Α. Καραμπατζός στο Πρώτο: Η θεσμική αρχιτεκτονική του σημερινού συστήματός μας πάσχει διττώς (audio)
Με αφορμή τη δημοσιοποίηση των Δεικτών Φιλελεύθερης Δημοκρατίας από το Ινστιτούτο V-Dem του Πανεπιστημίου του Γκέτεμποργκ, ένας από τους πλέον αξιόπιστους διεθνώς δείκτες δημοκρατίας για την μέτρηση της φιλελεύθερης δημοκρατίας, μίλησε στο Πρώτο Πρόγραμμα 91,6 και 105,8 και στην εκπομπή «Ναι, μεν Αλλά» με την Ευαγγελία Μπαλτατζή, ο Αντώνης Καραμπατζός, καθηγητής Αστικού Δικαίου στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών σχολιάζοντας το τι ακριβώς σημαίνουν αυτοί οι δείκτες, σε τι μας αφορούν, το πού βρισκόμαστε εμείς ως χώρα αλλά και τι είδους δημοκρατία είμαστε.
Όπως και υπογράμμισε στη δημοσιογράφο στον «αέρα» του ενημερωτικού ραδιοφώνου της ΕΡΤ «Διεθνώς υπάρχουν διάφορες εκθέσεις και διάφοροι δείκτες που μετρούν την φιλελεύθερη δημοκρατία και την κατάσταση της φιλελεύθερης δημοκρατίας. Υπάρχουν και εκθέσεις, όπως γνωρίζετε και της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την κατάσταση στο κράτος δικαίου, για την κατάσταση στη δικαιοσύνη και ούτω καθεξής. Τώρα το συγκεκριμένο Ινστιτούτο V-Dem , του Πανεπιστημίου του Γκέτεμποργκ, θεωρείται από τα πιο αξιόπιστα διεθνώς και έχει αυτό τον δείκτη φιλελεύθερης δημοκρατίας, ο οποίος αποτελείται φυσικά από διάφορα επιμέρους κριτήρια και δείκτες, με τους οποίους μετράει την κατάσταση της φιλελεύθερης δημοκρατίας σε πολλές χώρες ανά τον κόσμο, δηλαδή σε 179 χώρες και κάνει διάφορες κατατάξεις επί χρόνια εκδίδοντας την ετήσια του έκθεση (…). Αυτό όμως, που πρέπει να έχουμε υπόψη μας (και θα έρθω και μετά και στα ελληνικά) είναι ότι τα τελευταία πενήντα χρόνια (και αυτό είναι σημαντικό εύρημα της έκθεσης), υπάρχει μία επιδείνωση, δηλαδή υπάρχει μία υποχώρηση των φιλελεύθερων χαρακτηριστικών των δημοκρατιών. Δεν σημαίνει όμως, ότι κάποιες δημοκρατίες οι οποίες εμφανίζουν επιδείνωση, παύουν να είναι δημοκρατίες. Απλώς οι δείκτες τους εμφανίζονται σε μία χειρότερη κατάσταση».
Όσον αφορά τώρα το τι σημαίνει για την Ελλάδα αυτή η υποβάθμιση από το καθεστώς της φιλελεύθερης δημοκρατίας, σε εκλογική δημοκρατία, ο κ. Καραμπατζός επισήμανε χαρακτηριστικά «Αυτό σημαίνει από τη μια πλευρά, ότι ταξινομείται ως μία δημοκρατία όπου δουλεύουν καλά μεν οι θεσμοί που αφορούν τις εκλογές και τον δημοκρατικό πυλώνα και την ομαλή εναλλαγή των κομμάτων στην εξουσία (δεν έχουμε δηλαδή αμφισβητήσεις εκλογικών αποτελεσμάτων, όπως έχουμε δει ότι αυτό συνέβη ακόμη και στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, αν θυμάστε με τα γεγονότα της εισβολής στο Καπιτώλιο), αλλά από την άλλη πλευρά (και αυτό είναι ανησυχητικό) δεν δουλεύουν σωστά ή και καθόλου σε ορισμένες περιπτώσεις οι ελεγκτικοί μηχανισμοί που σχετίζονται με τον φιλελεύθερο πυλώνα της δημοκρατίας. Αυτή η υποβάθμιση αφορά τα τρία τελευταία έτη, όπως πολύ σωστά επισημάνατε, από το 2022 και μετά και συνεχίζεται και στη φετινή έκθεση, με συνέπεια η Ελλάδα να βρίσκεται στην 49η θέση στον κόσμο ανάμεσα, όπως σας είπα, σε 179 χώρες. Υπάρχουν βεβαίως και άλλες εκθέσεις κατά την άποψή μου, αλλά και των ειδικών, όπως για παράδειγμα, η έκθεση του Economist που δείχνει μία βελτίωση της χώρας μας στους δείκτες που έχει αυτή η έκθεση του Economist, αλλά η μέτρηση αυτή του V-Dem, του Πανεπιστημίου του Γκέτεμποργκ, χαίρει πολύ μεγάλης εκτίμησης διεθνώς».
Και συμπλήρωσε «Η θεσμική αρχιτεκτονική του σημερινού συστήματός μας πάσχει διττώς: Έχουμε λοιπόν, μια κυβερνητική παντοδυναμία, που σημαίνει παράλληλα υποβάθμιση των ελεγκτικών μηχανισμών και των περίφημων θεσμικών αντι-βάρων, όπως είναι για παράδειγμα οι ανεξάρτητες αρχές και από την άλλη πλευρά έχουμε μειωμένη προστασία δικαιωμάτων. Κοιτάξτε, αυτά τα ξέρουμε εδώ και χρόνια και είναι διαχρονικό το φαινόμενο. Δεν είναι μόνο τωρινό. Η Βουλή δεν ελέγχει όπως θα έπρεπε την κυβέρνηση, αλλά αντιστρόφως συχνά η ίδια η κυβέρνηση είναι εκείνη που ελέγχει τη Βουλή. Ξέρετε, ελέγχοντας και την ίδια τη νομοθετική πρωτοβουλία. Διότι, στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων η νομοθετική πρωτοβουλία προέρχεται από την κυβέρνηση και με την επιβολή επίσης της κομματικής πειθαρχίας περνάνε απολύτως και γίνονται νόμοι οι νομοθετικές πρωτοβουλίες της κυβέρνησης (…)».
Τέλος, δεν παρέλειψε επίσης, να τονίσει το εξής «(…) Σε μία δημοκρατία πρέπει να βλέπουμε και τα προβλήματα, τις παθογένειες και να προσπαθούμε να τα διορθώσουμε αλλά και να ακούμε επίσης και τις δίκαιες αγωνίες και ανησυχίες και των πολιτών, όπως καταγράφονται τα τελευταία χρόνια στις μετρήσεις της κοινής γνώμης και ιδίως τελευταία. Όταν υπάρχει δυσπιστία απέναντι στους θεσμούς, απέναντι στο πολιτικό σύστημα, τόσο έντονη, τόσο παρατεταμένη, δεν μπορεί να υπάρχει καπνός χωρίς φωτιά. Και η μοναδική πειστική απάντηση σε μία δημοκρατία είναι να αντιμετωπίσουμε αυτά τα προβλήματα, να τα συζητήσουμε επιστημονικά αλλά και με την κοινωνία των πολιτών και στη συνέχεια να λάβουμε τα αναγκαία μέτρα (…). Και δεν είναι μόνον ελληνική η τάση. Δυστυχώς, σε διεθνές επίπεδο διέρχεται μια μεγάλη κρίση, φιλελεύθερη δημοκρατία. Αλλά και στις κρίσεις πρέπει να απαντάμε. Δεν μπορούμε να δεχτούμε ούτε μοιρολατρικά ούτε νομοτελειακά, ότι η διαφύλαξη των δικαιωμάτων πηγαίνει σε δεύτερη μοίρα ή ότι θα απαρνηθούμε βασικές αρχές ενός κράτους δικαίου. Πρέπει να δίνονται καθημερινά μάχες αλλά και μάχες και στα μεγάλα πεδία. Πολλά θα κριθούν βεβαίως από την πολύ μεγάλη αυτή δημοκρατία, την αμερικανική δημοκρατία. Εκεί θα φανεί αν υπάρχουν ακόμη θεσμικά αντίβαρα ικανά να αναστρέψουν αυτή την διολίσθηση προς τον αυταρχισμό (…)».
www.ertnews.gr
Διαβάστε περισσότερα… Read More
