Τρίτη, 16 Δεκεμβρίου, 2025

Κεντρική Ελλάδα

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΕΓΚΥΡΗ ΚΑΙ ΕΓΚΑΙΡΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

Δρ. Αϊνστάιν στο ΕΡΤNews: «Έτσι θα σώσουμε τους εφήβους μας από τα social media στην Αυστραλία»

einstain

Η αρχιτέκτονας της απαγόρευσης χρήσης των social media από παιδιά και εφήβους κάτω των 16 ετών στην Αυστραλία, δρ. Ντανιέλ Αϊνστάιν, μιλά αποκλειστικά στον Απόστολο Μαγγηριάδη και στην εκπομπή Press Talk για το σκεπτικό της σχετικής απόφασης: πρόκειται για αναγκαία προστασία της ψυχικής υγείας ή για ένα ριψοκίνδυνο κοινωνικό πείραμα;

Η δρ. Αϊνστάιν, κλινική ψυχολόγος και βασική αρχιτέκτονας της αυστραλιανής πολιτικής, εξηγεί γιατί τα μέχρι σήμερα «ήπια» μέτρα απέτυχαν, ποια επιστημονικά δεδομένα οδήγησαν στην απόφαση, πώς τα social media επηρεάζουν την ανάπτυξη του εγκεφάλου, την αυτοεκτίμηση και τις σχολικές κοινότητες – και γιατί, όπως λέει, «η εκπαίδευση από μόνη της δεν αρκεί όταν τα συστήματα είναι σχεδιασμένα να εθίζουν».

Αναλυτικά η συνέντευξη:

Απόστολος Μαγγηριάδης: Δόκτωρ Αϊνστάιν, ποιες βλάβες σε παιδιά και εφήβους δικαιολογούν την ανάγκη για πανεθνική απαγόρευση των social media σε άτομα κάτω των 16; Τι είδους στοιχεία επηρέασαν πιο πολύ τη διαμόρφωση αυτής της πολιτικής; 

Dr Danielle Einstein: Λοιπόν, πολλές βλάβες δικαιολογούν την ανάγκη γι’ αυτή την πολιτική. Θα αρχίσω από το γεγονός ότι επί του παρόντος βλέπουμε αλλαγές στην ανάπτυξη του εγκεφάλου και ότι η μεγαλύτερη χρήση των social media έχει επίδραση στον εγκέφαλο. Επηρεάζει την ικανότητα συγκέντρωσης των νέων, την ικανότητα λήψης αποφάσεων και τη μνήμη τους. Αυτό είναι το πρώτο θέμα. Το δεύτερο είναι ότι επηρεάζει το πώς νιώθουν οι νέοι για τον εαυτό τους. Επηρεάζει την αυτοεκτίμησή τους. Μία μελέτη λοιπόν έδειξε ότι το 58% ατόμων ηλικίας μεταξύ 14 και 21 ετών έλεγαν ότι ο τρόπος με τον οποίο έβλεπαν τον εαυτό τους επηρεαζόταν από τα like, τα σχόλια και τις κοινοποιήσεις. Και όσο περισσότερο τα χρησιμοποιούν, τόσο χειρότερα νιώθουν για τον εαυτό τους. Έχουμε δει λοιπόν ότι υπάρχει περισσότερη εθιστική χρήση, ναι; Και η εθιστική χρήση δημιουργεί πρόβλημα.

Ως κλινική ψυχολόγος, να σας πω ότι αυτό σημαίνει πως τους ανθρώπους τους απασχολεί πολύ το πόσα likes παίρνουν και το πώς τους βλέπουν οι άλλοι σε πολύ νεαρή ηλικία. Για παράδειγμα, στα πρώτα χρόνια του γυμνασίου, που ακόμα χτίζουν φιλίες και προσπαθούν να καταλάβουν σε ποια παρέα ανήκουν. “Σήμερα, η Ανθέα με συμπαθεί πολύ.” Αλλά σε τέσσερις εβδομάδες: “Τώρα η άλλη παρέα, η Στέφανι και η Τζόζεφιν, συνωμοτούν εναντίον μου.” Και βλέπουμε στα σχολεία εφήβους που δεν μπορούν να τα βρουν μεταξύ τους. Χρειάζεται ν’ απευθύνονται σε δασκάλους όλο και περισσότερο. Πέρυσι είχαμε το υψηλότερο ποσοστό σχολικής άρνησης από ποτέ. Και είχαμε αύξηση 455% στις καταγγελίες για διαδικτυακό εκφοβισμό την τελευταία πενταετία. Επίσης, έχουμε σημαντικά προβλήματα με διατροφικές διαταραχές και αύξηση 200% σε τέτοιες διαταραχές σε παιδιά ηλικίας 10 με 14 ετών.

Και γνωρίζουμε ότι τα social media τροφοδοτούνται μέσω αλγορίθμων, αλλά και μέσω του τρόπου με τον οποίο μια έφηβη κοιτά άλλα κορίτσια ή αγόρια, την εμφάνισή τους και τι εντυπωσιάζει τους άλλους. Άρα πρόκειται απλώς για το γεγονός ότι τα social media εκμεταλλεύονται τις εγγενείς αιτίες ανασφάλειας. Φουντώνουν τις ανασφάλειες. Έτσι έχουμε αύξηση του άγχους, που προκύπτει απ’ την αναβλητικότητα. Βλέπουμε ότι όσο περισσότερο ένα κορίτσι χρησιμοποιεί τα social media, τόσο λιγότερο απολαμβάνει το διάβασμά της για το σχολείο. Επομένως, αποσπούν την προσοχή από αυτό που πρέπει να γίνει στα πρώτα χρόνια του γυμνασίου και στην παιδική ηλικία. Αυτή την περίοδο, το παιδί πρέπει να μάθει να νιώθει μια ευχάριστη πλήξη, να μάθει να δοκιμάζει διαφορετικά πράγματα. Σε κάποια πράγματα θα τα πάει καλά ενώ σε άλλα όχι. Αλλά χωρίς διαδικτυακό κοινό, θα το κάνει για δική του ευχαρίστηση. 

Απόστολος Μαγγηριάδης: Και πιστεύετε ότι άλλα μέτρα, όπως χρονικά όρια, περιορισμοί περιεχομένου ή πλαίσια γονικής συναίνεσης δεν είναι αρκετά, και χρειαζόταν πλήρης απαγόρευση; 

Danielle Einstein: Θεωρώ σημαντικό να κατανοήσουμε πραγματικά τι είναι και τι δεν είναι αυτή η απαγόρευση. Καταρχάς, σε όλη τη δουλειά που έχω κάνει με σχολεία, προσπάθησα να βρω πολλούς διαφορετικούς εκπαιδευτικούς τρόπους για το αν μπορούμε να αλλάξουμε την ικανότητα ενός παιδιού να διαχειρίζεται την άγνοια, την αβεβαιότητα. Και αν αυτό μετά βοηθά την ψυχική του υγεία. Και είδα μέσα από τη δική μου έρευνα ότι αυτό επηρέασε τα social media, αλλά όχι αρκετά. Δεν οδηγεί σε αρκετές αλλαγές. Δεν αλλάζει το άγχος, την κατάθλιψη ή το FOMO, τον φόβο ότι μένεις απ’ έξω. Και βλέπουμε εφήβους να νιώθουν πίεση να είναι online, ώστε να πάρουν τα likes, τα σχόλια και τις κοινοποιήσεις. Πολλά μπορούν να αποδοθούν στην ανθρώπινη φύση. Και βλέπουμε αύξηση στο κοινωνικό άγχος. Δυστυχώς, δεν μπορούμε να εκπαιδεύσουμε γι’ αυτό. Πρέπει να αλλάξουν τα συστήματα. Και αυτό κάνει ο νόμος μας.

Ο νόμος μας στην ουσία αλλάζει τα συστήματα. Αλλάζει τα σχολεία, ώστε να μη χρησιμοποιούν ακούσια τα social media για να ζητούν από τα παιδιά να ανεβάζουν τις εργασίες τους ή να μη δίνουν λογαριασμό YouTube σε μαθητές σχολείου που χρησιμοποιεί την Google. Ο δάσκαλος μπορεί να προβάλει ένα βίντεο στο YouTube μέσα στην τάξη, αλλά αυτό δεν συμβαίνει αυτόματα σε παιδιά μικρότερα της ορισμένης ηλικίας. Έτσι, αλλάζουν τα συστήματά μας και οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης καταβάλλουν προσπάθειες, για να διασφαλιστεί ότι ένα 11χρονο δεν θα κάνει εγγραφή στο Instagram. Είναι λοιπόν σημαντικό να καταλάβετε τι κάνουμε στην Αυστραλία. Ξεκινήσαμε με τα συστήματα, διότι η εκπαίδευση από μόνη της… Δυστυχώς οι γονείς φτάνουν συχνά στα όριά τους, καθώς δυσκολεύονται πολύ να διαχειριστούν την εθιστική χρήση οθονών και social media στο σπίτι. Οπότε, με αυτό βοηθάμε τους γονείς. 

Απόστολος Μαγγηριάδης: Η απαγόρευση δεν θα αυξήσει την επιθυμία των νέων να βρουν τρόπο να δημιουργήσουν λογαριασμούς στα social media; 

Danielle Einstein: Όχι, δεν νομίζω ότι την αυξάνει. Αυτό θα υποδήλωνε ότι τα παιδιά δεν είναι ήδη εθισμένα και δεν τα χρησιμοποιούν ήδη όλη την ώρα. Ναι, θα υπάρξουν 14χρονα και 15χρονα που θα παρακάμψουν την απαγόρευση. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι η απαγόρευση ισχύει για τα συστήματα. Δεν τιμωρείται κανένα παιδί. Δεν τιμωρείται κανένας γονιός με την απαγόρευσή μας. Και φυσικά δεν περιμένουμε να είναι όλα τέλεια εξαρχής. Συνοδεύουμε την απαγόρευση με εκπαίδευση. Και είναι το πρώτο βήμα μιας πολυεπίπεδης προσέγγισης. Το επόμενο απαραίτητο βήμα είναι να σχεδιάσουμε την εκπαίδευση από κοινού με τους εφήβους, ώστε να καταλάβουν. Μόλις καταλάβει ο κόσμος ότι τον εκμεταλλεύονται, κάνει μια επιλογή. 

Απόστολος Μαγγηριάδης: Πώς αντέδρασε ο κόσμος, και ιδίως γονείς και έφηβοι, μετά την ανακοίνωση της απαγόρευσης; 

Danielle Einstein: Οι γονείς είναι ευχαριστημένοι και ανακουφισμένοι. Ιδιαίτερα οι γονείς με μικρότερα παιδιά. Μερικοί γονείς με παιδιά influencers δεν είναι το ίδιο ευχαριστημένοι προς το παρόν, αλλά υπάρχουν τρόποι για να μπορέσουν ίσως τα παιδιά να συνεχίσουν. Δεν μπορώ να σας πω πολλά γι’ αυτό, αλλά γενικά είναι ενδιαφέρον να δούμε τις αντιδράσεις των εφήβων. Διότι συνεργάζομαι με σχολεία και ακούω εφήβους που τους ζητείται η άποψή τους. Μερικοί λένε, “Είχα μπει οχτώ ώρες χθες και καταλαβαίνω ότι όταν έχω κακή διάθεση, με κάνει να νιώθω όλο και χειρότερα. Ξέρω ότι πρέπει να σηκωθώ να φύγω απ’ το δωμάτιό μου, αλλά δεν μπορώ. Δεν το κάνω.” Θέλω επίσης να αναφέρω ότι τα social media εξιδανικεύουν τον αυτοτραυματισμό και τον παρουσιάζουν σαν κάτι φυσιολογικό. Όπως και το άγχος, δυστυχώς. Έτσι, οι νέοι μας δεν λαμβάνουν τεκμηριωμένες συμβουλές για το πώς να χειριστούν την ψυχική τους υγεία. 

Απόστολος Μαγγηριάδης: Και πώς μπορείτε να υπολογίσετε αν η απαγόρευση θα έχει επιτυχία ή όχι; Διότι πολλοί τη χαρακτήρισαν “κοινωνικό πείραμα” και πολλές χώρες θα θελήσουν πιθανώς να την αντιγράψουν. 

Danielle Einstein: Κατά κάποιον τρόπο έχει ήδη σημειώσει επιτυχία, γιατί τώρα όλες οι συζητήσεις γονέων και εφήβων αφορούν τα social media. Αυτό συμβαίνει τώρα στην Αυστραλία. Αναγνωρίσαμε τις βλάβες και όλος ο πλανήτης, όπως εσείς… Εσείς μιλάτε μαζί μου για το ποιες είναι αυτές οι βλάβες. Μπορούμε να ρίξουμε φως σ’ αυτό. Λοιπόν, με ρωτήσατε για τα στοιχεία. Ως ειδικός σε μια συνεδρίαση στρογγυλής τραπέζης, μου δόθηκαν στοιχεία που ήταν παραπληροφόρηση. Έδειχναν ότι οι νέοι είχαν μεγαλύτερες πιθανότητες να είναι ζωντανοί αν έμπαιναν στο διαδίκτυο παρά αν έμεναν εκτός, παρότι είχαν βαθύτερη κατάθλιψη. Μ’ αυτή την παραπληροφόρηση βρέθηκα αντιμέτωπη. Και είπα, “Δεν το καταλαβαίνω. Πώς το βρήκατε αυτό;” Και η άλλη ερευνήτρια είπε, “Έχετε δίκιο, Δρ Αϊνστάιν. Είναι λίγο παράξενο. Θα το ξαναδώ με τους βιοστατιστικολόγους μας και θα σας ενημερώσω”. Ξαναήρθε λίγες εβδομάδες αργότερα και είπε, “Είχατε δίκιο, ήταν σφάλμα. Ήταν δευτερογενής πηγή, που ήταν λάθος”.

Ωστόσο, υπήρχε στις κυβερνητικές μας αναφορές. Κυκλοφορεί λοιπόν πολλή παραπληροφόρηση για το ποιες είναι οι βλάβες που προκαλούν τα social media στην ψυχική υγεία σ’ αυτή την ηλικία. Στην ηλικία που οι νέοι παίρνουν ρίσκα, καθώς έτσι είναι βιολογικά προδιατεθειμένοι και ο προμετωπιαίος φλοιός τους δεν είναι ακόμα έτοιμος να κατανοήσει τις επιπτώσεις των πράξεών τους σε άλλους ανθρώπους στην κοινότητά τους. Έτσι, επηρεάζονται οι κοινότητες της πραγματικής ζωής, οι σχολικές. Και πρέπει πρώτα να έχουμε ορισμένη νοητική ικανότητα, προτού προετοιμαστούμε και κάνουμε όλη την απαραίτητη εκπαίδευση ώστε όλοι να είναι έτοιμοι και ικανοί να χρησιμοποιήσουν τα social media με ωριμότητα και ευθύνη απέναντι στην κοινότητά τους. Λοιπόν, νομίζω ότι τα μικρότερα παιδιά, από δέκα έως δώδεκα ετών, θα είναι σε καλύτερη κατάσταση απ’ ό,τι είναι τώρα τα δεκαπεντάχρονά μας. 

Απόστολος Μαγγηριάδης: Πιστεύετε ότι αυτή η πολιτική θα βελτιώσει τις ακαδημαϊκές επιδόσεις, την ψυχική υγεία ή την κοινωνική ανάπτυξη; Και σε ποιο χρονικό πλαίσιο; 

Danielle Einstein: Πιστεύω ότι θα βελτιώσει και τα τρία που αναφέρατε. Και τα τρία. Όσο για το χρονικό πλαίσιο, δεν θα δούμε βελτίωση την επόμενη εβδομάδα. Θα δούμε βελτίωση τα επόμενα χρόνια. Αυτό θα δούμε. Τα επόμενα χρόνια θα δούμε τις κοινότητές μας πιο δυνατές. Θα δούμε τα παιδιά μας να μπορούν να ακούν το άτομο που είναι μπροστά τους και να μην είναι πεπεισμένα ότι χρειάζονται φαν κλαμπ ή ασφαλές δίκτυο όταν βγαίνουν να κάνουν καινούργια πράγματα και να γνωρίσουν και να κάνουν φίλους δια ζώσης, σε πραγματικά περιβάλλοντα. Και θα δούμε λιγότερο διαδικτυακό εκφοβισμό. Αυτά πρέπει να δούμε. Επίσης, θα δούμε οφέλη στον εγκέφαλο στο μέλλον, σε όσους επιλέξουν να μην τον χρησιμοποιούν λιγότερο.

Χρειάζεται λοιπόν εκπαίδευση. Χρειάζεται οι γονείς να κάνουν αλλαγές στο σπίτι. Χρειάζονται πολλά βήματα που πρέπει να κάνουμε. Χρειαζόμαστε ρύθμιση για το καθήκον επιμέλειας. Δεν πρόκειται απλώς για απαγόρευση των social media με ένα βήμα. Είναι μόνο το πρώτο βήμα. Θα εφαρμόσουμε όμως πολλές δράσεις για να ενισχύσουμε την ψυχική υγεία των παιδιών και των νέων μας στην Αυστραλία.

www.ertnews.gr

Διαβάστε περισσότερα… Read More