Η κατάσταση της ΕΕ το 2025 από την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στην ολομέλεια της Ευρωβουλής

Η ετήσια ομιλία της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, για την Κατάσταση της Ένωσης (SOTEU) στις 10 Σεπτεμβρίου 2025, αποτελεί κρίσιμη στιγμή για την Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς σηματοδοτεί την πρώτη πλήρη χρονιά της δεύτερης θητείας της.

Ανταπόκριση – Βρυξέλλες: Γιώργος Συριόπουλος

Εν μέσω παγκόσμιων προκλήσεων όπως οι δασμοί των ΗΠΑ, ο συνεχιζόμενος πόλεμος στην Ουκρανία, οι εσωτερικές διαιρέσεις για την Πράσινη Συμφωνία και η οικονομική επιβράδυνση, η ομιλία αναμένεται να επικεντρωθεί στην πλοήγηση της ΕΕ σε έναν «ριζικά μεταβαλλόμενο» κόσμο.

Οι βασικές δεσμεύσεις από το 2024

Ένα χρόνο πριν, στις 18 Σεπτεμβρίου 2024, η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ανέδειξε το όραμα της για μια «γεωπολιτική Επιτροπή» που θα ανταποκρίνεται στις παγκόσμιες προκλήσεις με ανθεκτικότητα και ενότητα. Ο χρόνος κύλησε γρήγορα. Έγιναν πολλά, αλλά μάλλον όχι όπως ακριβώς θα το ήθελαν οι σχεδιασμοί.

Τότε, η κ. φον ντερ Λάιεν υπερασπίστηκε την Πράσινη Συμφωνία ως τη «στιγμή του ανθρώπου στο φεγγάρι» της ΕΕ, τονίζοντας τη μείωση εκπομπών, την προώθηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και τον Νόμο για την Αποκατάσταση της Φύσης. Δεσμεύτηκε για μια «φάση υλοποίησης» με έμφαση σε επενδύσεις σε καθαρές τεχνολογίες και μείωση κανονιστικών βαρών για τις επιχειρήσεις.

Υποσχέθηκε αδιάλειπτη στρατιωτική, οικονομική και ανθρωπιστική βοήθεια στην Ουκρανία μέσω της Διευκόλυνσης Ουκρανίας ύψους 50 δισ. ευρώ και προώθηση της ενταξιακής διαδικασίας για Ουκρανία, Μολδαβία και Δυτικά Βαλκάνια, χαρακτηρίζοντας τη διεύρυνση «γεωπολιτική αναγκαιότητα».

Ανέθεσε στον Μάριο Ντράγκι την εκπόνηση έκθεσης για την ανταγωνιστικότητα, με προτάσεις για μείωση γραφειοκρατίας, «αποκινδύνευση» από την Κίνα (π.χ., έρευνα κατά επιδοτήσεων κινεζικών ηλεκτρικών οχημάτων) και ολοκλήρωση εμπορικών συμφωνιών με Mercosur, Ινδία κ.ά.

Υπερασπίστηκε το Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, ισορροπώντας αυστηρούς ελέγχους συνόρων με ανθρωπιστική προσέγγιση και συνεργασίες με τρίτες χώρες.

Δεσμεύτηκε για την εφαρμογή του Νόμου για την Τεχνητή Νοημοσύνη, επενδύσεις σε ημιαγωγούς μέσω του Νόμου για τα Τσιπ και κάλυψη του χάσματος ψηφιακών δεξιοτήτων.

Τόνισε την ανταπόκριση της ΕΕ σε κρίσεις όπως στη Μέση Ανατολή, τις εντάσεις ΗΠΑ-Κίνας και τη δημοκρατική οπισθοδρόμηση, καλώντας σε ενότητα ενόψει των παγκόσμιων εκλογών του 2024.

Η ομιλία του 2024 ήταν αισιόδοξη, αλλά αναγνώρισε τις προκλήσεις, θέτοντας το πλαίσιο για τη νέα Επιτροπή που ανέλαβε τον Δεκέμβριο του 2024.

Ένα χρόνο μετά, με ένα χρόνο δεύτερης θητείας

Ένα χρόνο μετά, ο κόσμος… έχει γυρίσει ανάποδα. Ειδικά αν λάβει κανείς υπόψη το πόσο κοντά ήρθε η Πρόεδρος της Κομισιόν με τον Ντόναλντ Τραμπ, μετά την απώλεια της προεδρικής εκλογής των – φιλικότερων προς τις πολιτικές επιδιώξεις της – Δημοκρατικών.

Η ομιλία του 2025 έρχεται σε μια κρίσιμη στιγμή, με την ΕΕ να αντιμετωπίζει αυξημένες γεωπολιτικές και οικονομικές πιέσεις. Με βάση το Πρόγραμμα Εργασίας της Επιτροπής για το 2025, πρόσφατες δηλώσεις (π.χ., Νταβός 2025) και τις τρέχουσες δυναμικές, η φον ντερ Λάιεν αναμένεται να αναδείξει επιτυχίες όπως την πλήρη ένταξη Βουλγαρίας και Ρουμανίας στη ζώνη Σένγκεν (Ιανουάριος 2025), την ανθρωπιστική βοήθεια 2,3 δισ. ευρώ σε Ουκρανία, Γάζα και Σουδάν, και τα πρώτα βήματα από την έκθεση Ντράγκι. Μπορεί να προτείνει απλοποιημένους κανονισμούς για τις ΜμΕ, ανταποκρινόμενη σε παράπονα για γραφειοκρατία, και να ανακοινώσει ένα «απλούστερο, ταχύτερο» πλαίσιο της ΕΕ.

Με φόντο τις απειλές από τον προστατευτισμό των ΗΠΑ και τον πόλεμο στην Ουκρανία, αναμένεται να περιγράψει το πρόγραμμα δανείων άμυνας 150 δισ. ευρώ (εκταμιεύσεις από το 2026), την κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού της Ουκρανίας για το 2025 και την πρόοδο στη διεύρυνση. Για τη Γάζα, μπορεί να επαναλάβει εκκλήσεις για εκεχειρία, πλοηγούμενη στις διαιρέσεις των κρατών μελών.

Βασισμένη στις εκθέσεις Ντράγκι – Λέττα – Νιινίστο, η κ. φον ντερ Λάιεν ενδέχεται να προτείνει ένα Ευρωπαϊκό Ταμείο Κυριαρχίας για επενδύσεις σε καθαρές τεχνολογίες, τεχνητή νοημοσύνη και ημιαγωγούς, καθώς και νέους ίδιους πόρους (π.χ., BEFIT). Πιθανότατα θα τονίσει τη διαφοροποίηση του εμπορίου και την «αποκινδύνευση» από την Κίνα, ίσως προαναγγέλλοντας νέες συνεργασίες με Ινδία ή Ινδονησία.

Αντιμετωπίζοντας τις επικρίσεις του ΕΛΚ, αναμένεται να επαναβεβαιώσει την Πράσινη Συμφωνία ως κλειδί για την ευημερία, προωθώντας δίκαιες μεταβάσεις, ισότητα φύλων και μείωση ανισοτήτων, ενώ ενσωματώνει κοινωνικούς στόχους στην ανταγωνιστικότητα.

Με τις εντάσεις στο Κοινοβούλιο (π.χ., προτάσεις μομφής), θα καλέσει σε συμβιβασμό για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2028-2034 και τη μετανάστευση, προειδοποιώντας για λαϊκισμό και παραπληροφόρηση.

Με τις προεδρίες Πολωνίας και Δανίας, η κ. φον ντερ Λάιεν θα παρουσιάσει το 2025 ως έτος ενίσχυσης της ασφάλειας (κυβερνοαπειλές), της οικονομικής ανθεκτικότητας (ενεργειακά σοκ) και της ευημερίας (ψηφιακές δεξιότητες), προωθώντας την ΕΕ ως «φάρο» σε έναν πολυπολικό κόσμο.

Σε γενικές γραμμές η SOTEU 2025 της Ούρσουλας φον ντερ Λάιεν αναμένεται να είναι μια ομιλία που ισορροπεί μεταξύ αισιοδοξίας και ρεαλισμού, εστιάζοντας στην εφαρμογή των δεσμεύσεων του 2024 και την προσαρμογή σε νέες προκλήσεις. Η ΕΕ θεωρεί πως έχει σημειώσει πρόοδο σε τομείς όπως η υποστήριξη της Ουκρανίας και η ψηφιακή μετάβαση, αλλά οι εσωτερικές διαιρέσεις και οι εξωτερικές πιέσεις απαιτούν πιο ευέλικτες προτεραιότητες. Και αυτό το γνωρίζει καλά η Γερμανίδα Πρόεδρος της Κομισιόν. Και αυτό ακριβώς θα επιδιώξει: να εμπνεύσει ενότητα και να πλοηγήσει την ΕΕ σε έναν όλο και πιο περίπλοκο κόσμο, με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.

Η ομιλία της θα εκφωνηθεί στις 10 π.μ. ώρα Ελλάδας, στην ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, στο Στρασβούργο. Θα ακολουθήσουν παρεμβάσεις των επικεφαλής των πολιτικών ομάδων και δευτερολογία της κ. φον ντερ Λάιεν, σε συνολικό χρόνο διάρκειας πάνω από τρεις ώρες. Σε παράλληλο χρόνο η Γαλλία θα βρίσκεται σε κατάσταση γενικής απεργίας και είναι απορίας άξιο αν θα επηρεαστεί και η ολομέλεια του Στρασβούργου, κυρίως λόγω καθυστερήσεων στις μεταφορές.

Σίγουρα οι καθυστερήσεις δεν θα πτοήσουν την κ. φον ντερ Λάιεν. Εξάλλου, έχει αποδείξει μεγάλη ικανότητα στο να διαχειρίζεται κάθε είδους εμπόδια. Ακόμη και τεχνητά. Από τα μεγαλύτερα… οι δυσκολίες και οι ανατροπές στην ιχνηλάτηση ενός κάποιου δρόμου για ειρήνη στην Ευρώπη.

www.ertnews.gr

Διαβάστε περισσότερα… Read More