Γιατί μας δυσκολεύουν τα Χριστούγεννα
Γυρνώντας αρκετά χρόνια πίσω, σε παλιές συνεντεύξεις, αναζητώντας τον λόγο που τα Χριστούγεννα πολλές φορές μάς αφήνουν θυμωμένους και άδειους, στάθηκα στη συνέντευξη της κυρίας Κυριακής Πρωτοψάλτη- Πολυχρόνη*.
Η ψυχολόγος- ψυχοθεραπεύτρια Ομάδας, Ζεύγους και Οικογένειας, έδωσε μια διαχρονική ερμηνεία στο γιατί δεν φτάνουν τα Χριστούγεννα, τα λαμπάκια, τα δώρα και τα μαγειρέματα να μας φέρουν κοντά, με τον σύντροφό μας, τα παιδιά μας, την ευρύτερη οικογένειά μας.
Συνέντευξη στην Έφη Ζέρβα
Κυρία Πολυχρόνη, γιατί μας δυσκολεύουν τα Χριστούγεννα;
Ο καθένας από μας, ιδιαίτερα στον δυτικό κόσμο που τείνουμε να θεωρούμε τα Χριστούγεννα ως την κατεξοχήν οικογενειακή γιορτή, πηγαίνει προς τις γιορτές με μια μεγάλη προσμονή να ενωθεί η οικογένεια και να περάσουμε ζεστά μεταξύ μας.
Ωστόσο, ακριβώς επειδή ζούμε σε έναν κόσμο γρήγορο και σύμπλοκο, όπου στην καθημερινότητα το κάθε μέλος της οικογένειας εστιάζει στις δικές του προσωπικές υποχρεώσεις και ενδιαφέροντα, δε φροντίζουμε αρκετά το «συνδέεσται», τη σχέση των μελών της οικογένειας και χάνουμε ο ένας τον άλλον. Και έτσι, όταν μαζευόμαστε, σαν να πιστεύουμε ότι η ζεστή, κοντινή σχέση θα αναδυθεί αυτομάτως.
Ενώ, στην πραγματικότητα η σχέση χρειάζεται και χρόνο και χώρο. Για παράδειγμα, στην παλιότερη Ελλάδα (την Ελλάδα του χθες) οι μητέρες θα δίνανε χρόνο να φτιάξουν μαζί με τα παιδιά τους τα παραδοσιακά γλυκά και μέσα από αυτή τη διαδικασία θα γελούσαν, θα δημιουργούσαν μαζί – θα σχετιζόντουσαν με τα παιδιά τους. Ακόμα και οι μυρωδιές από το δημιούργημά τους θα ευωδίαζαν όλο το σπίτι, συμβάλλοντας έτσι στη ανάπτυξη μιας ζεστασιάς.
Σήμερα τα φέρνουμε όλα απ’ έξω από το σπίτι, έτοιμα στα παιδιά μας – δεν φροντίζουμε την προεργασία του να περάσουμε όμορφα – τη διεργασία του «δημιουργούμε μαζί». Ενώ η προσωπική παρουσία και συμβολή στο κοινό έργο φέρνει την κοντινότητα που λαχταρούμε.
Βέβαια, όπως είπαμε, η ζωή σήμερα έχει άλλες απαιτήσεις – δεν μας είναι εύκολο να διαθέτουμε το χρόνο, ούτε θα ήταν λειτουργικό να πάμε προς τα παλιά. Το θέμα είναι να πάρουμε τις βοηθητικές αρχές από τις παραδόσεις μας και να τις μεταλλάξουμε σύμφωνα με την σημερινή πραγματικότητα – μπορεί, δηλαδή, να μην βρούμε το χρόνο να φτιάξουμε τα μελομακάρονά μας αλλά, υπηρετώντας την αρχή ότι η προσωπική παρουσία και η συνεργασία είναι η βάση για μία κοντινή ζεστή σχέση, θα δημιουργήσουμε τις ευκαιρίες αυτές που θα ταιριάζουν σε εμάς και την οικογένειά μας.
Συνήθως στις γιορτές γίνονται και οι μεγαλύτεροι καυγάδες. Ερωτικοί, οικογενειακοί… Είναι σαν να περιμένεις καταιγίδα. Τα Χριστούγεννα μάς «αποκαλύπτουν» πόσο μόνοι μας είμαστε;
Είναι γεγονός ότι ότι η κοντινή σχέση περνάει μέσα από το μοίρασμα των συναισθημάτων μας και των αναγκών μας. Όμως συχνά μπαίνουμε σε μία απλή διεκπεραίωση των Χριστουγεννιάτικων γιορτών, χωρίς να δίνουμε χώρο σε αυτή την έκφραση. Πχ. «Όταν στολίζω το δέντρο μας νιώθω μεγάλη θλίψη – θα ήθελα πολύ να το κάναμε μαζί, να βάλουμε μουσική, να είμαστε ξεχωριστά μαζί…». Όταν αυτό το συναίσθημα της θλίψης ή της μοναξιάς, μαζί με τη λαχτάρα μας για σύνδεση, δεν εκφραστεί στην ώρα του, τότε φτιάχνουμε διάφορες αρνητικές αντιλήψεις για τον άλλον – ότι δεν ενδιαφέρεται για εμάς, ότι δεν αναγνωρίζει τι προσφέρουμε στη σχέση, κλπ. Και τότε, ή απομονωνόμαστε ή βγάζουμε θυμό και πίκρα. Και έτσι βέβαια, εύκολα δημιουργείται μια κρίση στη σχέση του ζευγαριού ή της οικογένειας.
Δεν έχουμε μάθει, δηλαδή, ούτε να αναγνωρίζουμε, ούτε να εκφράζουμε τα πιο ευάλωτά μας συναισθήματα και την ανάγκη μας για τον άλλον – έλα όμως που αυτά τα «μαλακά» συναισθήματα μας φέρουν κοντά και μας δημιουργούν την ασφάλεια ότι ο άλλος είναι εκεί για μας και ότι μετράμε. Ενώ ο θυμός και η πίκρα μας απομακρύνουν. Πολύ συχνά, ακόμα και το θετικό συναίσθημά μας δεν το μοιραζόμαστε, για παράδειγμα, «Πόσο χάρηκα που μέσα σε τόσο τρέξιμο κατάφερες να φτιάξεις τον μπακλαβά που μ’αρέσει, με συγκίνησες …»
Εν ολίγοις, η ζεστασιά των γιορτών συνδημιουργείται – κατ΄αρχάς στο επίπεδο του ζευγαριού και κατά δεύτερο με όλα τα μέλη της οικογένειας. Δεν είναι δεδομένη μόνο και μόνο επειδή έχουμε γιορτές, τρώμε μαζί ή επειδή πάμε εκδρομή. Περνάει μέσα από την ουσιαστική παρουσία μας στη σχέση, στο εδώ και τώρα.
Δεν μας βοηθάει ασφαλώς η καταναλωτική κοινωνία που μας ‘πλασάρει’ ότι ευτυχία τα Χριστούγεννα σημαίνει πολλά ή ακριβά δώρα. Ενώ, στην πραγματικότητα, ακόμα και μια απλή καρτούλα όπου εκφράζει ο σύντροφός μας, το παιδί μας ή οι φίλοι μας τα συναισθήματά τους για εμάς, φέρνει τη χαρά και τη ζεστασιά που αναζητούμε.
Τι είναι αυτό που μάς κάνει κάποιες φορές στις γιορτές να νιώθουμε μόνοι – έστω και αν περιτριγυριζόμαστε από κόσμο;
Οι γιορτές έχουν μια μαγική ικανότητα το να φέρνουν τον άνθρωπο σε επαφή με την ουσιαστική του υπόσταση. Αυτή την περίοδο σαν να αναγνωρίζει ο καθένας μας ότι υπάρχει η ζωή, ότι η ζωή είναι πολύτιμη, αλλά έχει και ένα τέλος. Τελειώνει η χρονιά, εσωτερικά ο καθένας κάνει την αξιολόγησή του για αυτή που πέρασε και την ίδια στιγμή ονειρεύεται τι θα ήθελε να κάνει. Αυτή η διεργασία από μόνη της ενέχει μια μοναχικότητα.
Επίσης, στις γιορτές αναδύονται μέσα μας – χωρίς να το πολύ συνειδητοποιούμε – αναμνήσεις για το πώς έχουμε περάσει τις μέρες αυτές στην πατρική μας οικογένεια. Και μπορεί η νοσταλγία να μάς κάνει να αναπολούμε τα παλιά ή ακόμα να νιώθουμε μέσα μας συναισθήματα δύσκολων εμπειριών μας από το παρελθόν.Το σημαντικό είναι να μην καλύπτουμε αυτή την αίσθηση μοναξιάς με άσχετα πράγμα όπως η υπερκατανάλωση, η υπερβολική απασχόληση με δουλειές, κλπ. Και αν/όταν αναδυθεί να την αναγνωρίσουμε και να την αξιοποιήσουμε σαν μια ευκαιρία προσωπικής ανάπτυξης.
Μέσα από την συνειδητοποίηση του πόνου μας, πάντα βγαίνει κάτι νέο – μπορεί να είναι να αναζητήσουμε κάποιον κοντινό μας άνθρωπο και να συνδεθούμε ουσιαστικά μαζί του, ή να προσφέρουμε εθελοντικά σε ένα χώρο, ή να εξερευνήσουμε το προσωπικό νόημα που θέλουμε εμείς να δώσουμε στις γιορτές, στη ζωή μας – μία ευκαιρία να αναδυθεί κάτι ουσιαστικά δημιουργικό, κάτι πολύ δικό μας.
*Η Κυριακή Πρωτοψάλτη-Πολυχρόνη είναι Ψυχολόγος, Ψυχοθεραπεύτρια Ζεύγους, Οικογένειας και Ομάδας, Εκπαιδεύτρια και Επόπτρια Ψυχοθεραπευτών. Είναι τακτικό μέλος της Επιστημονικής Ομάδας του Αθηναϊκού Κέντρου Μελέτης του Ανθρώπου (ΑΚΜΑ), ένα από τα πρώτα κέντρα στην εφαρμογή της θεραπείας οικογένειας στην Ευρώπη.
www.ertnews.gr
Διαβάστε περισσότερα… Read More
