«Αριστοτέλης»: Το graphic novel ως ένα ιδανικό σύγχρονο μέσο για να μιλήσουμε για τη φιλοσοφία

Κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις Εκδόσεις Ίκαρος το graphic novel «Αριστοτέλης» που εξιστορεί μέσα από τα κείμενα του Τάσου Αποστολίδη και την εικονογράφηση του Αλέκου Παπαδάτου τη ζωή και τη σκέψη του φιλοσόφου που έχει ασκήσει όσο κανένας άλλος συνεχή επίδραση στην ιστορία του ανθρώπινου πνεύματος: από το φιλοσοφικό στοχασμό ως την επιστήμη και από τη λογική ως την πολιτική φιλοσοφία.

Ο «Αριστοτέλης» ως graphic novel οφείλει την ύπαρξή του σε «δύο τύχες» όπως αναφέρει ο καταξιωμένος συγγραφέας σεναρίων κόμικς, Τάσος Αποστολίδης, στην συνέντευξή που έδωσαν οι δυο δημιουργοί για το βιβλίο στην εκπομπή «Αποτύπωμα» της Φωνής της Ελλάδας με τη Φούλη Ζαβιτσάνου.

Η πρώτη «τύχη» ήταν η συνεχής παρακολούθηση και συμμετοχή στις εκδηλώσεις και διαλέξεις που πραγματοποιήθηκαν στην πόλη του, τη Θεσσαλονίκη, για τον εορτασμό του «Επετειακού Έτους Αριστοτέλη» (2016) με το οποίο η διεθνής κοινότητα τίμησε τα 2.400 χρόνια από τη γέννησή του (Στάγειρα 384 – Χαλκίδα 322 π.Χ). «Οι φιλόσοφοι γύριζαν πάρα πολλά χρόνια στο μυαλό μου. Όταν εκείνη τη χρονιά είδα το ενδιαφέρον που συγκεντρώνει παγκοσμίως ο Αριστοτέλης και τα θέματα του, αποφάσισα να ξεκινήσω με αυτόν» λέει χαρακτηριστικά.

Η δεύτερη «τύχη» ήταν η διαθεσιμότητα του «καταλληλότερου συνεργάτη στον πλανήτη», του Αλέκου Παπαδάτου, του οποίου το ταλέντο και η αναγνωρισμένη εικονογραφική δεινότητα συνδυάζονταν με την εμπειρία του σε κόμικς με φιλοσοφικό θέμα («Logicomix», Ίκαρος, 2011) αλλά και στην εικονογράφηση της αρχαιοελληνικής εποχής («Δημοκρατία», Ίκαρος, 2016).

Ο Αριστοτέλης του Αλέκου Παπαδάτου δεν αναπαράγει το κλισέ της αρχετυπικής, αποστασιοποιημένης και σκυθρωπής κάπως μορφής του αρχαίου Έλληνα φιλοσόφου που έχουμε συνηθίσει. Είναι ένας χαρακτήρας με σάρκα και οστά, «ένας άνθρωπος με ευαισθησίες, με το χιούμορ του, με τα νεύρα του» όπως μας αναφέρει ο εικονογράφος για να προσθέσει πως η πρόκληση για αυτόν ήταν να δημιουργήσει έναν αντιήρωα.

Η γήινη και αξιαγάπητη μορφή του Αριστοτέλη λειτουργεί καταλυτικά στην διαδικασία ταύτισης του αναγνώστη με τον χαρακτήρα και την περιπέτεια της ζωή του που ξετυλίγεται μυθιστορηματικά «γνωρίζοντας» μας τους τόπους και τους ανθρώπους που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο σε αυτήν: ο καλός του φίλος και συνεχιστής του έργου του στο Λύκειο, Θεόφραστος, που σε αντίθεση με τον μικροκαμωμένο και κάπως νευρικό Αριστοτέλη είναι ένας «σοφός και γλυκός γίγαντας», η «βουδιστική» και χιουμοριστική μορφή του πάντα ανεκτικού Πλάτωνα στην Ακαδημία, η στοργική και αφοσιωμένη ψυχή τε και σώματι σε αυτόν Πυθιάδα, και τόσες άλλες μορφές που έχει φιλοτεχνήσει το πενάκι του Αλέκου Παπαδάτου σε αγαστή συνεργασία και αλληλοϋποστήριξη με το σενάριο του Τάσου Αποστολίδη.

Ταυτόχρονα με την περιπέτεια της ζωής του όμως γνωρίζουμε και τη μεγάλη περιπέτεια της σκέψης του καθώς το βιβλίο καλύπτει με απλή και κατανοητή γλώσσα ένα μεγάλο φάσμα της φιλοσοφικής θεωρίας του Αριστοτέλη (τη λογική, την οντολογία, τη φυσική θεωρία, την βιολογία, την πολιτική, την ηθική). Σε ένα στιγμιότυπο από τη ζωή του στην Αθήνα τον βλέπουμε να αναφέρεται στον ίδιο το σκοπό της φιλοσοφίας, όταν σε μια από τις ανοικτές του διαλέξεις προτρέπει τον λαό της πόλης να φιλοσοφεί λέγοντάς του ότι «την φιλοσοφία δεν την χρειαζόμαστε για να ζούμε αλλά για να ζούμε καλύτερα».

Εκτός από την «καρτουνίστικη» όπως αναφέρει ο Αλέκος Παπαδάτος μορφή του Αριστοτέλη και την απλή και κατανοητή γλώσσα με την οποία κάνει προσιτή τη φιλοσοφική του θεωρία ο Τάσος Αποστολίδης (σαφώς μετά από μακροχρόνια και εμβριθή μελέτη), καθοριστικό στοιχείο για την ιδιοσυγκρασία αυτής της αφήγησης  είναι το πηγαίο χιούμορ των δημιουργών του. Χιούμορ που συνδέει καθημερινά στιγμιότυπα με φιλοσοφικές αναλύσεις, πρόσωπα με καταστάσεις αλλά και τον αρχαίο κόσμο με το σήμερα, κάνοντας την αφήγηση να ρέει απολαυστικά.

«Το χιούμορ είναι σοφία» μας λέει ο Τάσος Αποστολίδης που θεωρεί το graphic novel ως ένα ιδανικό, σύγχρονο μέσο για να μιλήσουμε για τη φιλοσοφία καθώς βασίζεται στο διάλογο και στην εικόνα και μας δίνει μοναδικές εκφραστικές δυνατότητες.

Ο «Αριστοτέλης» πάντως αποδεικνύει τη θεωρία του! Συνδυάζοντας μοναδικά την μυθιστορηματική πλοκή, την εικόνα και το λόγο κάνει τον αναγνώστη να μαθαίνει με διασκεδαστικό και ουσιαστικό τρόπο για την εποχή, τη ζωή και το έργο του μεγάλου φιλοσόφου και πιθανώς να αναστοχάζεται πάνω στα καίρια ερωτήματα που έθεσε και που μας απασχολούν ιδιαίτερα και σήμερα.

Ακούστε εδώ ολόκληρη τη συνέντευξη:

 

 

 

www.ertnews.gr

Διαβάστε περισσότερα… Read More