Η εξέλιξη του θεσμού της αυτοδιοίκησης από ιδρύσεως του ελληνικού κράτους- Πώς έγινε, πόσο ορθολογική υπήρξε, πού βαδίζει
Η ιστορία και οι μεταλλαγές του θεσμού της αυτοδιοίκησης από ιδρύσεως του ελληνικού κράτους έως σήμερα, καθώς και το πόσο ορθολογικά είναι οργανωμένη όλα αυτά χρόνια και ιδιαίτερα από τη Μεταπολίτευση και μετά ήταν τα ζητήματα που αναλύονται στην εκπομπή του Πολυδεύκη Παπαδόπουλου «Με το Πρώτο στην Ευρώπη και τον Κόσμο» (Α’ Πρόγραμμα, Σάββατα και Κυριακές 12.00-13.3.00).
Προσκεκλημένος ήταν ο Ηλίας Μπεριάτος, Ομ. Καθηγητής Χωροταξικού -Περιβαλλοντικού Σχεδιασμού & Γεωγραφίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, αλλά και άνθρωπος που ασχολήθηκε επί του πεδίου και δια μακρόν με την Αυτοδιοίκηση, από Σύμβουλος του Αντώνη Τρίτση, στέλεχος του ΥΠΕΧΩΔΕ για τέτοια ζητήματα, διορισμένος νομάρχης, επιστημονικός σύμβουλος της παλιότερης ΚΕΔΚΕ και περιφερειακός σύμβουλος Ιονίων Νήσων.
Ο θεσμός της τοπικής αυτοδιοίκησης στην Ελλάδα πέρασε από διάφορες φάσεις εν πρώτοις από πλευράς γεωγραφικών διαιρέσεων, μεγεθών και αριθμών. Στην αρχή υπήρχαν οι δημογεροντίες που αναγνωρίζει η επανάσταση του 1821. Στη συνέχεια ήρθαν οι πρώτες συνενώσεις που έκανε ο κυβερνήτης Ιωάννης Καποδίστριας και οι ρυθμίσεις που διαμόρφωσε η Αντιβασιλεία του Όθωνα. Μετά είχαμε με τον κατακερματισμό σε πολυάριθμους δήμους και χιλιάδες κοινότητες το 1912 από την τότε κυβέρνηση Βενιζέλου, μια αυτοδιοικητική διαίρεση της χώρας που διατηρήθηκε έως το 1997 και τη μεταρρύθμιση που έφερε το “Σχέδιο Καποδίστριας”. Βάση αυτής η Ελλάδα διαιρέθηκε σε 13 περιφέρειες και 51 νομούς, ενώ έγιναν υποχρεωτικές συνενώσεις σε 910 δήμους και 124 κοινότητες. Η μεταρρύθμιση αυτή αναιρέθηκε μερικώς μόλις 13 χρόνια μετά, το 2010, με το “Πρόγραμμα Καλλικράτης” που δημιούργησε 7 αποκεντρωμένες διοικήσεις του κεντρικού κράτους, διατήρησε τις 13 περιφέρειες με εκλεγμένα όργανα, αλλά και συγχώνευσε όλες τις προηγούμενες αυτοδιοικητικές οντότητες σε 352 δήμους. Τέλος, ήρθε το πρόγραμμα Κλεισθένης το 2018, που αφενός άλλαξε το εκλογικό σύστημα για τις αυτοδιοικητικές εκλογές -εισάγοντας την απλή αναλογική, που στο μεταξύ άλλαξε ξανά- έκανε επανασύσταση των κοινοτήτων στο πλαίσιο λειτουργίας του ενιαίου διευρυμένου Δήμου και διέσπασε ορισμένους Δήμους λόγω της μεγάλης τους έκτασης που είχε καταστήσει τη διαχείρισή τους δύσκολη (Κέρκυρας, Κεφαλονιάς, Σάμου, Λέσβου και Σερβίων/Βελβεντού).
Τις προαναφερόμενες πολλές και σημαντικές αλλαγές αναλύει από ιστορικής απόψεως, αλλά συγκριτικά και με άλλες ευρωπαϊκές σχετικά ομοειδείς χώρες ο κ. Μπεριάτος. Σχετικά με αυτές ερωτάται αν απεικονίζουν κυρίως την ιστορικότητα των διαφόρων τόπων, τις συνθήκες των εποχών που έγιναν, τις ανάγκες και τα λογικά όρια οικονομικής και κοινωνικής συνοχής των διαφόρων περιοχών ή αν ήταν προϊόντα κυρίως ενός τοπικισμού που επιβαλλόταν μέσω πελατειακών σχέσεων και πιέσεων στο κεντρικό πολιτικό σύστημα.
Εν συνεχεία εξετάζεται αν στην σχεδόν 50ετία της μεταπολίτευσης, όπου υπάρχει μεγαλύτερος εκσυγχρονισμός και ταυτόχρονα εκδημοκρατισμός της Ελλάδας, η χώρα βαδίζει σε γενικές γραμμές προς μια λογική και λειτουργική αποκέντρωση -που να συνάδει και με τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά πρότυπα, αλλά και τη φιλοσοφία των προγραμμάτων και πόρων της ΕΕ- ή όχι. Επιπλέον, η όποια διοικητική αποκέντρωση έχει συμβαίνει συζητείται αν συνοδεύεται κι από τα κατάλληλα θεσμικά και οικονομικά εργαλεία, αλλά και από ελεγκτικούς μηχανισμούς ώστε να μην αποκεντρώνεται ταυτόχρονα και η διαφθορά…
Τέλος, οι πρόσφατες τεράστιες φυσικές καταστροφές στην χώρα -και ιδιαιτέρως οι μεγάλες πλημμύρες με τις συνέπειές τους στη Θεσσαλία- κατέδειξαν τις δυσλειτουργίες και την έλλειψη συντονισμού μεταξύ του κεντρικού κράτους, των περιφερειακών οργάνων και των δημοτικών αρχών. Ο κ. Μπεριάτος ερωτάται για το ποια κύρια προβλήματα υπάρχουν και τι μπορεί να γίνει για να διορθωθούν. Επίσης, τοποθετείται για το αν σε μεγάλα πολεοδομικά συγκροτήματα, όπως της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης απαιτείται πλέον η δημιουργία μητροπολιτικών δήμων, όπως σε άλλες ευρωπαϊκές, αλλά και ασιατικές μεγαλουπόλεις.
www.ertnews.gr
Διαβάστε περισσότερα… Read More
