νέα ενότητα και να αποτελέσουν το επίκεντρο του “Παγκόσμιου Νότου”. Να υπογραμμιστεί ότι παρά το ενδιαφέρον περισσότερων από 30 χώρες να γίνουν μέλη, οι ανισότητες μεταξύ τους είναι μεγάλες, ειδικά σε σχέση με την Κίνα, το ίδιο και οι διαφορές τους σε πολιτικά, γεωπολιτικά ζητήματα κλπ. Π.χ. η Ινδία, που αποτελεί μέλος της ομάδας, βρίσκεται σε ευθεία αντιπαλότητα με την Κίνα σε πολλούς τομείς, μεταξύ των οποίων σε θέματα ασφάλειας, μετέχοντας επίσης στην ομάδα QUAD. Επίσης, το Ν. Δελχί δεν είναι θερμό με την ιδέα δημιουργίας κοινού νομίσματος. Όμως, ακόμη κι άλλες μικρότερου μεγέθους χώρες που ενδιαφέρονται να γίνουν μέλη, έχουν αποκλίνοντα προβλήματα και ατζέντες (π.χ. Ιράν, Τουρκία, Νιγηρία, Λευκορωσία, Σ. Αραβία, Αίγυπτος, Αιθιοπία, Βενεζουέλα κλπ.).
www.ertnews.gr
Διαβάστε περισσότερα… Read More
