Γάζα: Η επίπτωση στις τιμές της ενέργειας και στους σχεδιασμούς για την Α. Μεσόγειο

Σύνταξη: Πολυδεύκης Παπαδόπουλος

Οι λόγοι για τους οποίους δεν ανεβαίνουν οι τιμές των υδρογονανθράκων –κι αντιθέτως υποχωρούν- παρά την σύγκρουση στη Γάζα, το κατά πόσον ο κίνδυνος μιας ενεργειακής κρίσης παραμένει, αλλά και το αν μεταβάλλονται σχέδια εξορύξεων, δικτύων και συνεργασιών στην ΝΑ Μεσόγειο, τα οποία αφορούν μεταξύ άλλων Ελλάδα, Κύπρο, Ισραήλ, καθώς και Τουρκία, αποτελούν θέματα που εξετάζονται στην εκπομπή του Πολυδεύκη Παπαδόπουλου «Με το Πρώτο στην Ευρώπη και τον Κόσμο» (Α’ Πρόγραμμα, Σάββατα και Κυριακές 12.00-13.00). Καλεσμένος είναι ο Θεόδωρος Τσακίρης, αναπληρωτής καθηγητής Γεωπολιτικής και Ενεργειακής Πολιτικής του Πανεπιστημίου της Λευκωσίας.

Από τις πρώτες ώρες, ούτε καν μέρες, μετά την εισβολή της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου υπήρξαν φόβοι για εκτίναξη των τιμών των υδρογονανθράκων, κατά κύριο λόγο του πετρελαίου –πάνω από 100 δολ. το βαρέλι- και κατά δεύτερον του υγροποιημένου φυσικού αερίου, στο βαθμό που μεγάλες ποσότητες εξάγονται και διακινούνται από την περιοχή του Κόλπου και της ΝΑ Μεσογείου.

Ωστόσο, μετά από μια πρόσκαιρη και περιορισμένη αύξηση για λίγα 24ωρα του μαύρου χρυσού και σχεδόν καθόλου του φυσικού αερίου, οι τιμές τους είναι τώρα χαμηλότερες όχι μόνο από την έναρξη της κρίσης της Γάζας, αλλά ακόμη κι από τις αρχές Σεπτεμβρίου. Σύμφωνα με πολλούς αναλυτές αυτό συμβαίνει γιατί οι αγορές, παρά τις εξελίξεις, δε βλέπουν διάχυση της γεωπολιτικής κρίσης σε βαθμό που μπορεί να απειλήσει την παραγωγή και διακίνηση των υδρογονανθράκων της περιοχής, ενώ από την άλλη επηρεάζονται περισσότερο από τη συγκράτηση της ζήτησης στις μεγάλες καταναλώτριες οικονομίες λόγω διατήρησης των υψηλών επιτοκίων και των χαμηλών προσδοκιών για ανάπτυξη.

Απ΄ την άλλη, το 1973, μετά τον πόλεμο των Έξι Ημερών του Ισραήλ με τα γειτονικά του αραβικά κράτη, οι χώρες του ΟΠΕΚ εφάρμοσαν τότε ένα σχεδόν πλήρες και μακράς διάρκειας εμπάργκο όχι μόνον κατά του Ισραήλ, αλλά και της Δύσης που το βοηθούσε ή απλώς δεν το καταδίκαζε, με αποτέλεσμα την εκτίναξη των τιμών και την εμφάνιση για πρώτη φορά μετά τον β’ Παγκόσμιο Πόλεμο υψηλού πληθωρισμού στις αναπτυγμένες οικονομίες.

Σήμερα, παρά τις ορισμένες εκκλήσεις -κυρίως από το Ιράν- για ένα ανάλογο εμπάργκο, κανείς δεν φαίνεται διατεθειμένος να κάνει κάτι ανάλογο. Π.χ. η κοινή Σύνοδος Κορυφής του Αραβικού Συνδέσμου με τον Οργανισμό Ισλαμικής Συνεργασίας παρέμεινε σε φραστικές καταδίκες στο σχετικό ανακοινωθέν του. Από την άλλη, οι αγορές δεν επηρεάστηκαν ούτε από την επανάληψη της κοινής θέσης προ ημερών της Σ. Αραβίας και της Ρωσίας για διατήρηση των περικοπών στην ημερήσια παραγωγή. Επομένως, ο κ. Τσακίρης ερωτάται ποιες εξελίξεις στην περιοχή θα ήταν σε θέση να δημιουργήσουν ενεργειακή κρίση και τι προβλέψεις μπορούν να γίνουν για την πορεία των τιμών του μαύρου χρυσού, αλλά και του φυσικού αερίου ενόψει του χειμώνα.

Επίσης, τίθεται το ερώτημα αν πέραν της τρέχουσας διακύμανσης των τιμών, η σύγκρουση στη Γάζα θα επηρεάσει ορισμένα άλλα γεωοικονομικά δεδομένα της περιοχής. Π.χ. βραχυπρόθεσμα η παραγωγή ισραηλινού φυσικού αερίου από το κοίτασμα Ταμάρ έχει διακοπεί, λόγω της γειτνίασής του με την περιοχή του Ασκελον, που έχει δεχθεί επιθέσεις από τη Χαμάς, Πιο μεσοπρόθεσμα είναι ένα ζήτημα αν μπορεί να επηρεαστεί το ενδιαφέρον των πολυεθνικών, εν προκειμένω της Chevron, για γεωτρήσεις στις εγγύς περιοχές, αλλά και γενικότερα στην Α. Μεσόγειο. Επιπλέον, υπάρχει ήδη μια συζήτηση για το αν οικονομικά-εμπορικά-συγκοινωνιακά σχέδια όπως ο IMEC (India – Middle East – Europe Economic Corridor), όπου το Ισραήλ είχε κομβικό ρόλο, μπορούν επίσης να τροποποιηθούν ή και να εγκαταλειφθούν.

Ακόμη, ο κ. Τσακίρης ερωτάται αν οι εξελίξεις αυτές επηρεάζουν γεωπολιτικά και γεωοικονομικά κατά κύριο λόγο την Κύπρο, που είναι δίπλα, αλλά και την Ελλάδα. Π.χ. η Τουρκία εργαζόταν τον τελευταίο καιρό για βελτίωση των σχέσεων με το Ισραήλ. Μέρος αυτών των σχέσεων θα ήταν η συνεργασία στα ενεργειακά, με μεταφορά ποσοτήτων του ισραηλινού αερίου μέσω και Τουρκίας, κάτι που τώρα φαντάζει απίθανο.

Από την άλλη εξετάζεται αν αλλάζει κάτι για τις δηλώσεις που είχαν γίνει μόλις πριν δύο μήνες, στις αρχές του περασμένου Σεπτεμβρίου, στο πλαίσιο της 9ης Συνόδου Κορυφής Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ και οι οποίες μιλούσαν για τη «θετική δυναμική που απελευθερώθηκε από την ιστορική Συμφωνία του Αβραάμ», στη διεύρυνση του κύκλου της ειρήνης μεταξύ Ισραήλ και αραβικού κόσμου” και στην «προώθηση των προοπτικών για έναν αξιόπιστο ενεργειακό διάδρομο από τη λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου προς την Ευρώπη».

Η συζήτηση ολοκληρώνεται με πως βιώνει η Κύπρος -στην οποία ζει και εργάζεται ο κ. Τσακίρης- την κρίση στη Γάζα. Ο Πρόεδρος Χριστοδουλιδης μετέχει στις συζητήσεις για την δημιουργία ενός ανθρωπιστικού διαδρόμου δια θαλάσσης, του οποίου η Κύπρος θα είναι μέρος.

Το θέμα είναι πόσο ανησυχεί η Λευκωσία για ένα νέο κύμα προσφύγων, έχοντας βιώσει τα τελευταία χρόνια ένα από τα μεγαλύτερα και δυσκολότερα στη διαχείρισή τους, άσχετα αν λόγω γεωγραφικής θέσης και μη συμμετοχής στη Ζώνη Σένγκεν το πρόβλημα δεν συζητείται ιδιαίτερα στις Βρυξέλλες, αλλά ούτε καν και στην Αθήνα.

www.ertnews.gr

Διαβάστε περισσότερα… Read More